سایه بافت فرسوده بر شهر
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در شهر تهران حدود ۲۳۰ هزار پلاک فرسوده و ناکارآمد وجود دارد که البته بافت‌های تاریخی نیز در این محدوده قرار دارند. متوسط تولید مسکن از یک پلاک فرسوده ۵ واحد است. پیش‌بینی می‌کنیم در ۲۳۰ هزار پلاک فرسوده شهر تهران یک‌میلیون مسکن تولید می‌شود و در واقع برابر آمارهای موجود ما یک‌میلیون مسکن در شهر تهران کم داریم.بافت فرسوده به مناطقی اشاره دارد که ساختمان‌ها و زیرساخت‌های آنها در طول زمان خراب و فرسوده شده‌اند. این نواحی معمولا شامل ساختمان‌های قدیمی و تاریخی هستند که به دلایل مختلفی از جمله نقص در نگهداری، عدم بازسازی مناسب و تغییرات زمانی آسیب دیده‌اند.مشکلات مرتبط با بافت فرسوده شامل ضعف سازه ساختمانی، نقص در ایمنی و بهداشت، نیاز به بازسازی و تعمیرات جزئی و کلی، انرژی بهره‌بری پایین و ناسازگاری با نیازهای معاصر شهروندان می‌شود. همچنین، این بافت‌ها از لحاظ ظاهری و تاثیرات محیطی نیز ممکن است به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای زیبایی و کیفیت محیط شهری را کاهش دهند.به‌منظور حل مشکلات بافت فرسوده، استراتژی‌ها و رویکردهای مختلفی وجود دارد. این شامل تعمیر و نگهداری ساختمان‌ها، بازسازی و تجدید‌سازی مناطق فرسوده، بهبود ایمنی، استانداردهای ساختمانی، توسعه پایدار، انرژی بهره بری، حمایت مالی و احداث زیرساخت‌های عمومی می‌شود.
بهبود وضعیت بافت فرسوده نیاز به همکاری بین دولت، مسئولان شهری، صاحبان ساختمان‌ها و جامعه محلی دارد. این تلاش‌ها همچنین باید با رویکردهای معماری، شهرسازی و مدیریت شهری هماهنگ شوند تا بهبود کیفیت زندگی شهروندان و احیای فضاهای شهری فرسوده را ممکن سازند.درحال‌حاضر، دوره انتظار خرید مسکن در تهران به ۶۶ سال رسیده است. وقتی تولید مسکن افزایش یابد، عرضه و تقاضا در بازار مسکن نیز متعادل می‌شود. اقدامی که اکنون در شهر تهران باید انجام شود، این است که از ظرفیت ماده ۱۲ قانون جهش مسکن استفاده کنیم که در آن عنوان شده است، ساخت ۴ میلیون مسکن در بافت‌های فرسوده مدیریت شود.با ساخت ۴ میلیون مسکن در بافت فرسوده که در شرایط عادی ایجاد خدمات زیر بنایی و روبنایی در آن سخت است، می‌توان باعث ارتقای کیفیت زندگی در این محدوده‌ها شد. در حالی که در سال‌های گذشته این امکان را در خارج از شهر تهران با ایجاد شهرک‌های جدید مسکونی مهیا می‌کردند که با این اتفاق مشکلی از پایتخت حل نمی‌شد.در صورتی که این امکانات در داخل بافت فرسوده شهر تهران ایجاد شود و دولت مشوق‌ها و وام مسکن را حداقل به یک میلیارد تومان با بهره کم برساند و شهرداری نیز پروانه ساختمانی را رایگان در اختیار ساکنان این محدوده قرار دهد، می‌توان شاهد اقدامی جهادی در این حوزه بود. برآورد هزینه دولت در ایجاد زیرساخت‌های خدماتی که در شهرک‌های جدید اطراف تهران انجام می‌دهد، خیلی بیشتر از وامی است که برای انجام ساخت‌وساز در داخل بافت فرسوده به مردم اعطا می‌کند.
استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون جهش مسکن در شهر تهران، می‌تواند اتفاق بزرگی را رقم بزند، بررسی‌ها نشان می‌دهد در دولت هشتم و نهم قرار بود ۴ میلیون مسکن مهر ساخته شود که نیمی از این رقم یعنی ۲ میلیون در روستاها ساخته شد. در روستاها به‌دلیل اینکه زمین آن متعلق به مردم بود و یک وام خوب کم‌بهره نیز به متقاضیان پرداخت شد، تمامی ۲ میلیون مسکنی که برنامه‌ریزی شده بود، ساخته شد. از ۲ میلیون مسکنی که قرار بود در شهرها ساخته شود، چیزی در حدود یک میلیون و ۱۰۰ واحد مسکونی در بافت فرسوده ساخته شد که با دریافت وام، این خانه‌ها ساخته شدند. این در حالی است که کار ساخت ۹۰۰واحد از خانه‌ها را دولت خود شروع کرد و هنوز نیز تمام نشده است. تجربه نشان داده که دولت و شهرداری سازنده خوبی نیستند و باید فضا را برای ورود بخش خصوصی هموار کرد. درحال‌حاضر هیچ‌کدام از پروژه‌های ساخت مسکن در شهر تهران توسط شهرداری و با گرفتن پیمانکار انجام نمی‌شود، برای ساخت این پروژه‌ها رویکرد این دوره مدیریت شهری، گرفتن شریک است که فضا را برای ورود بخش خصوصی آماده می‌کند. به‌جرات می‌توان گفت بعد از انقلاب تاکنون، موفق‌ترین مدل ساخت مسکن مشارکت بخش خصوصی بوده است./صمت
ارسال نظر