شاید برای شما هم اتفاق بیفتد/از «صحنه زنی» چه میدانید؟

علیرضا شریفی یزدی در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه فیلم‌هایی که به انواع آسیب‌های اجتماعی می‌پردازند به چند دلیل از اهمیت زیادی برخوردار هستند، اظهار کرد:دلیل اول آن است که این فیلم‌ها زبان‌گویای مردم هستند، از این منظر که بخش زیادی از جامعه در بخش‌های مختلف زندگی با انواع آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو می‌شوند و وقتی آن را در قالب فیلم می‌بینند یک نوع همذات‌پنداری با فیلم می‌کنند و می‌توانند درک بهتری از انواع آسیب‌ها داشته باشند.

وی ادامه داد: دومین دلیل برای توجه به فیلم‌هایی که به آسیب‌های اجتماعی می‌پردازند این است که گاهی برخی از آسیب‌ها به دلیل آنکه گسترش پیدا نکرده‌اند، ممکن است از چشم طبقات متوسط جامعه یا مسئولان دور بمانند و مورد توجه قرار نگیرند و پس از رشد و همه‌گیری آن تازه به یاد می‌آورند که این آسیب در جامعه وجود دارد.

این روانشناس تاکید کرد: اما آثاری که پیشاپیش به استقبال برخی از آسیب‌های اجتماعی می‌روند و تلاش می‌کنند آن را از طریق هنر علنی و نمایان کنند، باعث می‌شوند ذهن سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و کسانی که در این حوزه کار می‌کنند فعال شود تا قبل از آنکه یک آسیب جنبه همگانی پیدا کند، برای آن فکر و کاری کنند.

شریفی‌یزدی درباره دلیل سوم لزوم توجه به فیلم‌هایی با موضوع آسیب‌های اجتماعی توضیح داد: برخی مواقع یکسری کلیشه‌ها مانند اعتیاد و طلاق درباره آسیب‌های اجتماعی به ذهن فیلمسازان می‌آید و تنها روی آن‌ مانور می‌دهند در حالیکه آسیب‌های دیگری که اهمیت زیادی دارند، می‌تواند در اطراف ما وجود داشته باشد که حتی بخشی از مردم وقتی درباره آن می‌شنوند، باور نکنند که چنین آسیبی در جامعه یافت می‌شود.

وی درباره ویژگی‌های فیلم «صحنه‌زنی» که به یک آسیب اجتماعی پرداخته است، تصریح کرد: این فیلم سینمایی به آسیب‌ اجتماعی می‌پردازد که برای بخش بزرگی از جامعه ناشناخته و مغفول مانده است و می‌تواند ذهنیت مسئولان، سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و آسیب‌شناسان را نسبت به یک پدیده بسیار مهم اما پنهان آگاه، روشن و تیز کند.

این مشاور افزود: از نظر من توانمندی و قدرت ریسک‌پذیری فیلمساز یعنی علیرضا صمدی برای انتخاب موضوع صحنه‌زنی، سرمایه‌گذاری و گذاشتن وقت و انرژی برای آن فوق‌العاده ارزشمند است.

وی با بیان اینکه «صحنه‌زنی» در کنار بحث اصلی یعنی صحنه‌زنی که یک شغل محسوب می‌شود و قصه شخصیت «اسد» با مشکلاتی در زندگی خود دارد، حوزه‌های دیگری را نیز وارد قصه اما نیمه‌کاره رها کرده است، گفت: از نظر من این مسئله یکی از نقاط ضعف فیلم است اما باید بگویم «صحنه‌زنی» در انتقال پیام خود به مخاطب بدون افتادن در کلیشه آسیب‌های متداول موفق عمل کرده است.

این روانشناس ادامه داد: البته برخی از مخاطبان معتقدند این فیلم سیاه‌نمایی می‌کند اما اعتقاد من این است آسیبی که در فیلم به آن اشاره می‌شود، بسیار عمیق‌تر از آن چیزی است که در فیلم پیش چشم مخاطب است و در حقیقت «صحنه‌زنی» تلاش کرده است یک مقداری این آسیب را تعدیل کند همچنین برخی معتقدند صحنه‌های خشن در این فیلم زیاد است اما صحنه‌های خشنی که در عالم بیرون وجود دارد، سنگین‌تر و دهشتناک‌تر از چیزی است که ما روی پرده سینما شاهد آن هستیم.

شریفی‌یزدی با بیان اینکه به جز نیروی انتظامی و یا کسانی که در حوزه بیمه و دستگاه قضا کار می‌کنند، اکثریت مردم با پدیده صحنه‌زنی آشنایی ندارند، مطرح کرد: آثاری مانند «صحنه‌زنی» می‌توانند مردم را با این آسیب اجتماعی آشنا و در مسئله پیشگیری و ریشه‌یابی عمیق آن کمک کنند.

به گفته وی، «صحنه‌زنی» به خوبی به این مسئله که چگونه ارزش‌های انسانی برای تامین حداقل نیازهای یک فرد زیر سوال می‌رود و انسان حاضر می‌شود خود را ناقص و دچار مشکل کند تا پول اندکی را به‌دست آورد، پرداخته است.

این مشاور با اشاره به نکته‌ای که فیلم بدان کمتر توجه کرده است، تصریح کرد: فیلم تنها یک خط را دنبال می‌کند و آن صحنه‌زنی است که مخاطبش در نهایت بیمه می‌شود در حالی که بخش زیادی از صحنه‌زنی‌ها مستقیم بین فرد و راننده رخ می‌دهد و به بیمه، پرونده‌سازی، کلانتری و دادگاه نمی‌رسد اگر به این نکته توجه می‌شد قطعا با اثر کاملتری روبه‌رو بودیم.

شریفی‌یزدی با تاکید بر این نکته که «صحنه‌زنی» به صورت واقع‌بینانه و واقع‌گرایانه حق مطلب را ادا کرده است، گفت: این فیلم مخاطب را با پدیده‌ای آشنا می‌کند که تا به حال با آن آشنا نبوده است حتی تصور می‌کند این اتفاق تنها در فیلم رخ می‌دهد و باور ندارد صحنه‌زنی در جامعه و زیر پوست شهر در جریان است درحالیکه «صحنه‌زنی» تماشاگر را به این باور می‌رساند و او را به فکر فرو می‌برد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نقش‌آفرینی خوب بازیگر این فیلم به ویژه کاراکتر «اسد» که به لحاظ فنی و هنری پیامش را بسیار خوب منتقل کند، یکی از نقاط قوت فیلم است.

«صحنه زنی» که برای نخستین بار در سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد و سیمرغ نقره‌ای بهترین فیلم را دریافت کرد، برای نخستین‌بار به سراغ روایتی ناگفته از معضلی اجتماعی و نمایش لایه‌های پنهان آن در زیر پوست شهر رفته است. ( پدیده‌ای برای گرفتن دیه و خسارت)

مهتاب کرامتی، بهرام افشاری، پیام احمدی‌نیا، لیندا کیانی، محمد نادری، فرزانه سهیلی، سیامک ادیب، غزاله جزایری و مجید صالحی، با حضور حمیدرضا نعیمی، امید روحانی و آتش تقی‌پور بازیگران این فیلم سینمایی را تشکیل می‌دهند.