سیاست دولت در برابر کشورهای منطقه

متن گفت‌وگوی تفصیلی، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران با شبکه العالم که پیش از این بخش‌هایی از آن منتشر شد، به شرح ذیل است:

العالم: درباره دیدار جو بایدن ، رئیس جمهور آمریکا از منطقه و به طور مشخص از سرزمین های اشغالی، ایران چگونه به این دیدار می‌نگرد؟

کنعانی: در ارتباط با این سفر، فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی که آمریکا و رژیم صهیونیستی پیش از آغاز این سفر شکل داده بودند، مبنی بر این بود که هدف از این سفر تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران است، رژیم صهیونیستی بیش از هر طرف دیگری بر این هدف تاکید و آن را تبلیغ و رسانه‌ای می کرد.

ما معتقدیم این سفر بیش از آنکه برای ایجاد اجماع منطقه ای علیه جمهوری اسلامی باشد، ناشی از نیازی بود که دولت آمریکا و رژیم صهیونیستی به دلایل داخلی و بین المللی داشتند، به این معنا که دولت آمریکا در داخل نیازهای انتخاباتی دارد، دولت آقای بایدن به دلیل شرایط داخلی از محبوبیت قابل قبولی برای برگزاری انتخابات موفقیت آمیز کنگره در آینده نزدیک برخوردار نیست، رژیم صهیونیستی نیز وضعیت داخلی بسیار متزلزل و بی ثباتی دارد، تغییر متوالی دولت‌های رژیم صهیونیستی یک وضعیت تقریبا جدید و کم سابقه‌ای را در داخل رژیم به نمایش گذاشته، نارضایتی های داخلی درون رژیم افزایش، رقابت‌های داخلی بین احزاب رژیم صهیونیستی بسیار افزایش یافته است.

من معتقدم هدف از سفر بایدن بیش از آنکه متوجه جمهوری اسلامی ایران باشد، بازسازی وجهه آمریکا در منطقه و سروسامان دادن به وضعیت داخلی رژیم صهیونیستی بوده است، به‌عبارتی یک مانور سیاسی بود که آمریکا و رژیم صهیونیستی مایل بودند آن را داشته باشند تا هم جایگاه منطقه‌ای خود را اصلاح کنند و هم تلاش کنند، یک نزدیکی جدید سیاسی بین رژیم صهیونیستی و طرف های منطقه ای ایجاد کنند.

من معتقد هستم در هر دو هدف یاد شده، دولت آمریکا توفیقی نداشته است، به علاوه اینکه اساسا رژیم صهیونیستی با وضعیتی که دارد نمی تواند شریک قابل اعتمادی برای کشورهای عربی و اسلامی منطقه باشد، بنابراین تحلیل بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی منطقه ای و بین‌المللی بر این است که سفر بایدن، سفر موفقی نبوده و نتوانسته اهداف از پیش مشخص شده را برای این کشور و رژیم صهیونیستی به ارمغان بیاورد.

العالم: شما اشاره کردید که دیدار جو بایدن از منطقه در چارچوب مانورهای سیاسی است و سرزمین های اشغالی دارای مشکلات داخلی است، اما در مورد نشست کشورهای عربی در جده با نام نشست رشد و توسعه که سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس علاوه بر عراق، مصر و اردن به اتفاق جو بایدن در آن شرکت کردند، آیا این نشست به اجماع یا نگاه مشترک رسید به ویژه اینکه قبل از سفر جو بایدن، درباره طرح ناتوی عربی سخن به میان آمده بود، آیا نشست در این مورد به موفقیت رسید؟

کنعانی: اگر دولت آمریکا طرف اساسی برای ایجاد یک چارچوب منطقه‌ای برای ایجاد صلح و ثبات و آرامش در منطقه یا تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای باشد من معتقدم این توفیق در شرایط کنونی برای دولت آمریکا حاصل نخواهد شد، دلیل آن روشن است، اساسا اعتبار و صلاحیت دولت آمریکا برای شکل‌دهی به ائتلاف و تشکل های منطقه ای به شدت زیر سوال رفته است، این واقعیت است که دولت آمریکا از اقتدار سابق خود برخوردار نیست.

