دردسر بورس برای این صنعت

بازار فولاد، این روزها شرایط سختی را تجربه می‌کند. نرخ رقابتی در بین معاملات محصولات فولادی، روند افزایشی جدیدی را آغاز کرده است. وضعیت معاملات محصولات فولادی در حالی در بورس کالا ادامه دارد که مسوولان در تصمیم‌گیری‌های خود دچار سردرگمی هستند و نحوه قیمت‌گذاری در زنجیره فولاد به طور روشن، تعیین تکلیف نمی‌شود.

امیر صباغ، مسوول پروژه عملیاتی‌سازی دستورات رئیس‌جمهور در وزارت صمت در گفت‌وگوی اختصاصی با اقتصادآنلاین دلیل اصلی رانت ایجاد شده در فولاد را اختلاف قیمت دلار در بورس کالا و بازار آزاد دانست و گفت: قیمت ارز در بورس کالا بر اساس سامانه sanarate.ir تعیین می‌شود که به نرخ نیما نزدیک است و قیمت پایه بانک مرکزی است.

وی ادامه داد: قیمتی که در بازار وجود دارد براساس بازار آزاد یا نرخ دلار حواله رقابتی تعیین می‌شود. لذا اختلاف قیمت فولاد در بورس کالا و بازار آزاد که از آن با عنوان رانت نام برده می‌شود، ناشی از اختلاف قیمت دلار در بورس و بازار آزاد است.

صباغ افزود: راهکاری که می‌توان پیشنهاد داد، این است که قیمت پایه نیما در بانک مرکزی به قیمت دلار بازار نزدیک‌تر شود تا بتوانیم سیاست ارزی شفاف یا سیاست تک نرخی ارز را داشته باشیم، منتهی چون منابع لازم از نظر ارزی در دسترس نیست، رسیدن به سیاست تک نرخی بسیار دشوار است.

مسوول ویژه رئیس‌جمهوری در وزارت صمت راهکار دوم را چنین بیان کرد: باید سقف رقابت در بورس کالا برداشته شود، درست است نرخ پایه براساس sanarate.ir مشخص می‌شود اما باید اجازه دهیم تا بخشی از قیمت دلار بازار آزاد برروی قیمت کالاها آورده شود تا سود اصلی نصیب تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی شود. بدین شکل می‌توان رانت را از بازار حذف کرد. دولت می‌تواند از محل مازاد سود که به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد، کسری بودجه خود را با افزایش دادن قیمت سنگ آهن و همچنین حقوق معادن جبران کند. وی تصریح کرد: حقوق دولتی مستقیم به خزانه واریز می‌شود.همچنین با افزایش قیمت سنگ آهن، رانتی هم که در آن قسمت وجود دارد حذف می‌شود و تولیدکننده، مصرف‌کننده و دولت از این روش سود می‌برند.

صباغ در پاسخ به این سوال که آیا یک از دلایل رانت موجود، قیمت‌گذاری دستوری وزارت صمت در زنجیره است، بیان کرد: نباید از قیمت‌گذاری فولاد با عنوان دستوری نام برد چراکه واقعیت این است که پایه قیمت، دستوری است منتهی در فرآیند مزایده این قیمت پایه به قیمت‌های دیگری می‌رسد. به عبارت دیگر اگر قیمت پایه ۸۸درصد فوب بندرعباس باشد، این عدد در رقابت به ۱۰۰درصد می‌رسد. اما این انتظار نیز وجود ندارد که قیمت شمش داخلی گرانتر از شمش خارجی یا صادراتی باشد و قیمت‌های داخلی باید از قیمت‌های صادراتی ارزانتر باشد. پس این اختلاف، با رقابت برطرف می‌شود اما حباب دلار هنوز پا برجاست، لذا عمده اختلاف قیمت فولاد در بورس و بازار آزاد، مربوط به حباب دلار است که اگر این حباب از بین برود و قیمت نیما در بورس کالا شفاف شود و براساس نرخ پایه نباشد، باعث می‌شود بازار به سمت تعادل پیش رود.

وی با اشاره به افزایش عرضه برای مدیریت این بحران گفت: افزایش عرضه‌ها منجر به اطمینان مصرف‌کننده می‌شود و بازار به تعادل می‌رسد اما اختلاف‌های ذکر شده و هیاهوی، ماندگار خواهد بود اگر تفاوت نرخ دلار در بورس کالا و بازار آزاد از بین نرود.