پایان نمایش "استیضاح" رییس جمهور؟

در حالیکه هفته گذشته اعلام شد حدود ۲۰۰ نماینده مجلس طرح سوال از رییس جمهور را امضا کرده‌‍اند، در روز‌های اخیر فراتر از طرح سوال، طرح استیضاح حسن روحانی از سوی برخی نمایندگان مجلس مطرح شده است. این طرح چالش برانگیز مخالفان و موافقانی دارد. موافقان می‌گویند "سوال" بی فایده است و روحانی باید "استیضاح" شود. با این حال رهبر معظم انقلاب امروز در ارتباط تصویری با نمایندگان توصیه‌ای جدی به آنها داشتند که می‌تواند پیرامون به بحث‌ها پیرامون "استیضاح" و حتی "سوال" از رییس جمهور پایان دهد. ایشان در این باره تاکید کردند "سال آخر دولت‌ها معمولاً سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به هیچ وجه سست نشود و بر همین اساس اعتقاد راسخ دارم که دولت‌ها باید تا روز آخر وظایف خود را انجام دهند و بعد از پایان دوره قانونی خود، امانت را با ارائه صورت وضعیت، به دولت بعدی تحویل دهند."

چندی پیش جبار کوچکی نژاد، نماینده اصولگرای مجلس اعلام کرد که «بیش از ۲۰۰ نماینده طرح سؤال از رئیس جمهور را امضا کرده‌اند و به زودی در صحن علنی مجلس اعلام وصول خواهد شد». متن طرح نیز در رسانه‌ها منتشر شد. نمایندگان ۵ سوال از حسن روحانی مطرح کرده‌اند که درباره مسائل اقتصادی و معیشتی و سیاست خارجی است.

کوچکی نژاد گفت: «اگر دولت نتواند پاسخ خوبی به نیاز‌های مردم مخصوصاً در بخش تأمین کالا‌های اساسی بدهد، مجلس موظف است نظارت‌های شدیدتری را اعمال کرده و حتی در استیضاح ورود کند.»

در واقع نمایندگان امضا کننده طرح سوال می‌گویند اگر پاسخ‌های روحانی قانع کننده نبود پس از آن می‌توان فرآیند استیضاح را به جریان انداخت.

در این بین برخی نمایندگان تندور مجلس می‌گویند باید از طرح سوال عبور کرد و مستقیما به دنبال استیضاح رییس جمهور بود.

محمد جواد کریمی قدوسی نماینده مشهد از این گروه است، او در توئیتی نوشته است "سؤال از رئیس جمهور، اثرش خنثی شدن ظرفیت استیضاح رییس جمهور است؛ همکاران برای حفظ این ظرفیت که شاید ضرورت آن پیش آید، از انجام سؤال خودداری کنند. "

یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی یکدست اصولگراست. البته از طیف‌های مختلف، اصولگرایان سنتی، نواصولگرایان، پایداری‌ها و احمدی نژادی‌ها با وجود اختلاف نظر در موضوعات مختلف، اما همگی در مخالفت با دولت روحانی هم نظرند، فقط شدت و ضعف آن متفاوت است.

حالا دوگانه "سوال" یا "استیضاح" روی میز نمایندگان است. طرح سوال آماده است و طرح "عدم کفایت رییس جمهور" نیز در دست آماده سازی است. جواد نیک‌بین نماینده کاشمر در مجلس خبر تدوین طرح استیضاح حسن روحانی یا "عدم کفایت رئیس‌جمهوری" را در صفحه توییتر خود اعلام کرد. بر اساس تصویر منتشر شده در توئیت او، ۹ نماینده این درخواست را امضا کرده‌اند. اما تنها نام یک نفر از امضاکنندگان این طرح (جواد نیک‌بین) مشخص است و اسامی هشت نماینده دیگر دیده نمی‌شود.

نیک بین از نمایندگانی است که با شور و حرارت زیادی از استیضاح روحانی حرف می‌زنند. او در این باره گفته است "می‌خواهیم حسن روحانی را همچون بنی‌صدر عزل کنیم."