دولت‌های منطقه‌ای به خوبی درک می‌کنند که دولت آمریکا توانایی دفاع از مصالح و منافع اساسی دوستان منطقه ای خود را ندارد، این اتفاق جدید نیست، ما در طول سال‌های گذشته حتی در دولت گذشته آمریکا شاهد بودیم که کشورهای منطقه ای به سمت ایجاد نوعی توازن در مناسبات خارجی خود حرکت کردند، از جمله ایجاد ارتباط متوازن با چین و روسیه و بعضی از دولت ها هم حتی تلاش برای بهبود مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران داشته اند؛ این ناشی از درک درستی در منطقه است که دولت آمریکا دیگر از توانایی لازم برای حمایت از منافع اساسی متحدان خود برخوردار نیست، این حتی در خصوص رژیم صهیونیستی هم صدق می کند، دولتی که در درون آمریکا خود دچار چالش و بحران های اساسی داخلی است و در مناسبات خارجی با رقبای بین‌المللی دچار مشکلات اساسی است به طور طبیعی نمی‌تواند حتی در حمایت از متحد استراتژیک خود در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی کارکرد لازم را داشته باشد، بنابراین ما حتی در مناسبات رژیم صهیونیستی و آمریکا، بی ثباتی ها و فرازوفرودهای ملموس و جدی را شاهد هستیم.

بنابراین با وضعیت موجود به اعتقاد من دولت‌های عربی و اسلامی منطقه حاضر نیستند ذیل چارچوب ائتلافی قرار بگیرند، که آمریکا چتر پشتیبان کننده و حمایت کننده آن باشد.

گمان میکنم نتایج سفر هم به خوبی این موضوع را نشان داده است، مواضعی که برخی از رهبران عربی شرکت‌کننده در این اجلاس اعلام کردند کاملا مشخص است که دولتهای منطقه ای حاضر نیستند در چارچوب منافع شناخته شده آمریکا وارد ائتلاف های سیاسی، نظامی و امنیتی شوند و در بستر آن بخواهند در مواجهه با کشوری مثل جمهوری اسلامی قرار بگیرند.

بنابراین بلافاصله بعد از سفر شاهد پیام های مثبتی از جانب برخی کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی، اردن و حتی امارات متحده عربی نسبت به جمهوری اسلامی ایران بودیم، این نشان دهنده این است که درک درست تری در منطقه نسبت به ماهیت تحولات بین المللی و وضعیت منطقه ای و بین‌المللی آمریکا شکل گرفته است.

العالم: درباره تصمیم کشورهای عربی برای تقویت روابط خود با ایران سخن گفتید. همچنین انور قرقاش مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات دو روز قبل از نشست جده گفت که امارات به دنبال رویارویی با ایران نیست بلکه قصد دارد سفیر خود را به ایران بازگرداند، همچنین در بیانیه پایانی نشست جده و نیز وزیر امور خارجه سعودی گفت که کشورش خواهان روابط طبیعی با ایران است، چنین سخنانی را از مقامات اردنی نیز شنیدیم، آیا تحولات پشت پرده ای در میان است؟

کنعانی: واقعیت این است که شرایط نظام بین‌المللی در حال تغییر است، موازنه قوا در حوزه بین المللی بهم خورده و ما شاهد شکل‌گیری یک توازن جدید بین نیروهای موثر بین المللی هستیم، دولت آمریکا از قدرت گذشته برای شکل دهی به مناسبات منطقه‌ای و بین المللی برخوردار نیست.

به طور طبیعی کشورهای منطقه معتقدند که انتظارات گذشته آنها برای بهره‌گیری از حمایت موثر دولت آمریکا در راستای تامین امنیت‌شان قابل برآورده شدن نیست، فلذا با درک وضعیت موجود تصمیم می گیرند تا مناسبات خارجی خود را به گونه ای تنظیم می کنند که حداکثر منافع را به دست بیاورند، پیامی که ما از مواضع کشورهای عربی منطقه بعد از این اجلاس دریافت کردیم، ناشی از همین درک است که باید به سمت یک وضعیت مطلوب منطقه ای حرکت کنند که منافع شان در آن تامین بشود.

