ماجرای کرونا و دستمزدها در سینما و تلویزیون

بیکاری سینماگران امروز به یک بحران جدی تبدیل شده که امکان امرار معاش برای بسیاری از آن‌ها را از بین برده است. با توجه به طولانی شدن این وضعیت و احتمال ادامه شرایط فعلی که تعداد تولیدات به حداقل رسیده و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز قشر سینمایی ما برای امرار معاش همه سینماگران باشد احتمال اینکه بیکاری ناشی از شیوع کرونا بر میزان دستمزدها تأثیرگذار باشد، وجود دارد چرا که قطعاً در این شرایط با وجود اینکه برخی همچنان معتقد به خانه‌نشینی هستند، عده زیادی برای فرار از مشکلات اقتصادی برای حضور در پروژه‌های مختلف سینمایی و تلویزیونی اعلام آمادگی می‌کنند و مشخص نیست سینمای ما در برابر این تجربه جدید برای منطقی بودن دستمزدها چه رویکردی خواهد داشت.

در گفت‌وگو با دو تهیه‌کننده قدیمی سینما و تلویزیون این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید:

منصور لشکری قوچانی: دستمزدها هنوز در سینمای ایران منطقی نیست

منصور لشکری قوچانی، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سینمای ما امروز به ابزاری برای فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و... افراد بسیاری شده که دغدغه‌هایی خارج از حوزه فرهنگ و هنر در آن بسیار بیشتر به چشم می‌خورد.

لشکری قوچانی تصریح کرد: امسال امکان تولید فیلم‌های سینمایی برای بخش خصوصی یا در واقع بخش مردمی وجود ندارد و این بخش در هر شرایطی محکوم به شکست است پس طبیعتاً فعالیت آن به هیچ‌وجه منطق ندارد. در این شرایط اگر فیلمی ساخته می‌شود به نهادهای مرتبط با قدرت مربوط می‌شود و دستمزد افرادی که در این پروژه‌ها حاضر می‌شوند نیز به قرارداد تهیه‌کننده با بخشی بستگی دارد که سرمایه‌ را برای تولید فیلم تأمین می‌کند.

او افزود: اگر یک تهیه‌کننده در قراردادش مطرح شده باشد که مثلا ده درصد بودجه فیلم به او می‌رسد، سعی دارد قراردادهای سنگین ببندد و هزینه را بالا ببرد. فیلم‌ها که اکثراً سرمایه‌گذار واقعی ندارند اینگونه با دستمزدهای غیر واقعی ساخته می‌شوند و باعث می‌شوند که بخش خصوصی بیش از پیش در شرایط سخت برای تولید قرار بگیرد.

این تهیه‌کننده در پایان اظهار داشت: فیلمی که من در چند سال پیش ساختم امروز با بودجه‌ای ۱۰ برابر هم ساخته نمی‌شود و این ناشی از تورم و بخشی از آن ورود بخش‌های بی‌ربط به سینما با دغدغه‌هایی غیر فرهنگی هنری در حوزه سرمایه‌گذاری است. قطعاً در سال‌های اخیر میزان دستمزدها به خصوص در بخش بازیگری افزایش یافته اما به نظر من هنوز تا منطقی شدن دستمزدها فاصله داریم چراکه با توجه به تورم، فکر می‌کنم هنوز بازیگران که بیشترین دستمزد را می‌گیرند هم دستمزدشان کم است.

علی لدنی: برای بازگشت به شرایط پیش از کرونا به دو سال زمان نیاز داریم/ افراد مطرح مشکلی برای کار و دستمزد نخواهند داشت اما دستمزد دیگر افراد بیشتر نمی‌شود

علی لدنی، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: در سینمای ایران دستمزدها توسط سازمان برنامه و بودجه یا خانه سینما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین نمی‌شود و در واقع هیچ یک از نهادها و سازمان‌ها در کشور تعیین‌کننده میزان دستمزد اهالی سینما نیستند اما با این حال دستمزدها در سینمای ما به شکل مشخصی تعیین می‌شوند و تهیه‌کننده‌ها در تعامل با عوامل مختلف به تفاهم درباره دستمزد می‌رسند.

