کاهش بهای فلزات در سایه خطر رکود اقتصادی

 هر 3 بانک یادشده، مطابق با انتظارات، نرخ بهره را ۰.۵ درصد با هدف کنترل تورم افزایش دادند، بدین‌ترتیب نرخ بهره امریکا با رشد ۰.۵ درصدی به ۴.۵ درصد رسید. تغییر نرخ بهره امریکا از سوی فدرال‌رزرو مطابق انتظار بود، با این وجود سخنرانی جروم پاول در نشست خبری، مانع اثرگذاری مثبت این رشد بر عملکرد بازارهای کالایی شد. پاول در این نشست تاکید کرد تا زمانی که تورم در اقتصاد امریکا به‌شکل پایداری کاهش پیدا نکند، نرخ‌های بهره نیز کاهش پیدا نخواهد کرد. بانک مرکزی اروپا نیز نرخ بهره را ۰.۵ درصد افزایش داد تا رقم آن به ۲.۵ درصد برسد. این نرخ تا زمانی افزایش می‌یابد که نرخ تورم در اروپا به ۲ درصد کاهش یابد، بنابراین باتوجه به تداوم سیاست‌های انقباضی سختگیرانه در امریکا و اروپا، باید منتظر بروز رکود اقتصادی بود، در چنین شرایطی بهای فلزات در بازارهای جهانی رو به کاهش گذاشته است. علاوه بر این، نباید به رشد بهای این فلزات در سال آینده میلادی نیز دل بست.

سیاست‌های انقباضی، مانع رشد فلزات

عادل ابراهیم‌زاده، کارشناس بازار کالایی در گفت‌وگو با صمت و در ارزیابی سمت‌وسوی بازار فلزات در هفته‌های اخیر اظهار کرد: فدرال‌رزرو طی سال جاری میلادی، برای مهار تورم، ۷ مرتبه نسبت به رشد نرخ بهره اقدام کرد. در مرحله نخست، نرخ بهره در این کشور برابر ۰.۲۵ درصد، در مرحله دوم ۰.۵ درصد و 4مرتبه دیگر به‌میزان ۰.۷۵ درصد افزایش پیدا کرد. در آخرین نشست فدرال‌رزرو در امسال نیز که در ماه دسامبر برگزار شد، نرخ بهره برابر ۰.۵ درصد افزایش یافت. این روند افزایشی، بالاترین سرعت سیاست‌های انقباضی این بانک از دهه ۸۰ به این سو محسوب می‌شود.

وی افزود: سیاست فدرال‌رزرو مبنی بر اجرای سیاست‌های انقباضی با هدف مقابله با تورم در ماه‌های گذشته تاحدودی نتیجه‌بخش بود. با این وجود، واهمه از بروز رکود اقتصادی در این کشور فراگیر است. در چنین شرایطی، فدرال‌رزرو نیز در آخرین تصمیم خود، از شتاب سیاست‌های انقباضی کاست.

این کارشناس بازار گفت: در حالت کلی، انتظار می‌رفت تعدیل سیاست‌های انقباضی فدرال‌رزرو سیگنال موثری برای ورود نقدینگی به بازارهای مالی و همزمان رشد تقاضا در بازار فلزات و صعود نرخ این کامودیتی‌ها را در سطح جهانی فراهم کند.

وی افزود: تصمیمات بعدی فدرال‌رزرو برای اخذ سیاست‌های مالی و پولی به‌ویژه در سال آتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عملکرد بازار کار امریکا یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که مسیر شتاب نرخ بهره را در این کشور طی ماه‌های آتی مشخص می‌کند. باوجود آنکه، طی گزارش‌های اشتغال ماهانه شاهد فشار نسبی بر بخش‌های مختلف بازار کار، از جمله کاهش میزان فرصت‌های شغلی جدید و ثبات نسبی نرخ دستمزدها بوده‌ایم،اما گزارش ماهانه اشتغال بخش غیرکشاورزی نشان داد که هنوز بازار کار بهتر از پیش‌بینی‌ها در حال تولید اشتغال است. همین آمارها نیز احتمال تداوم سیاست‌های انقباضی را از سوی فدرال‌رزرو تشدید می‌کند.

ابراهیم‌زاده گفت: جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو در نشست خبری خود و پس از اعلام افزایش ۰.۵ درصدی نرخ بهره امریکا در ماه دسامبر تاکید کرد: «تا زمانی که تورم در اقتصاد امریکا به‌شکلی پایدار کاهش پیدا نکند، نرخ‌های بهره نیز کاهش پیدا نخواهند کرد، اگرچه افزایش نرخ بهره، ریسک رکود اقتصادی را به‌همراه دارد، اما راه آسان‌تری برای ثبات اقتصادی و ثبات قیمت‌ها وجود ندارد»، بنابراین می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که سیاست‌های انقباضی در اقتصاد این کشور ادامه‌دار خواهد بود.