جمهوری اسلامی ایران از شکل گیری این ادراک از وضعیت جدید منطقه ای به طور جدی استقبال می کند و بارها تاکید کرده است که مطلوب‌ترین شرایط در منطقه آن است که کشورهای منطقه بدور از مداخلات خارجی در چارچوب همکاری های مشترک منطقه ای منافع و امنیت مشترک خود را تامین کنند این پیامی است که جمهوری اسلامی ایران بارها به طور رسمی و غیر رسمی به همسایگان منطقه ای و کشورهای عربی و اسلامی منتقل کرده است. ما تاکید می کنیم، شرایط جدید بین المللی و تحولات منطقه ای ایجاب می کند که ما مکانیزم های جدید منطقه ای را فعال کنیم، ظرفیت های بالقوه موجود را که در گذشته به آن توجه نمی کردیم، فعال کنیم و بتوانیم در بستر گفتگوهای منطقه ای و همکاری های مشترک چند جانبه هم منافع امنیتی را تامین کنیم و هم ثبات بیشتری را ایجاد کنیم و در بستر ثبات به سمت توسعه اقتصادی و ایجاد رفاه عمومی حرکت کنیم.

العالم: در این چارچوب مذاکراتی بین ایران و سعودی با میانجیگری عراق برگزار شده است، این مذاکرات به کجا رسیده و در چه سطحی برگزار شده است؟

کنعانی: خوشبختانه به دلیل درک مشترکی که هم در تهران و هم در ریاض شکل گرفته است دو طرف به این اتفاق نظر رسیده اند که گفتگو های دوجانبه را انجام دهند، با نقش بسیار سازنده ای که دولت دوست و برادر عراق به عنوان کشور میزبان ایفا کرده است، 5 دور از گفتگوهای مشترک ایران و عربستان سعودی در بغداد برگزار شد، ماحصل این گفتگو ها مثبت بوده است، به‌عبارتی این انگیزه و ادراک مشترک را ایجاد کرده است که ما نیازمند تداوم این مسیر برای ایجاد فهم مشترک و برداشتن گام اجرایی برای از سرگیری روابط دو کشور هستیم، و خوشبختانه در دو پایتخت این انگیزه و اراده سیاسی وجود دارد. دولت عراق هم همچنان به نقش سازنده و مثبت خود ادامه داده است.

رایزنی های که اخیرا دولت عراق با دولت عربستان سعودی انجام داده و گفتگوهای مستمری که بین مقام های عراقی با مقامات جمهوری اسلامی انجام شده، فضای مناسبی ایجاد کرده است که در آینده نزدیک دور بعدی گفتگوها برگزار شود، دولت جمهوری اسلامی ایران از ادامه گفتگوها استقبال می کند و امیدوار است که گفتگو ها به نتایج ملموس و عملی در ارتقا مناسبات دو کشور منجر شود و جمهوری اسلامی ایران از هر گام عملی که از سوی دولت عربستان سعودی به سمت بهبود مناسبات برداشته شود، با جدیت و با گام‌های بیشتری پاسخ خواهد داد.

العالم: آیا زمان دور بعدی این مذاکرات مشخص شده است؟

کنعانی: در قالب رایزنی های مشترکی که از طریق برادران عراقی در حال انجام است، به طور عمومی توافق شده است که در آینده نزدیک دور جدید مذاکرات را برگزار کنیم، اما هنوز به زمان و تاریخ دقیقی نرسیده‌ایم.

العالم: این مذاکرات در چه سطحی برگزار می‌شود؟

کنعانی: مذاکرات در سطحی بود که تصمیم گیرنده هستند و می توانند دو کشور را به طور کامل نمایندگی کنند و صلاحیت داشته باشند مواضع و دیدگاه ها را به طور دقیق و جدی منتقل کنند و براساس نتیجه مذاکرات بتوانند در دو پایتخت نتیجه‌گیری کنند، بنابراین سطح بسیار عالی و مناسبی است که ما را به نتایج مطلوبی برساند.

