جایگاه ایران از لحاظ ذخایر معدنی در دنیا

رئیس انجمن مس ایران در ابتدا با اشاره به دلایل جذابیت معدن در دنیا عنوان کرد: نیاز مبرم به فلزات برای دستیابی به محیط زیست پاک (فناوری های کم کربن) و فلزات خاص برای دستیابی به تکنولوژی های نوین، تجدید ناپذیر بودن مواد معدنی، افزایش تقاضا نسبت به عرضه درمواد معدنی، نقش مواد معدنی در بازارهای سرمایه جهانی و بورس، نقش معدن در توسعه بنیادی و نیاز مبرم برخی از کشورها برای رشد و بقا به مواد معدنی و در نهایت اطمینان از بازگشت سرمایه از عواملی است که معدن را در دنیا پررنگ کرده است.

توسعه پروژه های معدنی در دنیا

دکتر شکوری در ادامه به توسعه پروژه های معدنی در دنیا اشاره کرد و گفت: بر اساس گزارش Industrial Info’s Business Intelligence  در سطح جهان، بیش از ۱۳۰۰۰ پروژه سرمایه گذاری فعال در صنعت معدن وجود دارد که مبلغ کل سرمایه گذاری ۱/۱۸ تریلیون دلار را نشان می دهد. سال گذشته کمترین تعداد معادن جدید از زمان پیگیری این اطلاعات توسط Industrial Info  ثبت شده است. تقریباً ۲۴۰ معدن در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با ۵۲۰ معدن در سال ۲۰۱۴ فعال شدند. دلایل زیادی برای این کاهش وجود دارد از جمله این که هر چقدر معادن به عمق می روند دسترسی به آنها سخت تر می شود و گرفتن مجوزهای کار سخت تر می گردد و همچنین هزینه های اکتشاف افزایش پیدا می کند اما برخی فلزات در آینده صنایع مورد نیاز هستند. همزمان با کاهش ذخایر سوخت های فسیلی و تلاش جهان برای حل مشکلات گازهای گلخانه ای، دنیا در حال حرکت به سمت فناوری های کم کربن می باشد. اهداف برنامه ریزی شده در اروپا کاهش حداقل ۸۰٪ انتشارCo2  تا سال ۲۰۵۰ می باشد. برخی از فلزات معدنی، برای کمک به حل چالش در تغییر اکوسیستم جهانی، مورد توجه صنعتگران می باشند. در صنعت حمل و نقل، سلول های سوختی هیدروژنی و در فناوری های تجدیدپذیر، که به سمت فناوری های کم کربن حرکت می کنند، از مواد معدنی مختلف استفاده می شود که  فلزات آلومینیوم، مس، نیکل، مولیبدن و نقره پنج فلز اصلی مورد استفاده در تکنولوژی‌های کم کربن (تجدید پذیر) هستند.

جذابیت و پتانسیل‌های بخش معدن در ایران

دکتر شکوری افزود: کشف ذخایر بزرگ مس، طلا، آهن، سرب و روی و کرومیت در کلاس جهانی، تنوع مواد معدنی فلزی و غیرفلزی، سنگ های ساختمانی و گوهر سنگ ها، پتانسیل های قوی ذخایر معدنی و زون های متالوژنی در ایران، وجود زیرساخت های نسبتاً خوب در کشور، وجود نیروی کار متخصص و با تجربه در بخش های مختلف، سرمایه گذاری های بزرگ دولتی در ذخایر بزرگ ایران، سابقه ۲۰۰ ساله در اکتشاف، استخراج و فرآوری به صورت سیستماتیک و مدون، تاریخچه قوی ۶۰۰۰ ساله معدنکاری طلا، مس، سرب و روی در ایران، دارا بودن دانش فنی به تقریب به روز در زمینه های اکتشاف، استخراج و فرآوری و شناخت عمومی به معدنکاری در ایران از عوامل جذابیت معدنکاری در کشورمان ایران است. ایران با قرارگیری در کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا، دارای ذخایر با ارزشی همچون مس، طلا، سرب، روی و سنگ آهن بوده و یکی از غنی ترین کشورها به لحاظ منابع معدنی در جهان می باشد.