این کارشناس بازار گفت: سیاست‌های انقباضی در اقتصاد امریکا ادامه می‌یابد تا زمانی که هدف کاهش تورم در اقتصاد این کشور به ۲ درصد محقق شود. در نتیجه، پس از سخنرانی پاول، شاهد رشد شاخص دلار، افت بازار سهام امریکا و همچنین روند نزولی نرخ فلزات بوده‌ایم.

وی افزود: براساس اطلاعات منتشرشده، بیشتر اعضای فدرال‌رزرو موافق افزایش سقف نرخ بهره در محدوده ۵.۱ درصد در سال ۲۰۲۳ هستند. همین توافق نیز، نگرانی از بروز رکود اقتصادی در امریکا در سال ۲۰۲۳ و به‌دنبال آن در سایر اقتصادهای بزرگ دنیا را تشدید کرده است. در چنین موقعیتی، نرخ سود اوراق قرضه ۲ ساله در این کشور از نرخ بهره اوراق ۱۰ ساله پیشی گرفته و واهمه از بروز رکود اقتصادی را تشدید کرده است.

این کارشناس بازار کالایی گفت: بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا از جمله بانک مرکزی اروپا نیز از تصمیم فدرال رزرو پیروی کردند و در نیمه دسامبر، نرخ بهره خود را ۰.۵ درصد افزایش دادند. مقامات پولی در بریتانیا، سوئیس، نروژ و فیلیپین نیز سیاست‌های انقباضی خود را تشدید کردند. این اقدام بانک‌های مرکزی اروپا، به تضعیف بیشتر دلار امریکا منجر شد.

سرعت کند شدن اقتصاد، به‌ویژه بهبود نسبی شاخص‌های مربوط به رشد اقتصادی در کل منطقه یورو یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که منجر به ادامه مسیر سیاست‌های انقباضی توسط بانک مرکزی اروپا شد. ابراهیم‌زاده گفت: روند افزایشی نرخ بهره بانکی به امریکا و کشورهای اروپایی محدود نبود. بانک مرکزی ژاپن روز سه‌شنبه ۲۰ دسامبر در تصمیمی غیرمنتظره، اجازه افزایش نرخ بهره بلندمدت در این کشور را داد. این تصمیم در حالی اخذ شد که فعالان بازار انتظار داشتند تا پایان دوره ریاست هاروهیکو کورودا بر بانک مرکزی ژاپن در ماه آوریل ۲۰۲۳، بانک مرکزی این کشور تغییری در نرخ بهره ایجاد نکند. این اقدام با هدف رفع انحرافات در شکل منحنی بازدهی و حصول اطمینان از هدایت مزایای برنامه محرک بانک به بازارها و شرکت‌ها انجام شده است.

بازار کامودیتی‌ها، زیر ذره‌بین

سعید برزگر، کارشناس بازار کالایی در گفت‌وگو با صمت و در ارزیابی بازار فلزات در هفته‌های اخیر گفت: نرخ مس در نخستین روز از هفته جاری برابر ۸۲۱۶ دلار به‌ازای هر تن برآورد شد. بهای این فلز سرخ‌رنگ در روز هشتم دسامبر در بورس فلزات لندن برابر ۸۵۳۷ دلار به‌ازای هر تن رسید. با این وجود، روند صعودی نرخ مس ادامه‌دار نبود و شاهد ورود آن به کانال نزولی بودیم. کمترین نرخ ثبت‌شده برای مس در این ماه در تاریخ بیستم دسامبر و برابر ۸۳۰۲ دلار به‌ازای هر تن گزارش شده است.

وی افزود: دلیل اصلی کاهش نرخ مس در بورس فلزات لندن موضع سختگیرانه رئیس فدرال‌رزرو درباره نرخ بهره در امریکا بود. جرون پاول در سخنرانی خود اعلام کرد که نباید منتظر کاهش نرخ بهره در آینده نزدیک بود. پاول در نشست خبری خود اعلام کرد احتمال افزایش سقف نرخ بهره فعلی در سال ۲۰۲۳ وجود دارد و قوی است. همین موضوع نیز از روند کاهشی نرخ فلز سرخ در بازارهای بین‌المللی حمایت کرد.

برزگر در تشریح بازار خرید و فروش آلومینیوم در بورس فلزات لندن گفت: آلومینیوم نیز در این هفته در مسیر کاهشی نرخ قرار گرفت. آلومینیوم از روز نخست ماه دسامبر تا نهم این ماه در کانال ۲۴۰۰ دلاری نوسان داشت، با این وجود از روز دوازدهم دسامبر شاهد سقوط قیمتی این فلز به کانال ۲۳۰۰ دلاری بودیم.

