معلول یا کم‌توان به فردی اطلاق می‌شود که به دلیل یک آسیب جسمی یا روانی، در انجام فعالیت‌های روزمره خود با مشکل مواجه است و نمی‌تواند به تنهایی به انجام کارهایش بپردازد و به کمک دیگران نیاز دارد. یکی از مهمترین محدودیت ها در خصوص بحث حمل و نقل است که به تازگی شهرداری ها در سراسر کشور به دنبال راه حل هایی هستند. در این گزارش نگاهی به راه حل دو شهرداری تهران و اصفهان داریم. همراه ما باشید. 

سرگذشت معلولان در تاریخ

شواهدی از انسان های پیش از تاریخ به دست آمده که نشان می دهد انسان در گذشته از افراد ناتوان و یا کسانی که نیاز به کمک داشتند  به طور کامل مراقبت می کردند. آثار تاریخی بر جای مانده نشان می دهد که در یونان باستان چین و مصر باستان و سرزمین های سرخپوستی از افراد کم توان مراقبت صورت می گرفت.

یونان یکی از اولین کشورهایی بود که برای کمک و نگهداری از معلولان تمهیدات ویژه در نظر گرفت و برای معلولان رمپ سنگی گذاشت. در جهان امروز نیز مراقبت کردن از معلولان امری رایج و پذیرفته است و در کنار کمکی که انسان ها به یکدیگر می کنند؛ دولت ها و نهاد های حکومتی نیز دارای وظایفی نسبت به معلولین هستند. مثل بسیاری دیگر از مسائل جامعه؛ معلولیت هم در دانشگاه ها برای خود جا باز کرده  و نظریات متفاوتی در مورد این موضوع مطرح شده و رشته دانشگاهی که بر معلولیت متمرکز است مطالعات ناتوانی نام دارد.

معلولیت در کشورهای مختلف جهان

در کشور های کختلف جهان قوانین حمایتی متفاوتی برای معلولین در نظر می گیرند برای مثال در آلمان افرادی که دارای معلولیت هستند راحت تر بقیه می توانند ویزا دریافت کنند. کشورهای ترکیه و انگلیس هم برای حمایت از معلولین قوانین خوبی  را اجرا کردند و برای افراد مهاجر هم شرایطی فراهم کردند که با گواهی پزشکی مورد تایید آنها بتوانند به راحتی کارهای مهاجرتی خود را انجام دهند.

مشارکت های اجتماعی

افراد کم توان و ناتوان باید در تصمیم گیری هایی که در مورد مسائل مربوط به آنها است، نقش جدی و فعال داشته باشند. کمک به تشکیل گروه‌های خودیار به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص معلولان، از مهم‌ترین اقدامات برای مشارکت این گروه می‌باشد. تشکیل جوامع خاص معلولان نیز می‌تواند پاسخگوی نیازهای آنان باشد.

آموزش

درمباحث آموزشی و فرهنگی باید توجه بیشتری به معلولین شود تا آنها نیز بتوانند مثل انسان های دیگر استعداد های نهفته خود را شکوفا کنند و آن را پرورش بدهند. یکی از کمبود های اساسی در حوزه آموزش معلولین؛ کمبود مدارس و افراد آموزش دیده متخصص در این حوزه است.

قوانین حمایتی معلولان در ایران

از سال ها قبل مجلس شورای اسلامی؛ قانون جامع حمایت از معلولان را تصویب کرد و چند سال بعد نیز قوانین حمایتی دیگری برای معلولین گذاشته شد ولی در گذر زمان و با توجه به بیشتر شدن نیاز های افراد و پیشرفت روزافزون تکنولوزی و نقش اثرگذار آن در زندگی باید حمایت  بیشتری از این قشر شود. به همین خاطر سه درصد سهمیه  برای افراد معلول در ردیف های استخدانی در نظر گرفته شده است.

افراد معلول در ایران مثل جاهای دیگر جهان از سربازی رفتن معاف هستند. با این همه هنوز هم نیاز های این قشر به طور کامل برطرف نشده و تبعیض در جاهای مختلف برای استخدام این افراد وجود دارد.

فقر در افراد معلول

فقر در زندگی زمینه بسیاری از بیماری ها و آسیب ها را فراهم می کند. در مورد معلولیت هم همینطور است و نرخ معلولیت در قشر فقیر دو برابر دیگر اقشار جامعه است.

