اما و اگرهای توقف صادرات سنگ آهن

صادرات سنگ آهن ایران به دلیل دستورالعمل‌های داخلی به صفر نزدیک شد. گرچه در دهه ۸۰ علاوه بر کشورهای آسیایی، اروپایی‌ها نیز خریدار سنگ آهن ایران بودند، اما اکنون حتی چین هم ایران را در بازارهای تجاری تنها گذاشت.

چنانکه این کشور با افزایش تولید خود حجم واردات خود را از کشورهای مختلف کاهش داد. اکنون تنها ۱٫۷ درصد سنگ آهن مورد نیاز این کشور از طریق ایران تامین می‌شود.

گذشته از تحریم‌های خارجی، دستورالعمل‌های دولت نیز در افت صادرات این محصول بی‌تاثیر نبوده‌اند. البته دولت نه برای ایجاد محدودیت، بلکه به دلیل حفظ منابع و حرکت به سمت فرآوری محصولات از سال ۹۸ صادرات سنگ آهن را محدود کرد.

آن‌طور که آمار نشان می‌دهد ایران حتی با مازاد پنج میلیون تنی تولید در این حوزه مواجه است. از این رو می‌توان گفت که افت صادرات حداقل ارتباطی با کاهش تولید ندارد.

رئیس انجمن سنگ آهن ایران با اشاره به صفرشدن صادرات گفت: صادرات این محصول در دهه ۸۰ به اوج خود رسید. اما از سال ۹۲ با توجه به محدودیت‌هایی که ایجاد شد، رفته‌رفته از سبد صادراتی ایران خارج شد.

صادرات صرفه اقتصادی ندارد

مهرداد اکبریان توضیح داد: در حال حاضر بیشتر سنگ آهن بهره‌برداری‌شده مصرف داخلی دارد. کمتر از یک میلیون تن از نوع غیرفلزی کم‌عیار هم به کارخانه‌های سیمان عراق می‌رود که اصلا در آمار نمی‌گنجد.

او ادامه داد: محدودشدن صادرات ارتباط چندانی به تحریم‌های خارجی ندارد. دولت سابق به شکل پلکانی صادرات را سخت‌ و در آخرین قدم هم صادرات را ممنوع کرد. اکنون هزینه حمل‌ونقل و عوارض آنچنان بالا رفته که صادرات سنگ آهن صرفه اقتصادی ندارد.

صادرات نیمی از سنگ آهن در دهه ۸۰!

اکبریان تشریح کرد: حتی اگر خریدار خارجی هم برای سنگ آهن پیدا شود، باز هم فعالان این حوزه حاضر به فروش نمی‌شوند. این در حالی است در دهه ۸۰ سالانه حدود ۲۴ میلیون تن صادرات صورت می‌گرفت.

وی افزود: این بدان معناست که در دولت‌های نهم و دهم تقریبا نصف سنگ آهن ایران به صورت خام‌فروشی صادر می‌شد. البته می‌توان گفت که چین تنها مشتری ایران بود که اکنون این کشور هم ایران را تنها گذاشت.

تداوم فعالیت بنگاه‌های تولیدی

بر اساس اعلام او به‌رغم صفرشدن صادرات، بنگاه‌های اقتصادی این حوزه بدون مشکلی خاص به فعالیت خود ادامه می‌دهند. چراکه تقاضای داخلی، خلا بخش خرید را پر کرد.

اکبریان خاطرنشان کرد: گرچه بنگاه‌های تولیدی صنایع با مشکلات متعددی ازجمله تعطیلی مواجه شدند، اما زنجیره تولید روند رو به رشد دارد. بیشترین حجم صادرات هم مربوط به فولاد و گندله است که البته آن‌ها در بخش‌های با افت مواجه بوده‌اند. در این زمینه چین مهم‌ترین خریدار ایران شناخته می‌شود.

بر اساس این گزارش، گرچه ممنوعیت‌های صادراتی ارزآوری این بخش را کاهش داد، اما به دلیل محدودیت منابع و نیازهای داخلی، بسیاری از کارشناسان این نوع از خام‌فروشی را ضربه‌ای مهلک به صنایع و معادن کشور می‌دانند. چه بسا بسیاری از معادن کوچک و متوسط در این مدت تعطیل شده‌اند.