مجلس به دنبال بازنگری قوانین معادن

گفته می شود که صنعت معدن داری و استخراج در مقابل پیشرفت‌های تکنولوژیکی کمی کندتر از دیگر صنایع باشد. وقتی آبراهام داربی اول، که یک آهنگر در انگستان بود از کک به جای زغال چوب برای ذوب آهن در سال ۱۷۰۹ استفاده کرد، متوجه نشد که چه صنعتی را به جهانیان معرفی کرده است. امروزه صنعت جهانی استخراج معادن ترکیبی از شرکت‌های بزرگ و تعداد زیادی از شرکت های کوچک است. در ایران اما تفاوت‌های زیادی در سبک فعالیت‌های شرکت‌های معدنی نسبت به غرب دیده می شود. توان معدنی ایران شامل ذخایر اثبات‌شده سنگ‌آهن به مقدار تقریبی سه میلیارد تن (هشت دهم درصد کل ذخایر جهان)، ذخایرسنگ معدن مس به مقدار تقریبی ۳.۲ میلیارد تن (چهار درصد از ذخایر جهانی) و همچنین ذخایر روی به میزان ۱۱ میلیون تن (چهار دهم درصد از ذخایر جهانی) است که با عنایت به پتانسیل‌های استراتژیک موجود در بخش معدن کشور) این غنای مواد معدنی به‌تنهایی تضمین‌کننده نقش مؤثر این حوزه در اقتصاد کشور نبوده است.

با وجود اینکه کشورمان در بین ۱۵ کشور مطرح معدنی جهان جای داشته و ارزش ذخایر بالقوه آن بیش از یک‌هزار میلیارد دلار برآورد شده است، اما فقط حدود ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را بخش معدن و صنایع معدنی را به خود اختصاص داده است. حال سوالی که مطرح می شود این است که چرا نقش معدن در تولید ناخالص باوجود پتانسیل‌های بالا آنقدر پایین است؟ برای رسیدن به این سوال با یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به گفتگو نشستیم.

نقش معدن در اقتصاد کشور

عبدالناصر درخشان عضو کمیسیون صنایع و معادن در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز در مورد موضوع یاد شده اظهار کرد: این مسئله موضوعی است که اکثر معدن کارها مطرح کرده اند و صحبتش را می‌کنند. حوزه معدن باید در اقتصاد کشور و در جی دی پی کشور نقش موثری را بازی کند که متاسفانه انتظاری که باید، برآورده نشده است. یکی از علت ها به این خاطر است که قوانین متعدد و شاید دست و پا گیری داریم. در کمیسیون صنایع ما دنبال یک موضوعی هستیم که یک‌ مطالعه و بازنگری در قوانین معادن انجام بگیرد و آنچه که مطلوب است برای معدن کاران شکل بگیرد.

وی در پاسخ به این سوال که با تفکیک وزارت صمت بخش معدن دوباره شکوفا می شود، اظهار کرد: من معتقد به این نیستم که وزارتخانه تفکیک شود ما در طول صد سال اخیر این اتفاقات را داشتیم و دوباره وضعیت برگشته است. ما تجربه کشورهای دیگه راهم باید ببینیم که چه عملکردی دارند و چه کاری انجام می‌ دهند.

نماینده مردم ایرانشهر در مجلس ادامه داد: امروزه دو بخش صنعت و تجارت را باید درکنار هم داشته باشیم. ما نمی توانیم که بگوییم صنعت جدا از بازار است. نمی شود گفت کالای تولید شده باید جدا از خرید و فروش باشد. بیزینس از تولید شروع می‌شود و در نهایت به دست مشتری نهایی می‌رسد. این تعریف بیزینس است. ما نمی‌ توانیم این مبحث را از هم جدا و تفکیک کنیم. تفکیک این موضوع به نظر من مشکلاتی را دارد. که ما تجربه کرده ایم. وزارت صمت باید وزارتخانه ای باشد که اکنون هست.

تفکیک وزارتخانه یعنی موازی کاری

عضو کمیسیون صنایع و معادن اظهار کرد: ما باید دو بخش مستقل و قوی داشته باشیم به نام صنایع و معادن که الان هم است. البته ایمیدرو اکنون موضوعات مربوط به معدن را انجام می‌دهد. ولی ما باید آن بخش تجارت را تفکیک کنیم معنی تجارت به طور کلی خرید و فروش است که متولی آن وزارت صمت است. اما وقتی ما کلا در مورد بیزینس صحبت می کنیم از تولید شروع می شود تا فروش یعنی هم تولید و هم فروش را شامل می شود اگر این ها جدا از هم باشند تقابلی به وجود می آید و موازی کاری شکل می گیرد.دوستانی که مایل هستند که وزارتخانه جدا بشود باید با موازی کاری های احتمالی کنار بیایند که البته تبعات بعدی هم خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: خیلی از دوستان هم به این موضوع پی می برند که در شرایط خاص باید دو وزارتخانه داشته باشیم. برای شرایط خاص نمی‌شود وزارتخانه‌ای جداگانه ساخت. وزارتخانه چیزی نیست که به علت شرایط خاص در همان لحظه شکل بگیرد. ساختار خودش را دارد باید کلی نیرو فعال شود. ما می‌توانیم یک نهاد مستقلی داشته باشیم زیر نظر رئیس جمهور یا زیر نظر وزارت صمت که آن موضوعاتی را که برای ما چالش است آن‌ها را حل کنند.

درخشان در مورد ظرفیت های مغفول معادن دراستان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: معادن این استان بسبار غنی هستند و یکی از بکرترین بخش های این سرزمین است. متاسفانه آن توجهی که باید به بلوچستان نشده است. ما معادن کرومیت و منگنز غنی در حوزه شهرستان فنوج که یکی از بزرگترین پهنه های معدنی خاورمیانه است، داریم حوزه سنگ آهن هم حوزه شهرستان ایران شهر منطقه بزمان بسیار غنی است. حتی معادن مس هم داریم که متاسفانه ایمیدرو به آن توجهی که باید را نداشته است. ما انتظار داریم که این توجه بیشتر بشود و از این ظرفیت‌ها برای کشور استفاده شود.