کشورهای در حال توسعه

ناتوانی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته‌است. چون یکی از معیارهای توسعه یافتگی آموزش خانواده ها و پدر و مادرها است تا از به دنیا آوردن افراد معلول جلوگیری شود و این بحث با آگاهی بخشی به جامعه و افراد مرتبط است.

 مدیرسامانه حمل و نقل جانبازان و معلولین شهرداری تهران، ضمن تشریح فعالیت ها و کارهای انجام شده برای حمایت ازمعلولین گفت: عضویت ۳ هزار جانباز و معلول در سامانه حمل و نقل شهرداری تهران  قطعی شده است اما خدمات مطلوب به سه هزار جانباز و معلول شهر تهران بسیار سخت است ما در تلاش هستیم با افزایش خودروهای مناسب به ناوگان حمل و نقل خدمات مناسبی به جانبازان و معلولین شهر تهران دهیم.

وی اضافه کرد: سامانه ۶۳۰۵ پل ارتباطی ما با جانبازان و معلولان در شهر تهران است که در تلاش هستیم این سامانه را در سطح کشور توسعه دهیم.

 سرویس مدارس دانش آموزان معلول رایگان است. زارع همچنین از رایگان شدن سرویس مدارس دانش آموزان معلول در سطح شهر تهران خبر داد و افزود: امسال حدود ۶ هزار دانش آموز معلول در ۵۵ مدرسه شهر تهران بطور رایگان به مدرسه می روند.

وی تاکید کرد: ۳۴ دستگاه اتوبوس و۲۰۰خودروی ون و تاکسی عملیات حمل و نقل دانش آموزان معلول تهرانی را انجام می دهند مدیر سامانه حمل و نقل معلولان و جانبازان شهرداری تهران خاطرنشان کرد: به تازگی شرکت واحد اتوبوسرانی ۳۸ ورزشکار کم توان ذهنی کشورمان را به مسابقات المپیک ویژه در کشور مصر اعزام کرد و شهرداری تهران در بخش های فرهنگی و ورزشی از معلولان و جانبازان حمایت های مادی و معنوی انجام می دهد.

 یک از وسایلی که بسیار زیاد به کمک معلولین و افراد کم توان می آید، ماشین حمل معلولین و ویلچر پیشرفته است.

ماشین حمل معلولین باید دارای  ویژگی هایی باشد برای مثال خودرو حمل معلولین باید بزرگ و جادار باشد. مجوز های لازم  استاندارد را داشته باشد و نکات امنیتی  در آن به طور کامل رعایت شود.  افراد معلول باید بتوانند به راحتی به ماشین و تجهیزات توانبخشی دسترسی داشته باشند.

در راستای قانون  حمایت از معلولین  در شهر اصفهان فعالیت های خوبی صورت گرفته است.

 محمد پرورش؛ مدیر سازمان تاکسیرانی اصفهان : ون های مخصوص معلولان از سال ۹۸ از سوی اداره کل بهزیستی استان اصفهان به شورای اسلامی شهر مطرح اما به نتیجه نرسیده بود که پس از پیگیری‌های صورت گرفته درسال  ۱۴۰۰ نیز مجدد ردیف بودجه برای آن در نظر گرفته شد اما از سوی دولت این واگذاری در سالجاری صورت گرفت.

سازمان تاکسیرانی اصفهان پس از تحویل خودرو «ون‌» آنها را مجهز به امکاناتی شامل؛ نصب بالابر، کف‌سازی بالابر، صندلی‌های همراه،کمک‌های اولیه، میله نگهدارنده معلول و ایمنی سرنشینان و مناسب‌سازی ویژه معلولان کرد تا افراد استفاده بهتری از ون ها داشته باشند.

مدیر عامل سازمان تاکسیرانی اصفهان تصریح کرد: در همین راستا نیز سامانه حمل و نقل «همیار» ویژه درخواست خودرو معلولان طراحی و ساخته شد که در سالروز معلولان از طریق یک سامانه به بیش از ۵ هزار و ۵۰۰ معلول شدید و خیلی شدید تحت پوشش بهزیستی اصفهان پیامک ارسال شد و درخواست شد که عضو کانال این سامانه شوند و نرم افزار حمل و نقل ویژه معلولان را نصب کنند

پرورش گفت: برنامه کاربردی این سامانه شامل مسافر، اپراتور و و راننده می‌باشد که تمامی شهروندان معلول که قصد تردد دارند می‌توانند یک روز قبل از سفر درخواست خود را در این سامانه «همیار» ثبت کنند.