العالم: ایران میزبان نشست سه جانبه با حضور روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه است، محورهای مهم این نشست در تهران چیست؟

کنعانی: ما شاهد دیدار بسیار مهمی  در تهران هستیم، برگزاری دو نشست؛ نشست دوجانبه ایران و دولت ترکیه (نشست کمسیون عالی مشترک دو کشور که موضوعات دو جانبه در حوزه های مختلف تجاری، اقتصادی، فنی و سیاسی بحث و گفت و گو خواهد شد و بر اساس این گفت و گوها اسناد مختلفی به امضای مقامات عالی دو کشور خواهد رسید)

 نشست سه جانبه در قالب روند آستانه برگزار شد که مهم ترین چارچوب دیپلماسی چند جانبه برای ایجاد صلح و آرامش و یافتن یک راهکار سیاسی برای مسئله سوریه است و موثر ترین نقش را داشته است.

خوشبختانه هر سه کشور به روند سیاسی تحولات سوریه نگاه مثبت و مشترکی دارند و معتقد هستند مشکلات داخلی این کشور باید در روندی سیاسی حل و فصل شود، هرسه کشور بر حفظ تمامیت ارضی سوریه و لزوم یافتن راهکار سیاسی داخلی برای حل و فصل مشکلات این کشور اتفاق نظر دارند؛ این دیدگاه مشترک کمک می کند که در نشست سه جانبه رهبران سه کشور در تهران شاهد نتایج موثر و خوبی برای سرعت بخشیدن به روند مصالحه سیاسی داخلی در سوریه باشیم و شاهد شکل گیری شرایطی باشیم که آوارگان سوری بتوانند به کشورشان برگردند و روند سیاسی در این کشور سرعت و شتاب بیشتری به خود بگیرد.

این نشست ناشی از اراده سیاسی سه کشور برای استمرار و تقویت همکاری ها در چارچوب های منطقه ای و مشخصا با تاکید بر موضوع سوریه است.

العالم: در این چارچوب، ترکیه خواهان ایجاد منطقه ای حائل به عمق ۳۰ کیلومتر در داخل اراضی سوریه است و می‌گوید که نگرانی‌های امنیتی را از بابت نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) دارد، ایران می گوید که نگرانی های امنیتی ترکیه را درک می کند، اما با ایجاد این منطقه حائل در اراضی سوریه یا دخالت نظامی مخالف است زیرا این اقدام به منزله نقض حاکمیت سوریه است، راه حل های احتمالی برای جلوگیری از رسیدن اوضاع به حالت جنگ در مرزهای ترکیه و سوریه چیست؟

کنعانی: این یک نگرانی جدی در طول ماه های اخیر بود؛ نگرانی های امنیتی از سوی دولت ترکیه مطرح می شد و شرایط داخلی سوریه هم در آن مناطق شرایطی خاصی است.

موضع جمهوری اسلامی ایران کاملا مشخص است ایران معتقد است راهکار نظامی کمک کننده نیست و به پیچیده تر شدن شرایط منجر خواهد شد، تلاش های دیپلماتیک جمهوری اسلامی تا الان بسیار کمک کننده بود. مذاکرات نزدیک و مستمری که با مقامات سوریه انجام شد و گفت و گوهای مثبتی که با مقامات عالی دولت ترکیه برقرار شد، در مجموع نتیجه مذاکرات امیدوار کننده بود و معتقدیم نشست امروز تهران هم می تواند به این راهکار سیاسی کمک کند و تاکید ایران این است که توافقات گذشته و هم توافقات ناشی از روند آستانه می تواند کمک کند که این اختلافات و نگرانی های دو کشور ترکیه و سوریه در بستر گفت و گوهای سیاسی و مذاکرات امنیتی دو کشور حل و فصل شود و برای این نگرانی ها یک راهکار مسالمت آمیز و غیر نظامی پیدا شود. ما گمان می کنیم این بستر وجود دارد و نشست تهران هم می تواند به تحقق این راهکار سیاسی کمک کند.

العالم: در رابطه با نشست تهران که همان طور که فرمودید به بررسی راه حل های بحران سوریه می پردازد،‌ و درواقع نوعی از همکاری منطقه ای بین ایران و روسیه و ترکیه است، آیا ممکن است که این نشست، برای رقابت با نشست جده باشد که آن هم برای همکاری بین آمریکا و کشورهای حوزه خلیج فارس برگزار شد؟

کنعانی: جمهوری اسلامی ایران به دنبال قطب بندی های درون منطقه ای نیست، به عبارت دیگر جمهوری اسلامی ایران تمایل ندارد ائتلاف های منطقه ای را در مقابل دیگر کشورها و همسایگان منطقه ای خود ایجاد کند، دولت سیزدهم به طور جدی و اصولی بر سیاست همسایگی و گسترش مناسبات با همسایگان تاکید دارد؛ این یک انتخاب راهبردی است، بر مبنای این انتخاب ما شاهد گسترش مناسبات و همکاری های همه جانبه ایران با کشورهای منطقه هستیم. تهران به طور جدی در ماه های گذشته تبدیل به یک مرکز دیپلماسی منطقه ای شده است.

