شوک اقتصادی با به روز رسانی شاخص صنعت

بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش های مجلس اظهار کرد: مهم‌ترین ضعف آمار و شاخص‌های اعلامی از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار، وقفه سه ماهه در انتشار داده‌ها و بعضاً متوقف شدن انتشار آن‌ها و نداشتن تواتر ماهانه است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: شاخص تولید صنعت توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص قیمت صنعت به صورت فصلی توسط مرکز آمار و ماهانه توسط بانک مرکزی، منتشر می‌شود. با این حال تاکنون هیچیک از نهادهای آماری اقدامی در جهت انتشار شاخص فروش صنعت انجام نداده‌اند.

وی ادامه داد: از طرفی، آمارهای تولید و قیمت نیز دارای چندین ضعف اساسی هستند که مهم‌ترین ضعف این آمارها وقفه سه ماهه در انتشار داده‌ها و بعضاً متوقف شدن انتشار آن‌ها و نداشتن تواتر ماهانه است.

نگاهداری افزود: لذا با توجه به مساله کمبود اطلاعات به‌روز در مورد این بخش و نبود شاخصی که عملکرد بخش حقیقی اقتصاد و بخش صنعت را با وقفه‌ای کمتر و تواتر بالاتر نشان دهد، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با استفاده از اطلاعات شرکت‌های صنعتی بورسی (که اطلاعات تولید و فروش‌شان را به صورت ماهانه و با وقفه چند روزه از انتهای ماه در بورس منتشر می‌کنند) شاخصی از وضعیت تولید، فروش و قیمت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در کشور ارائه می‌کند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: این شاخص‌ها می‌توانند پراکسی مناسبی از وضعیت کل صنعت باشد و به‌منظور آگاهی از روند تغییرات بخش حقیقی و اتخاذ سیاست‌های متناسب با شرایط، رصد کردن به‌روز تغییرات بخش صنعت و معدن (باتوجه به جایگاهی که دارد) در اولویت تهیه آمار قرار دارد.

وی اظهار کرد: درخواست‌های مکرر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص تحولات بخش حقیقی مخصوصاً تولید و فروش محصولات صنعتی تهیه و انتشار این شاخص را ضروری کرده است و انتظار می‌رود گزارش‌های تحلیلی مستخرج از این شاخص‌ها بتواند از طریق ارائه به‌روزترین تحلیل‌ها و اطلاعات بخش صنعت برای سطوح مختلف قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری مفید باشد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: مقایسه شاخص تولید صنعت محاسبه شده با آمار نهادهای آماری نشان از هم حرکتی قابل توجه این شاخص با شاخص‌های تولید شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران دارد. این موضوع حتی در سطح زیربخش‌ها نیز مشهود است.

نگاهداری اظهار کرد: این شاخص دارای ۳ مزیت عمده شامل تطابق قابل قبول با آمارهای رسمی، قابلیت به‌روز کردن ماهانه شاخص و تهیه آن دو هفته بعد از اتمام ماه و قابلیت تحلیل‌های عمیق‌تر بر روی زیر اجزای بخش تولید و تحلیل چرایی تغییرات است. (با توجه به اینکه این شاخص به اطلاعات غنی مالی و اقتصادی شرکت‌های بورسی متصل است).

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه این موارد باعث می‌شود که این شاخص را به عنوان راهنمایی برای سیاست‌گذار یا تصمیم‌گیر اقتصادی قلمداد کنیم، تصریح کرد: اهمیت این شاخص به روز، برای اقتصاد ایران که تحولات اقتصادی و سیاسی بسیاری دارد بیشتر خواهد بود، چون بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد ولی آمار رسمی بخش حقیقی به صورت فصلی و با تأخیر ارائه می‌شود.

وی گفت: انتظار می‌رود ارائه این شاخص بتواند به عنوان جایگزینی نزدیک از شاخص‌های صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران تحلیل‌های بروزتر در اختیار نمایندگان مجلس و سایر سیاست‌گذاران از وضعیت تولید، فروش و قیمت صنعت قرار دهد.

وی افزود: مرکز پژوهش‌ها سوم مهرماه در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور و مسئولین مربوطه، بر اساس نتایج مرداد ماه این شاخص، نسبت به اثرات قطعی برق دستوری صنایع فلزات اساسی و سیمان در تابستان و منفی شدن شاخص تولید این صنایع و کل صنعت هشدار داده‌است، نتایج بانک مرکزی که در انتهای آذر ماه منتشر شده‌است نیز مؤید این نتایج است.

نگاهداری گفت: بر اساس گزارش شش ماهه حساب‌های ملی بانک مرکزی که در آذر ماه منتشر شد، رشد بخش صنعت در تابستان منفی ۵.۱ درصد گزارش شده است، هم‌چنین رشد شاخص تولید صنایع فلزات اساسی و کانی غیرفلزی (شامل صنایع سیمانی) طرح کارگاه‌های بزرگ صنعتی در تابستان منفی برآورد شده‌است که دلیل عمده آن قطعی برق صنایع فولادی و سیمانی در تابستان ۱۴۰۰ است.