وی تصریح کرد: پس از استان تهران که معلولان با خودروی مینی‌بوس و «ون‌» برای تردد استفاده می‌کنند؛ استان اصفهان دومین استانی است که برای معلولان خودروی اختصاصی برای معلولان شدید و خیلی شدید تهیه کرده است

مدیر عامل سازمان تاکسیرانی اصفهان اضافه کرد: تا کنون ۱۲ میلیارد تومان هزینه خرید، تجهیز و سامانه برای ۵ خودروی «ون‌» شده و سه نفر معلول می‌توانند هم زمان از این خودرو استفاده کنند

وی در مورد نرخ کرایه این خودروها گفت: در مصوبه سال ۱۴۰۲ برای کرایه خودرو «ون‌« پبشنهاد ما به لایحه شورای شهر حدود ۷۰ درصد تخفیف ویژه معلولان بود که شورای شهر تصویب کرد.

پرورش ادامه داد: در حال حاضر ورودی برای معلولان شدید و خیلی شدید مبلغ ۵۰۰ هزار ریال و به ازاء هر دقیقه مبلغ ۲۵ هزار ریال و برای هر دقیقه توقف ۸ هزار ریال در نظر گرفته شده است که این رقم شامل تخفیف ۷۰ درصدی شده است

وی بیان داشت: معلولان اصفهانی بابت کمترین و بیشترین مسیر بین ۲۰۰ هزار تا ۷۰۰هزار ریال هزینه پرداخت می‌کنند که این رقم از طریق سامانه و اپ نصب شده در گوشی مسافر اعلام می‌شود

مدیر عامل سازمان تاکسیرانی اصفهان در ادامه تصریح کرد: در نظر داریم؛ سال آینده نیز پنج خودروی «ون‌» دیگر در صورت استقبال به این ناوگان برای معلولان اضافه کنیم. رانندگان این خودروها آموزش ارتباط با معلولان، سوار و پیاده کردن معلول و تمامی موارد فنی را آموزش دیده‌اند.

همچنین در شهر تهران هم فعالیت های قابل توجهی برای حمایت از  معلولان انجام شده است.

شرکت «اسنپ» به‌منظور تسهیل سفرهای شهری افراد دارای معلولیت، امکان جدیدی را در اپلیکیشن خود برای این افراد ایجاد کرده است. توان‌یابان با کلیک روی پروفایل خود در قسمت تنظیمات سفر، گزینه‌ معلولیت را انتخاب می‌کنند و خدمات مناسب خود را دریافت خواهند کرد.

اسنپ با اضافه‌کردن امکان درج معلولیت در اپلیکیشن خود برای کاربر و راننده، امکان دسترس‌پذیری بیشتر به فضای شهری و بهره‌مندی از امکان حضور در شهر را برای افراد دارای انواع معلولیت فراهم کرده است.

اسنپ تلاش کرده با دسترس‌پذیری بیشتر، جای خالی امکان حضور در شهر را پر کند. امکان ثبت نوع معلولیت در پروفایل راننده و مسافر به آن‌ها کمک می‌کند تا سفر راحت‌تری را تجربه کنند و ارتباط مؤثرتری بین راننده و کاربر برقرار شود.

نکته قابل‌توجه در این سرویس آن است که درصورت ناشنوایی بعد از تماس تلفنی، پیامی پخش خواهد شد که کاربر متوجه ناشنوایی یا کم‌شنوایی راننده خواهد شد و به بخش پیام متنی راهنمایی می‌شود.

اسنپ با ارائه این سرویس با تأکید بر اینکه جای خالی افراد دارای معلولیت در جریان دسترسی به امکانات شهری مشهود است، تلاش کرده این جای خالی را با دسترس‌پذیری بیشتر پر کند. اسنپ همچنین پیش از این تسهیلات ویژه‌ای را برای افراد دارای معلولیت در نظر گرفته بود که معافیت از پرداخت کمیسیون از آن جمله است.

اضافه‌شدن امکان درج معلولیت در اپلیکیشن اسنپ که پیش از این توسط تپسی هم ثبت آن در اپلیکیشن ممکن شده بود، امکان برقراری ارتباط مؤثرتر و دریافت خدمات مناسب با شرایط افراد را ساده‌سازی خواهد کرد.

در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه شهری و همچنین کسب اطلاع درباره وضعیت حمل و نقل شهری  و خبرهای مربوط به شهر خودتان به  سرویس جامعه  پایگاه خبری گسترش نیوز مراجعه کنید.