معنای حضور احمد مسعود در ایران برای افغانستان

 عبدالرضا فرجی راد، ​استاد ژئوپلیتیک در یادداشتی نوشت: برخلاف انچه که پیش بینی می شد طالبان بتوانند امنیت و ثبات را به افغانستان باز گردانند، مشخص شده که انتظاری معقولی به نظر نمی رسد. از سویی عملکرد خود طالبان موجب بی نظمی و ناامنی شده به طوری که کمتر روزی به اتمام می رسد که قتل و کشتاری توسط نیروهای طالبان صورت نپذیرد. همین دیروز در مزار شریف ۴ نفر از خانم های طرفدار حقوق زنان که اتفاقا یکی از آنها از اساتید دانشگاه بلخ بوده اند کشته و جنازه های مقتولین در گودالی انداخته شد. در همان روز دو نفر از نظامیان زن سابق به همراه دو تن از بستگانشان در خانه مورد حمله سربازان طالبان قرار گرفتند و کشته شده اند.با توجه به تعداد زیاد نیروهای ارتش سابق افغانستان به نظر می رسد کشتار آنها که از همان روزهای اول پیروزی طالبان اغاز گردید ادامه پیدا کند زیرا که طالبان این نیروها را به عنوان خطری بالقوه تلقی می کنند که امکان دارد در اینده به گروه های مخالف به ویژه نیروهای جبهه مقاومت بپیوندند و به خاطر آموزش هایی که دیده اند لقمه ای آماده برای دشمنان طالبان تلقی شوند.

از سوی دیگر قدرت گیری روز افزون داعش در افغانستان خود خطری بزرگ هم برای امنیت افغانستان و هم برای تثبیت حاکمیت طالبان به شمار می رود. قبلا که داعش با نیروهای تخمینی ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ نفره خود که در دو ولسوالی شرقی فعال بودند حالا میدان فعالیت خود را به چند شهر دیگر و از جمله دو شهر بزرگ قندهار و کابل گسترش داده اند. گفته می شود که بعضی از نیروهای ارتشی بخاطر نجات جانشان از انتقام گیری طالبان به داعش پیوسته اند و همین امر بر قدرت آنها و گسترش حوزه نفوذشان افزوده است. هر چند این احتمال داده می شود که بعضی نیروهای‌ تندروی طالبان بعد از پیروزی به حکومت دلخواهشان نرسیده و با داعش پیوند خورده اند. علاوه بر آن ایغورهای خشن سین کیانگ و نیز گروهای تندروی ازبکستان همچون حرکت اسلامی ازبکستان نیز با آنها همکاری می کنند.احتمالا با شروع پروژه های عمرانی همچون جاده سازی،خانه سازی،ایجاد خطوط آهن، استخراج معادن و ایجاد خط لوله گاز تاپی که قرار است توسط چینی ها و پاکستان صورت پذیرد فعالیت داعش برای خرابکاری بیشتر را در اجرای پروژه ها شاهد باشیم.

از طرف دیگر طالبان تکلیف خود با چند همسایه و کشورهای نزدیک به افغانستان روشن نکرده است. در حالی که رابطه با پاکستان، چین و ترکمنستان به خوبی پیش می رود و تکلیف رابطه با ایران، تاجیکستان و ازبکستان مشخص نیست. طالبان علاقمند توسعه رابطه با ازبکستان است و حتی وزیر خارجه آن کشور هفته گذشته با مقامات ارشد طالبان در کابل ملاقات و گفتگو نمود ولی به خاطر حضور گروه های تروریستی ازبک در افغانستان و عدم اراده قوی طالبان برای سرکوب و یا تحویل آنها طبیعی است که ازبکستان این رابطه را عمیق تلقی ننماید. گفتگوهای اقتصادی خوبی با طالبان در کابل صورت گرفت و حتی قرار بر این شد که مسیر ارتباط ازبکستان به دریای آزاد از طریق افغانستان و پاکستان صورت پذیرد. موضوعی که ازبک ها با اختصاص بودجه ۵۰۰ میلیون دلاری در ایران بدنبال این اتصال بودند که متاسفانه پس از چند سال پیگیری و بخاطر ناهماهنگی های داخلی نتیجه ای نگرفتند.