پلنکس؛ فرصتی برای توانمندسازی صنعت فولاد

کنفرانس بین‌المللی صنعت فولاد و مواد اولیه فرصتی؛ ارزشمند فراهم کرده است تا متخصصان، کارشناسان و مدیران به مهم‌ترین موضوعات این حوزه زیرساختی و مادر بپردازند. یکی از حوزه‌ّ‌های مهمی که اهالی این صنعت در این کنکاش می‌کنند اقتصاد و مدیریت صنعت فولاد و نقد و بررسی موضوعاتی مثل مقدار درست مداخله دولت در اموری مثل قیمت‌گذاری و سیاست‌های و محدودیت‌های مربوط به صادرات است. یکی از سخنرانان کنفرانس بین‌المللی صنعت فولاد و مواد کیش، مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان است. در همین راستا با وی به گفتگو نشستیم.

کنفرانس‌هایی مثل کنفرانس بین‌المللی صنعت فولاد و مواد اولیه و می‌تواند نقشی بسیار مثبتی در رشد و پیشرفت صنعت کشورمان بازی کنند و زمینه اشتراک دانش و تجربه و مشکل‌گشایی را فراهم آورند. مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان ضمن تاکید بر این موضوع اظهار داشت: «البته باید توجه داشت که این قبیل کنفرانس‌ها و همایش‌ها به قول معروف به محلی برای ذکر مصیبت تبدیل نشود. به وفور درباره مشکلات صحبت شده است. مشکلات و معضلات را می‌توان مطرح کرد اما نکته اساسی آن است که به بیان مشکل بسنده نکرد و علاوه بر آن باید راهکار و راه‌حل‌های مطلوب ارائه کرد».

عرضه‌های مبهم و رانت‌آفرین

مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان در رابطه با کم و کیف عرضه فولاد در بورس کالا اظهار داشت: «در رابطه با قیمت‌گذاری توسط دولت باید گفت که قطعاً؛ مشابه حال حاضر و سنوات گذشته به ضرر صنعت فولاد کشور و مصرف‌کننده نهایی تمام می‌شود. تنظیم‌گری، موردپذیرش است ولی باید با توجه به مولفه‌های علمی و اقتصادی و همچنین حجم تولید و تقاضای واقعی انجام شود. وزارت صمت در مقطعی، با لحاظ کردن دلار ۲۴۴۰۰ تومانی و اعمال قیمت‌های غیرمنطقی و کمتر از نرخ داخلی و جهانی در بورس کالا، منشا ایجاد و توزیع رانت شد. در دوره‌ای، قیمت سقف و کف معاملات در بورس کالا با مبانی نامشخص وغیرشفاف انجام شد. حتی در مواردی بعضی معاملات یا کل عرضه در بورس کالا ابطال می‌شد».

محدودیت صادرات علی‌رغم تولید مازاد

وی در ادامه گفت: «وجه دیگری از قیمت‌گذاری، محدود کردن صادرات است. در همین راستا اخیراً نیز صحبت از عرضه کل تولیدات در بورس می‌شود. در صورت عدم خرید، امکان صادرات فراهم خواهد بود. این موضوع باعث کاهش قیمت و نهایتاً تعطیلی کارخانجات، خصوصاً کارخانجات القایی خواهد شد. این در شرایطی است که مصرف ظاهری مقاطع تخت و طویل فولادی در کشور در سال ۱۳۹۹ معادل ۱۸۴۹۱ تن و تولید اسلب و شمش فولادی ۳۰۲۵۲ تن بوده است. یعنی مازاد نیاز وجود دارد».

ابراهیمی تصریح کرد: «خوشبختانه با توجه به طرح‌های توسعه در کشور، رسیدن به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد و حتی بیش از آن در سال ۱۴۰۰ قابل‌تحقق است اما مشکل اساسی در تامین انرژی موردنیاز و سنگ‌آهن است. متاسفانه وزارت صمت در سنوات اخیر با تمرکز بر قیمت‌گذاری و دخالت مستقیم در بازار از رسالت اصلی که ایجاد توازن برای افزایش ظرفیت تولید در طول زنجیره فولاد؛ یعنی عرصه‌هایی مثل اکتشاف و استخراج سنگ آهن، تامین انرژی موردنیاز و فراهم نمودن الزامات تولید؛ باز مانده است. در صورت تلاش برای جبران کمبود سنگ آهن با استفاده از قراضه بیشتر در چرخه تولید، باز هم نهایتاً با کمبود قراضه روبرو خواهیم بود».

هفت‌‌خوان صادرات

وی در تشریح مورد مهم دیگر گفت: «شمش فولادی، محصول نیمه‌نهایی است. در هر زنجیره، محصولی خاصی، دارای ارزش افزوده بالاتری است. در زنجیره فولاد، محصول با ارزش افزوده شمش است. به طور مثال در حال حاضر نرخ صادراتی شمش فولادی ۶۴۰  دلار است. قیمت میلگرد صادراتی به عنوان محصول نهایی کمتر از این مقدار است. در دوره‌های مختلف نیز قیمت‌های صادراتی میلگرد کمتر یا برابر شمش بوده است. از طرف دیگر هرگاه به منظور رفع تعهدات صادراتی، قیمت گمرکی تعیین می‌شود تولیدکنندگان و صادرکنندگان میلگرد درخواست می‌کنند که قیمت گمرکی پایین‌تری برای میلگرد نسبت به قیمت شمش تعیین شود. این موضوع نیز بیانگر سختی و دشواری صادرات میلگرد، با قیمتی گران‌تر از شمش است».