این در راستای سیاست همسایگی و تاکید ایران بر گسترش مناسبات با همسایگان و همچنین توجه به شرق است. روسیه و ترکیه دو کشور بسیار مهم منطقه و از همسایگان جمهوری اسلامی ایران هستند و ایران به گسترش مناسبات با این دو کشور هم در حوزه دو جانبه و هم موضوعات منطقه ای توجه جدی دارد.

رویکرد ایران و روسیه و حتی ترکیه در مخالفت با یکجانبه گرای آمریکایی یک عامل بسیار مهم در ایجاد همگرایی است، اما این همگرای در مخالفت یا مواجهه یا رقابت با هیچ جریان و کشور منطقه ای نیست.

جمهوری اسلامی ایران در خصوص همه کشورها و همسایگان منطقه ای با آغوش باز عمل می کند و معتقد است همین سطح از همکاری ها را می توانیم با تک تک کشورهای منطقه ای دنبال کنیم و ظرفیت های بالقوه را فعال کنیم و زمینه های همکاری را با نشاط بیشتری به پیش ببریم.

العالم: موضوع دیگر دراین مصاحبه ، موضوع هسته‌ای است؛ مذاکرات هسته ای پیش از این در وین و چند هفته پیش در دوحه قطر برگزار شد. آیا برای دور جدید مذاکرات هسته ای درآینده، زمانی مشخص شده است؟

کنعانی: در خصوص مذاکرات تلاش ها برای ایجاد دیدگاه های نزدیک تر به منظور برگزاری دور بعدی مذاکرات از طریق هماهنگ کننده سیاست خارجه اتحادیه اروپا ادامه دارد و گفت و گوهای مثبتی انجام شده است و آخرین گفت و گو هم بین آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه با آقای بورل اخیرا انجام شده است انگیزه جدی از سوی آقای بورل وجود دارد که بتواند کمک کند تا دیدگاه های دو طرف نزدیک شود و در آینده نزدیک نشست بر گزار شود.

نگاه جمهوری اسلامی به روند گفت و گوها هم همچنان همان نگاه گذشته است ایران میز مذاکره را ترک نکرده و معتقد است که تداوم مذاکرات همچنان بهترین راهکار برای حل و فصل اختلافات است.

دیدگاه های جمهوری اسلامی روشن است و معتقد است منافع تعریف شده در قالب توافق هسته ای برای طرف ایرانی باید صددر صد تامین شود و جمهوری اسلامی ایران بتواند منافع اقتصادی خود را از توافق هسته ای تامین کند؛ طرف آمریکایی در این زمینه همکاری و جدیت لازم را نشان نداده است. معتقدیم اگر دولت آمریکا در این زمینه با حسن نیت عمل کند و جدیت عملی خود را برای شکل گیری توافق نشان دهد، زمان مذاکرات در آینده نزدیک مشخص و مذاکرات به نتیجه عملی منتهی می شود.

العالم: شما فرمودید که خواسته های ایران مشخص است و آمریکا آماده عمل کردن به این خواسته ها نیست؛ مسائل حل نشده بین ایران و امریکا چیست؟ آیا به عنوان مثال، موضوع خارج کردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست به اصطلاح تروریستی آمریکاست؟ آیا بحث تحریم های اقتصادی است؟ این مسائل چه مسائلی هستند که مانع از بازگشت همه طرف ها به توافق هسته ای می شوند؟

کنعانی: همه درخواست های جمهوری اسلامی ایران در چاچوب توافق هسته ای است، ایران هیچ درخواستی خارج از انتظارات و حقوق طبیعی تعریف شده در توافق هسته ای ندارد؛ نکاتی که دولت آمریکا مطرح می کند، نکات انحرافی است به عبارت دیگر دولت آمریکا به طور جدی نیازمند بازگشت به توافق هسته ای است اما متاسفانه حاضر نیست برای تامین نظر خود و بازگشت به توافق هزینه لازم را پرداخت کند. نکاتی که دولت آمریکا مطرح می کند نوعی فرافکنی و طرح موضوعات انحرافی برای ایجاد فشار روانی بر جمهوری اسلامی ایران است.