در توییت نیک‌بین تاکید شده است: «بر اساس اصل ۸۹ قانون اساسی و ماده ۲۲۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ما نمایندگان ملت شریف ایران به ۱۸ دلیل خواستار طرح استیضاح و اعلام عدم کفایت رئیس‌جمهور جناب حسن روحانی می‌باشیم.»

با وجود اینکه هنوز مشخص نیست کدام نمایندگان غیر از نیک بینبه دنبال استیضاح رییس جمهوراند، روزنامه اعتماد در گزارشی به نقل از محمد تقی نقدعلی نماینده خمینی شهر که او نیز در دسته تندرو‌های مجلس قرار دارد نوشت «آقای نیک‌بین فقط ماجرا را رسانه‌ای کرده است.»

این روزنامه در ادامه مدعی است که پشت پرده استیضاح رییس جمهور مجتبی ذوالنوری است، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس.

به نوشته اعتماد " ذوالنوری طی پیامکی از نمایندگان خواسته «ساعت ۶ صبح روز یکشنبه»، در «محل کمیسیون امنیت ملی» برای «بررسی موضوع استیضاح رییس‌جمهوری» حاضر شوند"

مجتبی ذوالنوری از نمایندگان همیشه مخالف و منتقد دولت روحانی بوده است.

قرار بود طرح سوال هفته پیش اعلام وصول شود این اتفاق رخ نداد، شاید در این هفته هر دو طرح جنجالی اعلام و به هیات رئیسه تقدیم گردد.

با این حال به نظر نمی‌رسد طرح استیضاح حتی در مجلس یکدست اصولگرا هم طرفداران زیادی داشته باشد. احتمال به عملی شدن طرح سوال بیشتر از استیضاح است.

موضع دولت

اعضای دولت تاکنون موضع گیری در این رابطه نداشته‌اند فقط علی ربیعی سخنگوی دولت یادداشتی در روزنامه ایران منتشر کرده و درباره "طرح سوال" از رییس جمهور هشدار داده است.

این عضو دولت در این یادداشت نوشته است: "سؤال از رئیس‌جمهوری در ابتدای کار مجلس بر پیچیدگی شرایط خواهد افزود و به حل مسائل کمکی نخواهد کرد." به گفته ربیعی مسیر درست این بوده است که ابتدا این پرسش نمایندگان در گفت‌وگویی اقناعی با وزیران مطرح می‌شد.

استیضاح یا "نمایش سیاسی"؟

طرح استیضاح و سوال البته منتقدان زیادی هم در میان اصولگرایان دارد. بیشتر انتقاد‌ها از طرح استیضاح است با این حال عده‌ای می‌گویند طرح سوال هم فایده‌ای ندارد و فقط وقت مجلس و دولت را می‌گیرد و از سوی دیگر روابط دو قوه را نیز در سال پایانی دولت متشنج می‌کند.

اما منتقدان طرح استیضاح موضع قوی‌تری دارند. عبدالله گنجی مدیر مسئول روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران در این باره در توئیتی نوشته است: "استیضاح رئیس جمهور گرچه حق قانونی مجلس است، اما باید تضمین کننده بهبود امور شود طبق قانون اساسی با عزل وی معاون اول۵۰ روز باید کشور را اداره و انتخابات برگزار کند ۳ماه پروسه انتخابات و ۳ماه استقرار دولت طول میکشد. طبق روال عادی۱۰ ماه دیگر انتخابات برگزار میشود. تفاوت یک‌ماه هم نمی‌شود."

خبرگزاری اصولگرای تسنیم هم تقریبا از همین زاویه دید به مسئله پرداخته است. به نوشته تسنیم "کسی منکر حق قانونی مجلس و نمایندگان مردم برای نظارت و سوال و جواب از دولت نیست، ولی سوال اینست که آیا منطقاً چنین اقدامات حساس، زمان‌بر و پرهزینه‌ای در آخرین ماه‌های عمر دولت می‌تواند به بهود وضع کمک کند یا باری به مشکلات خواهد افزود؟"

تسنیم نوشته که موافقان استیضاح تعدادشان از انگشتان دو دست هم بیشتر نیست و از آن‌ها انتقاد کرده که حتی حاضر نیستند " استدلال خود را روشن و صریح در رسانه‌ها بیان کنند."

این خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران درباره انگیزه استیضاح کنندگان به تندی نوشته است: «برخی از این نمایندگان محترم چیزی جز اجرای یک نمایش سیاسی –فارغ از اینکه این نمایش در شرایط فعلی چه هزینه و فایده‌ای برای کشور دارد- مد نظر ندارند.»

تسنیم افزود: "بر فرض که توانستند یک سوم مجلس را با خود همراه کنند، پروسه استیضاح رئیس جمهور ظرف یک هفته و دو هفته جمع نمی‌شود، این اقدام چند ماه، تمام فضای سیاسی کشور را با خود درگیر خواهد کرد و اگر در انتها رای هم نیاورد، آن وقت بخش زیادی از همین مدت زمان اندک باقیمانده از عمر دولت هم صرف یک اقدام بی نتیجه شده است."

خبرگزاری تسنیم در ادامه به کلیت مجلس توصیه کرده است "که با طرح مسائل جدی و ایده‌های مهم برای اصلاح وضع موجود اجازه ندهند که پربسامدترین صدا، موضوعاتی نظیر استیضاح توسط تعداد محدودی باشد."

این خبرگزاری از استیضاح کنندگان هم خواسته که "در فرآیندی بی‌نهایت ساده‌تر از سازوکار استیضاح رئیس‌جمهور، چند طرح مشخص و مدون و مناسب را با فوریت در چند موضوع کلیدی، مثلاً قیمت مسکن، قیمت ارز، تورم، عدالت و یا هرچیز دیگری، که خودتان فکر می‌کنید تاثیر مطلوبی بر روی وضعیت می‌گذارد، در مجلس ارائه و سپس دیگران را به تصویب آن تشویق و توجیه کنید، آنگاه اگر دولت به آن بی‌اعتنایی کرد، درباره پروژه‌های پر سر و صدایی مانند استیضاح با دیگران استدلال و برای پرمنفعت‌بودن آن احتجاج کنند "

با وجود مخافت‌های اینچنینی طرح استیضاح رییس جمهور موافقانی هم در میان چهره‌های شاخص اصولگرا دارد. یکی از آن‌ها احمد توکلی است او اخیرا در این باره گفته که صدردصد موافق استیضاح روحانی است چرا که "رئیس جمهور در حال نزدیک کردن کشور به لبه پرتگاه است. هر کشوری در دنیا به بحران ارزی می‌خورد کاهش ارزش پول ملی اش بین ۲۵ تا ۵۰ درصد می‌شود، اما در ایران وضعیت فاجعه است."

مخالفت رهبر انقلاب با استیضاح رییس جمهور

با وجود تمام این مخالفت‌ها و موافقت‌ها یک دیدگاه بیش از همه موثر و کارساز است، آن هم در دسته مخالفان استیضاح جای می‌گیرد. رهبر معظم انقلاب امروز در ارتباط تصویری با نمایندگان توصیه‌ای جدی به آنها داشتند که می‌تواند پیرامون به بحث‌ها پیرامون "استیضاح" و حتی "سوال" از رییس جمهور پایان دهد.

ایشان در این باره تاکید کردند "سال آخر دولت‌ها معمولاً سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به هیچ وجه سست نشود و بر همین اساس اعتقاد راسخ دارم که دولت‌ها باید تا روز آخر وظایف خود را انجام دهند و بعد از پایان دوره قانونی خود، امانت را با ارائه صورت وضعیت، به دولت بعدی تحویل دهند."

رهبر معظم انقلاب همچین به برخوردها و تقابل‌ها میان دولت و مجلس اشاره کردند و افزودند: «مردم از مجلس و دو قوه دیگر انتظار بیان حق و پیگیری آن رادارند و به شدت با مجادله و گریبان گیری و تشنج میان قوا مخالف هستند و همه بدانند فضای منازعه در رئوس دستگاه‌ها برای افکار عمومی زیان بخش و ناراحت کننده است.»