صادرات ۲۴ میلیون تن محصول

مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان خاطر نشان کرد: «شرکت فولاد خوزستان با امکان تولید همزمان شمش و اسلب، دارای مزیت نسبی در زمینه تولید محصول با ارزش افزوده بالاتر است. در سال اخیر با توجه به بالا بودن قیمت جهانی اسلب، تولید آن در اولویت قرار داشته است؛ به‌طوری‌که در مهرماه رکورد تولید اسلب به ۱۷۹۳۵۶تن رسید.  همچنین این شرکت با توجه به کیفیت بالای محصولات و توانمندی و دانش فنی کارکنان، موفق به صادرات بالغ‌بر ۲۴ میلیون تن از محصولات خود به ۲۹ کشور شده است. البته طبیعی است که در صورت داشتن فناوری جدیدتر امکان تولید محصولات با پرمیوم بیشتر فراهم خواهد شد. در این راستا طرح توسعه خط تولید اسلب عریض با امکان تولید گریدهای فولادی خاص و سایزهای متنوع‌تر به عنوان محصول با ارزش افزوده بالاتر، تعریف شده است».

وی افزود: «عرضه محصولاتی که ویژگی‌های لازم برای عرضه در بورس را دارا باشند و متناسب با مکانیزم عرضه و تقاضا برای کشف قیمت هستند، قطعاً مناسب است. فروش محصولات در بورس کالا با شفافیت بیشتری همراه است و مسئولین همواره به دنبال ایجاد شفافیت در بازار فولاد بوده‌اند. البته وزارت صمت در اقدامی مناسب و به منظور شفاف‌سازی بیشتر در زنجیره فولاد، سامانه جامع تجارت را راه‌اندازی کرده است. این سامانه قابلیت آن را دارد که در صورت ثبت اطلاعات مربوط به موجودی، تولید و فروش توسط شرکت‌های فعال در صنعت فولاد، شفافیت لازم را در این صنعت ایجاد کند».

فرصت‌های از دست رفته

وی در ادامه گفت: «در خصوص فرصت‌های ازدست‌رفته برای شرکت فولاد خوزستان باید گفت که در صورت احداث زودتر کارخانه، اسلب عریض یا مشارکت در تولید محصولات تخت که ارزش‌فزوده بالاتر دارند؛ قطعاً منافع مناسبی برای شرکت ایجاد می‌شد. همانطور که قبلاً اشاره شد این کار آغاز شده است. در خصوص صادرات فولاد کشور شایان ذکر است که در مقاطع مختلف و در پاره‌ای موضعیت‌ّهای طلایی، فرصت صادرات فراهم بود اما به به دلیل ایجاد محدودیت‌های صادراتی توسط دولت و وقفه در صدور مجوزات قانونی، تمام شرکت‌های فولادی علاوه بر تحمیل خسارت‌های دموراژ و خدشه‌دار شدن برند و اعتبار صادراتی، فرصت صادرات و سودآوری فراوانی را از دست داده‌اند. همچنین عدم رعایت توسعه متوازن در زنجیره فولاد از اکتشاف و استخراج سنگ آهن تا تولید محصولات نهایی و عدم توجه به آمایش سرزمینی توسط دولت، فرصت‌ها و منابع زیادی را به هدر داده است». 

وی در ادامه گفت: «در شرایطی که کشور با تحریم‌های ظالمانه روبرو است و ضرورت توسعه اقتصاد غیرنفتی بیش از پیش احساس می‌شود دولت باید به ایجاد زمینه تولید و توسعه پایدار در سایر بخش‌هایی که کشور در آن مزیت دارد. همت بگمارد. ایران به دلیل موقعیت استراتژیک خود یعنی داشتن ذخایر وسیع سنگ‌آهن و به عنوان نهمین دارنده بزرگ ذخایر سنگ‌آهن و دهمین تولیدکننده فولاد و داشتن منابع قابل توجه انرژی (جزء دو کشور برتر جهان در منابع گازی محسوب می‌شود) نسبت به سایر کشورهای صنعتی در دنیا در صنعت فولاد دارای مزیت تولید است». 

وی در ادامه تصریح گرفت: «عدم وضع مقررات دست وپاگیر، پرهیز از قیمت‌گذاری دستوری، تلاش برای بهبود زیرساخت‌های مبادلاتی کشور و حمل و نقل داخلی، توجه به دانش فنی روز، توسعه صنعت فولاد کشور بر اساس شاخص‌های صرفاً اقتصادی، ایجاد تنوع و تخصص در سبد مختلف محصولات، توجه به آمایش سرزمینی؛ توسعه در طول زنجیره تولید و جلوگیری از ایجاد گلوگاه در این زنجیره، بومی‌سازی قطعات و تجهیزات موردمصرف در تولید و توجه به نظرات کارشناسی انجمن‌های تخصصی از جمله انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران می‌تواند به تسهیل توسعه پایدار و رفع چالش‌ها و موانع مطابق منویات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) کمک شایانی کند».