جمهوری اسلامی ایران معتقد است باید انتظاراتش در چارچوب توافق برجام کاملا محقق شود، اگر دولت آمریکا تضمین عملی و جدی مبنی بر تامین شدن انتظارات ایران بدهد، این تفاهم دست یافتنی خواهد بود.

العالم: این خواسته های برحق ایران که درچارچوب توافق هسته ای است و آمریکا از عمل به آنان سرباز می زند که به آن اشاره کردید، چیست؟

کنعانی: متن توافق حقوق و وظایف طرفین را مشخص کرده است، جمهوری اسلامی ایران همانطور که بارها و بارها از سوی طرف های توافق هسته ای و همچنین توسط آژانس بین المللی انرژی هسته ای تایید شده است، به تعهدات خود در قالب توافق هسته ای عمل کرده است و دولت آمریکا تقریبا به هیچکدام از تعهدات خود و دولت های اروپایی متاسفانه به حداقل تعهدات خود عمل کرده اند. ما معتقدیم مبنای توافق همان تعهد برجام است و اگر این تعهدات به طور جدی از سوی دولت آمریکا و شرکای اروپایی تضمین واجرا شود، مانعی برای بازگشت به توافق و اجرای آن وجود نخواهد داشت.

العالم: در روزهای اخیر، برخی از مسئولان رژیم اسرائیل از جمله رئیس ستاد ارتش این رژیم درباره موضوع هسته‌ای ایران سخن گفته و مدعی شدند که ایران خواهان بازگشت به توافق هسته ای نیست و نیز تهدید کرده که اسرائیل آماده حمله نظامی به ایران است، موضع و واکنش جمهوری اسلامی ایران در این رابطه چیست؟

کنعانی: موضع جمهوری اسلامی در خصوص رژیم صهیونیستی روشن است؛ رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم نامشروع، غیرقانونی، دارای زرادخانه هسته‌ای و رژیم غیر عضو در معاهده پادمان یا نظارت هسته ای، حق اظهار نظر در خصوص موضوع هسته ای جمهوری اسلامی را ندارد، مواضع تهدید آمیز این رژیم هم صرفا جنگ روانی است، معتقدیم رژیم صهیونیستی توان و جرأت اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران را نخواهد داشت. ایران در پاسخگویی به هرگونه تهدید و اقدام عملیاتی رژیم صهیونیستی ذره ای تردید و تعلل نخواهد کرد و پاسخ کوبنده و محکم خواهد داد.

در خصوص روند مذاکرات، جمهوری اسلامی ایران به این روند پایبند بوده و هست و تا زمانی که طرف های مذاکره به میز مذاکره پایبند باشند، جمهوری اسلامی ایران هم پایبند خواهد بود. تاکید می کنم ادامه روند موجود(تعلل) به نفع طرفهای مذاکره از جمله دولت آمریکا نخواهد بود.

ایران روابط خارجی خود به خصوص روابط اقتصادی خارجی خود را معطل برجام نخواهد کرد، آنهایی که فکر می کردند که با خروج از توافق هسته ای و با تشدید تحریم های یکجانبه و با اعمال فشار سیاسی و روانی علیه ایران می توانند ایران را منزوی کنند دچار محاسبه غلط شدند و نتیجه این محاسبه غلط خود را در حوزه عملی دیدند.

پویایی دیپلماتیکی که ما در روابط خارجی و منطقه ای جمهوری اسلامی شاهد هستیم، به خوبی گویای محاسبات غلط آنها است. روابط خارجی ایران توسعه بسیار خوبی پیدا کرده است، مناسبات اقتصادی و تجاری ایران رونق خوبی گرفته و طرفی که در این روند دچار انزوا شده، دولت آمریکا است.

دولت آمریکا اگر بخواهد به روند توافق برگردد، باید هزینه های این توافق را هم باید پرداخت کند و مطالبات قانونی جمهوری اسلامی ایران را هم تامین کند.