لدنی خاطرنشان کرد: تقریباً مشخص است که عوامل مختلف سینما چه دستمزدی دارند و به عنوان مثل در بین فیلمبردارها علیرضا زرین‌دست جزو افرادی به حساب می‌آید که به دلیل تجربه و مهارتی که در کارش دارد قطعاً باید دستمزد بیشتری دریافت کند و این مربوط به همه عوامل شده و به این شکل میزان دستمزد این افراد مشخص می‌شود و تهیه‌کننده‌ها با عوامل گروه به تفاهم و قرارداد می‌رسد.

او افزود: مدت زمان فیلمبرداری، سختی کار، دیگر عوامل و... در میزان دستمزد تأثیرگذار است و این‌ها مواردی هستند که مشخص‌کننده هستند اما اگر بخواهیم اینگونه تصور کنیم که دستمزدها در سینما و تلویزیون ایران به وسیله یک قانون و ضابطه مشخص، تعیین می‌شوند، اشتباه است.

این تهیه‌کننده در ادامه تصریح کرد: در دوران کرونا که سینماها تعطیل و پروژه‌های تولید اکثراً متوقف شده‌اند و نسبت به سال‌های گذشته پروژه‌های فیلمبرداری بسیار کمی فعال هستند افرادی که آن‌ها را می‌توان به لحاظ تجربه، تسلط و مهارت در رده‌های بالا قرار داد معمولاً بیکار نیستند و در پروژه‌های فعال حضور دارند اما افرادی که در رده‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند معمولاً بیکار خواهند بود. البته به نظر من این معضل تنها مربوط به سینما و تلویزیون نمی‌شود؛ فکر می‌کنم مشکل بیکاری اقشار ضعیف در همه مشاغل وجود داشته باشد و ما مجبور به پذیرش سختی‌های این دوران هستیم.

تهیه‌کننده مجموعه تلویزیونی «معمای شاه» در پایان تأکید کرد: بخش فرهنگ در سرمایه‌گذاری و حمایت آخرین اولویت است و معمولاً اهالی فرهنگ و هنر خودشان باید مشکلات را حل کنند. به نظر من در این دوران و دوران پساکرونا افراد مطرح برای کار و دستمزد مشکلی نخواهند داشت اما حقوق دیگر افراد در سینما و تلویزیون کمتر نمی‌شود اما رشدی نخواهد داشت. فکر می‌کنم همه ناچار به پذیرش این شرایط هستیم و باید توافقی بین عوامل سینما در پروژه‌های مختلف به وجود بیاید. فکر می‌کنم کم‌کم شاهد بهتر شدن وضعیت نسبت به چند ماه اخیر هستیم و به تدریج رونق در تولید نیز به وجود می‌آید اما بعید می‌دانم به زودی بتوانیم به شرایط پیش از شیوع کرونا برگردیم، به نظر من برای بازگشت به این شرایط حداقل دو سال زمان نیاز است.

جمال گلی: دستمزدهای سینما و تلویزیون در دوران کرونا و پس از آن بیشتر می‌شود

جمال گلی معتقد است به دلیل کمبود نیروی کار در سینما و تلویزیون و وضعیت اقتصادی در دوران کرونا و پس از آن دستمزدها در تولیدات سینما و تلویزیون بیشتر می‌شود.

جمال گلی، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: پیش‌بینی من این است که میزان دستمزد عوامل در دوران کرونا و پس از آن بیشتر خواهد شد و در حال حاضر به توجه به تعطیلی‌ها و شرایطی که به وجود آمده است طبیعی است که افراد میزان دستمزد بیشتری نسبت به قبل درخواست کنند.

گلی تصریح کرد: وضعیت اقتصادی و بیکاری ناشی از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سینماها و پروژه‌ها باعث شده تا افراد شرایط اقتصادی خوبی نداشته باشند و سعی همه بر این است که خیلی زود از این شرایط بیرون بیایند به همین دلیل دستمزد بیشتری می‌خواهند تا با این دستمزد شرایط مالی خود را بهبود ببخشند.

