اتفاقی عجیب در رای‌گیری طرح حمایت از کارخانجات

شاید نزدیک به یک دهه باشد که با تشدید تحریم‌های ظالمانه، ضرورت توجه به تولید داخلی در کشور بر همگان روشن شده باشد. در همین راستا در طی این سال‌ها طرح و لوایح مختلفی برای حمایت از تولید نوشته شده است که نتیجه تصویب یا اجرای برخی از آن ها نه تنها به تقویت تولید در کشور منجر نشد بلکه برعکس شرایط را برای تولیدکنندگان هم سخت کرده است.

در همین راستا در ابتدای دی ماه «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» در صحن مجلس به رای گذاشته شد و دو فوریت آن تصویب شد. این طرح اگر چه از جهت اهداف اعلامی در جهت حمایت از تولید نوشته شده است اما با انتقادات زیادی مواجه بوده است به‌گونه‌ای که علاوه بر نمایندگان مجلس، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه هم با آن مخالفت کرده‌اند.

با وجود مخالفت های مختلف با «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» سرانجام دیروز، سوم بهمن این طرح در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به رای گذاشته شد و با ۱۱۵ رای موافق و ۱۰۸ رای مخالفت به علت این که نتوانست رای اکثریت مطلق نمایندگان را کسب کند رد شد و رئیس مجلس با اعلام این موضوع وارد دستور دوم شد.

در این میان با استناد به صحبت‌های عبدالحسین روح الامینی نماینده مردم تهران در مجلس، ناگهان در میانه دستور سوم مجلس، جمعی از نمایندگان با اعلام این که دستگاه رای گیری الکترونیک آن‌ها مشکل داشته است خواستار رای گیری جداگانه از خود می‌شوند. در نهایت رئیس مجلس اجازه اخذ رای کاغذی ۶ نفر از نمایندگان را می‌دهد و دقایقی بعد با اعلام این که تعداد موافقان طرح از ۱۱۵ به ۱۲۱ نماینده رسیده است، موافقت مجلس با کلیات «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» اعلام می‌شود.

این اتفاق عجیب در مجلس در حالی رخ می‌دهد که رای مجلس بعد از اعلام رئیس مجلس قابل تغییر نیست و اگر نمایندگان اعتراضی دارند باید قبل از اعلام نتیجه توسط رئیس مجلس، اعتراض خود را اعلام کنند. مضاف بر این، نمایندگانی که اساسا در رای‌گیری شرکت نکرده اند نمی‌توانند با ادعای خراب بودن دستگاه رای‌گیری الکترونیک مجددا رای بدهند.

تخلف هیات رئیسه از آیین‌نامه داخلی مجلس

در این رابطه در ماده ۱۹۶ آئین نامه داخلی مجلس آمده است: « اخطار و تذکر پس از رأی‌گیری در مجلس درباره موضوع رأی‌گیری شده پذیرفته نمی‌شود و مصوبات مجلس قابل تغییر یا اصلاح یا ارجاع به کمیسیون نیست و باید مراحل تعیین شده در این آیین‌نامه اجرا شود». بر این اساس اگر نمایندگان هرگونه مشکلی در فرایند اخذ رای مشاهده کردند همان موقع باید تذکر داده و درخواست رسیدگی کنند در غیر این صورت وقتی نتیجه رای‌گیری مجلس توسط رئیس مجلس اعلام می‌شود دیگر قابل تغییر نیست.

علاوه بر این نتیجه بررسی تعداد حاضران و آرای ماخوذه نشان می دهد که در زمان رای گیری برای «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» تعداد ۲۴۱ نفر از نمایندگان در مجلس حاضر بوده اند که برای موافقت مجلس با این طرح می بایست اکثریت مطلق یعنی ۱۲۱ نفر از آنان با طرح موافقت می کردند.

در مرحله اول رای گیری تنها ۱۱۵ نفر از نمایندگان با این طرح موافقت کردند که برای تصویب کلیات طرح کافی نبود اما بعد تعداد ۵ نفر از نمایندگان یعنی آقایان فرهنگی، قاضی زاده، نیک بین، علیزاده و رئیسی با استناد به مشکل سامانه الکترونیک رای‌گیری، خواستار رای گیری کاغذی شدند و رای مثبت هم به طرح مذکور دادند. در این میان جعفر قادری که از ابتدا اساسا در رای گیری هم شرکت نکرده بود با اشتباه هیات رئیسه مجاز می‌شود که رای کاغذی بدهد. در نتیجه علاوه بر ۵ رای مثبت اولی، یک رای دیگر هم که اساسا هیچ اعتبار حقوقی ندارد به آرای موافقان طرح اضافه شد و تعداد آرای موافقان به ۱۲۱ رای رسید.

این در حالی است که جعفر قادی به‌دلیل این که در رای گیری اولیه شرکت نکرده بود و اساسا رای وی فاقد اعتبار است. با بی‌اعتبار شدن رای قادری و با فرض این که رای گیری مجزا برای تعدادی از نمایندگان مجلس هم درست بوده باشد، باز هم تعداد آرای لازم برای تصویب کلیات «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» کسب نمی‌شود زیرا رای مثبت ۱۲۰ نماینده مجلس نمی‌تواند اکثریت مطق آرای ۲۴۱ نماینده مجلس را کسب کند.

ضرورت تغییر تصمیم مجلس

البته این اشتباه هیات رئیسه مجلس از چشم نمایندگان مجلس هم پنهان نبود و عبدالحسین روح الامینی، نماینده مردم تهران در تذکری آیین نامه‌ای ضمن بدعت خواندن اقدام هیات رئیسه مجلس در تغییر رای اعلام شده، خواستار اصلاح این تصمیم توسط هیات رئیسه مجلس شد که در پاسخ به آن علی نیکزاد نایب رئیس مجلس قول پیگیری داد.

با توجه به اشتباهات رخ داد و اینکه در جریان رای گیری برای «طرح حمایت از کارخانجات و واحدهای تولیدی» تخلف از آیین‌نامه مجلس رخ داده است، ضروری به نظر می‌رسد که برای جلوگیری از تکرار این اشتباه در بررسی طرح‌ها و لوایح دیگر، هیات رئیسه مجلس در جلسه آتی مجلس نسبت به اصلاح این تصمیم، تصمیم‌گیری کند و اجازه ندهد که بدعتی ناپسند در جریان بررسی‌های مجلس شکل بگیرد.