قیمت دلار عامل سکته / قطعنامه شبانه مردم را راهی بهشت زهرا کرد!

قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت در ۲۹ تیر ۱۳۶۶، برای پایان دادن به جنگ ۸ ساله ایران و عراق صادر شد. این قطعنامه به سرعت از سمت عراق پذیرفته شد اما ۲ روز مانده به سالروز صدور آن در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد و امام خمینی (ره) در ۲۹ تیر ۱۳۶۷ پیامی درباره پذیرش قطعنامه منتشر کرد که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد. پذیرش این قطعنامه هرچند به معنای پذیرش آتش‌بس از سوی ایران بود اما عراق به حملات خود همچنان ادامه داد. عراق با ورود به خاک ایران به دنبال کسب امتیاز بود تا در مذاکرات بین المللی حضور پررنگ‌تری داشته باشد اما موفقیتی به‌دست نیاورد و نهایتا جنگ در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ پایان یافت.

واکنش اولیه ایران به قطعنامه ۵۹۸

مقامات سیاسی و نظامی ایران واکنش های متفاوتی پیش از امضای قطعنامه ۵۹۸ داشتند. در ادامه نگاهی به این واکنش‌ها خواهیم داشت.

هاشمی رفسنجانی در مورد چرایی عدم موافقت ایران با این قطعنامه در سال ۱۳۶۶ اعلام کرد: ایران خواستار آن است که اول متجاوز معرفی و بعد راه‌حل مسائل جدی هموار شود. محاکمه و تنبیه متجاوز و بازپرداخت غرامت باید در قطعنامه دیده شود.

ولایتی که در آن زمان، وزیر خارجه ایران بود نیز عدم مشورت با ایران در مورد تصویب قطعنامه ۵۹۸ و عدم اعلام عراق به عنوان متجاوز و آغازگر جنگ را از دلایل عدم پذیرش قطعنامه ذکر کرد و آن را نشان دهنده خط‌مشی غیرعادلانه و یک طرفه شورای امنیت دانست.

سید علی خامنه‌ای رئیس جمهور وقت ایران گفت: "ایران هرگز این قطعنامه را که با فشار و تحت نفوذ آمریکا تهیه و تصویب شده است قبول نخواهد کرد".

آیت الله خمینی نیز ، ۸ روز پس از صدور قطعنامه ۵۹۸ در ۶ مرداد ۱۳۶۶ در پیامی به مناسبت ایام حج اعلام کرد که چیزی به پیروزی نهایی در جنگ با عراق باقی نمانده و پذیرش قطعنامه در چنین شرایطی خیانت است. اکنون که به مرز پیروزى مطلق رسیده ‌ایم صداى ناآشناى صلح طلبى از کام ستمگران و جنگ افروزان به گوش‌ می‌رسد.

 غرامت سنگین عراق به ایران

در بند ۷ قطعنامه ۵۹۸ اشاره به پرداخت غرامت شده است که بر اساس آن مبلغ برآورد شده توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران که به صندوق بین‌المللی پول عرضه کرده‌اند، ۹۷٬۲۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار تنها بابت هزینه‌های غیرنظامی است.

تاثیرات  اقتصادی قطعنامه ۵۹۸

قطعنامه ۵۹۸ تنها یک رویداد سیاسی نبود و به سرعت بر اقتصاد کشور تاثیر گذاشت. حتی در حال حاضر هم صحبت از کاهش قیمت دلار می‌شود، افراد پا به سن گذاشته به ماجرای سکته‌های سال ۱۳۶۶ اشاره می‌کنند. بعد از توافق قطعنامه ۵۹۸ این باور ایجاد شد که با پایان جنگ ریال ارزشمند خواهد شد و باید منتظر ریزش  قیمت دلار باشیم. البته این جو روانی باعث تغییر شدید بازار شد. پیش از امضای قطعنامه برخی از فراد به دلیل شرایط بی ثبات جنگی، دارایی های خود را بصورت دلار نگهداری می‌کردند اما  پس از پذیرش قطعنامه آنها  قسمت عمده دارایی خود را از دست رفته دیدند. فشار روحی این ماجرا به اندازه‌ای بود که خیلی از این افراد سکته را تجربه کردند و تعدادی نیز بر اثر سکته جان باختند.

بحث سکته‌های بعد از قطعنامه ۵۹۸ تاجایی ادامه داشت که میان مردم این شایعه ایجاد شد که در بهشت‌ زهرا قطعه‌ای به شماره ۵۹۸ درست شده است.

باورکردنی نبود اما قیمت هر دلار آمریکا تا قبل از پذیرش قطعنامه که در بازار تهران ۱۴۸ تومان بود پس از اعلام پذیرش به ۷۵ تومان شد. در سال ۱۳۶۷ قیمت سکه طلا با ۱ درصد کاهش نسبت به سال قبل به ۹هزار و ۹۴۰تومان کاهش پیدا کرد. به همین دلیل در این سال‌ها هر زمان صحبت از کاهش قیمت دلار می شود، کارشناسان به امضای توافقی مشابه قطعنامه ۵۹۸ اشاره می‌کنند. برجام تا به امروز موفق نبوده است و شوک مشابه قطعنامه ۵۹۸ در اقتصاد هنوز تجربه نشده است.