وی گفت: روند رو به رشد نرخ بهره در اقتصادهای بزرگ دنیا و واهمه از بروز رکود اقتصادی در سال آتی میلادی، یکی از دلایل اصلی از رونق افتادن خریدوفروش آلومینیوم در بازار جهانی است.

البته در نیمه ماه دسامبر، واردات آلومینیوم چین کاهش یافت، همین موضوع نیز از روند ریزشی نرخ این فلز نقره‌ای رنگ در بازار جهانی حمایت کرد. علت اصلی افت واردات آلومینیوم به چین، افزایش عرضه داخلی این محصول بود، در واقع با کاهش محدودیت‌های انرژی در این کشور، میزان تولید آلومینیوم در چین، افزایش یافته است.

در ادامه، تشدید محدودیت و سختگیری‌های کرونایی تقاضا برای آلومینیوم را تحت‌تاثیر منفی قرار داده است. همین موضوع نیز دوباره از روند ریزشی نرخ آلومینیوم در بازار جهانی حمایت کرد.

این کارشناس بازار کالایی در ادامه بااشاره به روند ریزشی نرخ روی در بورس فلزات لندن طی هفته‌های اخیر گفت: اظهارات تند رئیس فدرال‌رزرو مبنی بر روند صعودی نرخ بهره تا سال ۲۰۲۴، نرخ روی را در بازار جهانی تحت‌تاثیر منفی قرار داد.

پس از فدرال‌رزرو، بانک مرکزی اروپا نیز نرخ بهره را افزایش داد و هرگونه امید برای چرخش بازار و رشد مجدد قیمت‌ها را ناامید کرد، بنابراین می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که نشست بانک‌های مرکزی اروپا و امریکا درباره نرخ بهره، نرخ روی را در کوتاه‌مدت سرکوب خواهد کرد.

این کارشناس بازارهای کالایی گفت: با کاهش دما، نرخ گاز طبیعی و برق اروپا، تاحدودی کاهش می‌یابد. در حال ‌حاضر نرخ فعلی برق در اروپا به‌مراتب کمتر از بالاترین میزان آن در 3 ماهه سوم سال است، اما نسبت به مدت مشابه در سال‌های گذشته نیز، بسیار بالاتر است، بدین‌ترتیب کارخانه‌های اروپایی نمی‌توانند انتظار از سرگیری تولید در مقیاس بزرگ را داشته باشند.

وی در تشریح بازار زغال‌سنگ افزود: به‌گزارش آژانس بین‌المللی، انرژی تولید برق با سوخت زغال‌سنگ در چین و هند برای همگام شدن با افزایش تقاضا در فصل سرما، در حال افزایش است. در حالی ‌که تولید برق با سوخت زغال‌سنگ در چین و هند برای تامین افزایش تقاضا بیشتر شده است، چندین کشور اروپایی به‌دلیل قیمت‌های بالای بی‌سابقه برای گاز طبیعی، تولید کم برقابی و تعطیلی‌های مرتبط با تعمیر و نگهداری نیروگاه‌های هسته‌ای، به‌طور موقت به زغال‌سنگ روی آورده‌اند.

وی افزود: هند در حالی که متعهد به روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر در طول زمان است، به‌شدت از قصد خود برای ادامه استفاده از زغال‌سنگ دفاع کرده، زیرا زغال‌سنگ، سریع‌ترین و ارزان‌ترین منبعی است که برای رشد اقتصادی در اختیار دارد.

برزگر گفت: اگرچه انتظار می‌رود ۳ تولیدکننده بزرگ زغال‌سنگ جهان (چین، هند و اندونزی) به رکوردهای تولید دست یابند که به قیمت‌های بالا و حاشیه سود برای آنها تبدیل می‌شود، اما به‌دلیل افزایش تقاضا در اروپا و حمله روسیه به اوکراین، هیچ نشانه مثبتی وجود ندارد.

 سخن پایانی

میزان رشد نرخ بهره در امریکا از سوی فدرال‌رزرو برای ماه دسامبر، مطابق انتظار فعالان بازار برابر ۰.۵ درصد تعیین شد. بااین‌وجود، احتمال افزایش مجدد نرخ بهره در سال آینده میلادی و واهمه از بروز رکود اقتصادی در این کشور و سایر اقتصادهای بزرگ دنیا به قرمزپوشی بازار کامودیتی‌ها با محوریت فلزات صنعتی طی نیمه دوم ماه دسامبر منتهی شد. نزدیکی به سال نو میلادی و پس ‌از آن سال نو چینی، از دیگر محرک‌های منفی بازار فلزات ظرف هفته‌های اخیر به‌شمار می‌رود. علاوه بر این، همچنان محدودیت‌های کرونایی در چین ادامه دارد و همین موضوع نیز مانع جدی برای بازگشت رونق به بازار فلزات محسوب می‌شود.