رئیس انجمن مس ایران خاطرنشان کرد: کشور ایران یکی از مهمترین و اصلی ترین تولید کنندگان مواد معدنی در دنیا است که در رتبه پانزدهم دنیا ایستاده است. جایگاه ایران از لحاظ ذخایر معدنی در آسیا، براساس اکتشافات صورت گرفته در رتبه سوم آسیا پس از چین و هند قرار گرفته و همچنین بر اساس اکتشافات صورت گرفته، ذخایر معدنی ایران در رتبه اول در منطقه خاور میانه است که یکی از مزیت های بزرگ ایران در خاورمیانه محسوب می شود. میزان ذخایر معدنی در ایران، ۲۶ میلیارد تن اعلام شده است که این مقدار شامل ذخایر فلزی، غیر فلزی، منابع قرضه، سنگ ساختمانی و گوهر سنگ ها می باشد. میزان ذخایر معدنی در ایران، بر اساس فرمت USGS، فلز محتوی بدون در نظر گرفتن آهک، رس، لاشه، بالاست، نمک و گچ ۲/۱ میلیارد تن اعلام شده است.

چالش های سرمایه گذاری در معدن

وی عنوان کرد: مجوزها ،هزینه های حمل و نقل، تورم، سرمایه، نحوه دسترسی به میزان کل عرضه داخلی، رقابت در ثبت محدوده های معدنی، استخدام نیروی کار ماهر، استفاده از سایت های بازسازی شده پس از بسته شدن معدن، طراحی معدن، انتخاب تجهیزات، بهره وری نیروی کار، تیم مدیریتی، مصرف آب و انرژی، انتشار و مدیریت پسماند، استفاده از محصولات جانبی و مواد جایگزینی، اتوماسیون، فرهنگ و مسائل محیط کار، بهداشت و ایمنی و موارد این چنینی آیتم هایی هستند که میزان بازدهی سرمایه را مشخص می کنند.

دکتر شکوری رویکردها و اولویت‌ها، نهادسازی و حمایت‌های حقوقی و اصلاح ساختارهای کلان اقتصادی را از الزامات توسعه معدن و صنایع معدنی در کشور دانست.

وی در تشریح رویکردها و اولویت‌ها عنوان کرد: تغییر استراتژی‌ بر اساس ارزش افزوده، توجه ویژه به معادن کوچک مقیاس، توسعه اصولی اکتشافات و اولویت‌بخشی به تامین تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز از اقداماتی است که برای توسعه این حوزه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

رئیس انجمن مس ایران در خصوص نهادسازی و حمایت‌های حقوقی نیز بیان کرد: تشکیل وزارت معادن، تقویت صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت‌های معدنی، بهره‌مندی معادن نمونه از امتیازات مناطق ویژه، رفع حبس ۹۵ درصد از محدوده‌‌های قابل کانی‌زایی، سرمایه‌گذاری مجدد درآمد معادن در بخش، پنجره واحد مجوزهای معدنی، تشکیل شعب ویژه معادن و مبارزه با فساد و مهمتر از همه اخذ مشورت موثر از تشکل‌های صنفی (بخش خصوصی) فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی می تواند در بخش نهادسازی به عنوان اولویت هایی باشد که در صورت توجه به آن شاهد توسعه هرچه بیشتر در این بخش باشیم.

مقایسه سود آوری در زنجیره دو پروژه مس و سنگ آهن

دکتر شکوری عنوان کرد: در صنعت مس، ارزش افزوده بخش کنسانتره از بخش ذوب و پالایش بالاتر است و در سنگ آهن نیز ارزش افزوده پایین دستی سنگ آهن (اسفنجی و فولاد) بالاتر است. تضمین تامین خوراک ورودی کارخانه های مختلف مهم ترین مسئله در توجیه پذیر کردن احداث کارخانه است که باید در هر صنعت مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به افزایش دمای زمین، افزایش سخت‌گیری‌های زیست محیطی و لزوم کاهش بکارگیری سوخت‌های فسیلی و تولید کربن در صنایع معدنی، پیش ‌بینی می‌شود در راستای بکارگیری فناوری های تجدیدپذیر، مس کاربرد گسترده‌تری در مقایسه با سنگ آهن داشته باشد.