پشت پرده وقفه در مذاکرات وین لو رفت

شبکه دولتی انگلیس اذعان کرد «گره مذاکرات وین، موضع روسیه نیست، بلکه مشکل اصلی در حال حاضر، تحریم‌های یکجانبه علیه ایران است و لغو این تحریم‌ها، نه به قطعنامه شورای امنیت نیاز دارد و نه همراهی مسکو. اگر این تحریم‌ها برداشته شوند، سیاست ایران در قبال برجام نیز ارتباط مستقیمی به نظر و تصمیم مسکو ندارد».

وبسایت بی‌بی سی فارسی در تحلیل بن بست مذاکرات و توقف آن نوشت: روسیه مواضعش را در مذاکرات هسته‌ای وین به شکل دراماتیکی تغییر داد و حالا متهم است که چوب لای چرخ توافق گذاشته است. هنوز دقیقا روشن نیست که مذاکرات وین چقدر با توافق نهایی فاصله دارد. طرفین در روزهای اخیر بارها تاکید کردند که اختلافات اصلی حل شده، اما هنوز مسایل حل ناشده‌ای باقی مانده که اگر به سرانجام نرسند، توافقی در کار نخواهد بود.

هنوز مسئله تضمین ایالات متحده به ایران روشن نیست. ضمن اینکه مشخص نیست که غرب با خط قرمز آیت‌الله خامنه‌ای در ارتباط با برداشته شدن همه تحریم‌ها، راستی‌آزمایی آن توسط تهران و سپس اجرای محدودیت‌های برجامی موافقت کرده است یا نه.

روسیه می‌گوید که با تحریم‌های بسیار سخت‌گیرانه‌ای از سوی آمریکا روبه‌روست و به گفته وزیر خارجه این کشور «به دنبال تضمینی است تا مطمئن شود که تحریم‌های آمریکا، حقوق روسیه را در برجام نقض نمی‌کند.»

این شاید نخستین بار باشد که یکی از مقام‌های روس از «حقوق» این کشور در چارچوب برجام صحبت می‌کند؛ حقوقی که ظاهرا از نظر مسکو، شامل داد و ستد آزادانه با ایران است.

لاوروف گفته است: «ما از همکاران آمریکایی‌مان درخواست کردیم که دست‌کم در سطح وزیر خارجه به ما ضمانت کتبی بدهند که تحریم‌های اخیر آمریکا، تحت هیچ شرایطی به حق ما برای تجارت آزاد و کامل، سرمایه‌گذاری و همکاری ‌اقتصادی و همکاری فنی-نظامی با ایران، آسیبی وارد نمی‌کند.»

اما در حال حاضر هیچ نشانه‌ای از اینکه غرب با درخواست روسیه موافقت خواهد کرد وجود ندارد. برعکس، وزیر خارجه آمریکا گفته است که تحریم‌های روسیه به خاطر جنگ اوکراین، هیچ ارتباطی به برجام ندارد.

دلیل مذاکرات فعلی که از ۱۱ ماه پیش آغاز شد، بحرانی است که ارتباط مستقیمی به روسیه ندارد. مشکل برجام از زمانی آغاز شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا از توافق خارج شد و بعد از یکسال، ایران نیز گام به گام از اجرای محدودیت‌های برجام خودداری کرد.

بی بی‌سی در ادامه می‌نویسد: شرایط فعلی روسیه، برجام و مذاکرات وین به شکلی نیست که بدون همراهی مسکو، رسیدن به توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا، غیرممکن شود. مشکل اصلی در حال حاضر، تحریم‌هایی است که به شکل یکجانبه از سوی آمریکا و علیه ایران اعمال شده‌اند و لغو این تحریم‌ها، نه به قطعنامه شورای امنیت نیاز دارد و نه همراهی مسکو.

ایران نیز تاکنون تنها به دلیل تحریم‌های یکجانبه آمریکا از اجرای محدودیت‌های برجامی خودداری می‌کرد. اگر این تحریم‌ها برداشته شوند، سیاست ایران در قبال برجام نیز ارتباط مستقیمی به نظر و تصمیم مسکو ندارد.