این تهیه‌کننده در ادامه گفت: در این شرایط علاوه بر دستمزد بالا عوامل انتظار دارند پرداخت‌ها به موقع صورت بگیرد. تورم و بیکاری منابع مالی خانواده‌ها را از بین برده و همه سعی دارند به طریقی فشار موجود را از دوش خود و خانواده‌شان کم‌تر کنند.

او افزود: یکی دیگر از عوامل بیشتر شدن دستمزدها در سینما به شرایط خطرناکی برمی‌گردد که کار کردن در پی دارد. قطعاً کار کردن و قرار گرفتن در تجمعات خطراتی دارد که هر کسی هنوز حاضر نیست تحت هیچ شرایطی تا زمان وجود بیماری کرونا از خانه‌اش برای کار خارج شود. هنوز افراد بسیاری هستند که خانه‌نشینی را برای حفظ جان و سلامتی‌شان به کار کردن ترجیح داده‌اند و افراد دیگری که حاضر به کار کردن هستند نیز تحت شرایطی خاص حاضر به همکاری می‌شوند. این وضعیت قطعاً باعث می‌شود افرادی که حاضر به همکاری هستند دستمزد بیشتری را درخواست کنند.

تهیه‌کننده سریال «ریکاوری» در پایان تأکید کرد: موضوع دستمزد در سینمای ایران همیشه یک موضوع پیچیده و بسیار گسترده بوده که نیاز به بحث، بررسی و آسیب‌شناسی جدی دارد. افزایش قیمت‌ها در سینمای ایران علاوه بر بیکاری و تورم به عوامل بسیاری بستگی دارد و این یک موضوع گسترده است که در یک مصاحبه نمی‌توان از همه زوایا به آن پرداخت اما در شرایط حاضر فکر می‌کنم دستمزدها بسیاری بیشتر از قبل باشد.

علیرضا سبط‌احمدی: کرونا تأثیری بر دستمزد عوامل سینما ندارد

علیرضا سبط‌احمدی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: شیوع ویروس کرونا هیچ ارتباطی با بالا رفتن یا پایین آمدن دستمزدها در سینما و تلویزیون ندارد. کسانی که کار کردن در سینما و تلویزیون حرفه آن‌ها محسوب می‌شود از مظلوم‌ترین و پرزحمت‌ترین اقشار جامعه هستند و در روزهای مختلف سال در مناطق مختلف کشور با شرایط متفاوت کار می‌کنند و حتی در بسیاری مواقع ایام نوروز هم سر کار هستند.

سبط‌احمدی خاطرنشان کرد: بسیاری بر این عقیده‌اند که عوامل سینما و تلویزیون دستمزد بالایی می‌گیرند و احتمالاً دغدغه معیشت ندارند اما حقیقت این است که در سینمای ایران ممکن است یک نفر در سال یک یا دو کار داشته باشد و اگر مدت زمانی که او در این کارها دستمزد گرفته را در کل سال تقسیم کنیم متوجه می‌شویم که درآمد آن‌ها نسبت به دیگر اقشار جامعه کمتر است.

او افزود: شیوع ویروس کرونا امروز باعث شده بسیاری از سینماگران بیکار باشند؛ فیلمسازی یک کار گروهی است و امکان آن در شرایط شیوع ویروس کرونا بسیار کم است و به همین دلیل تولیدات به حداقل رسیده و افراد بسیاری هستند که ماه‌ها است که حقوق و درآمدی نداشته‌اند.

این تهیه‌کننده تصریح کرد: مشکل اصلی در بحث دستمزدها در سینما و تلویزیون به تورم افسارگسیخته و گرانی بیش از حد سفره معمولی مردم مربوط می‌شود. امروز تمامی اجناسی که مایحتاج روزمره افراد است نسبت به چند ماه اخیر چند برابر شده و طبیعی است که کارکنان نیز دستمزد بیشتری مطالبه کنند. هزینه خوراک افراد در یک روز اگر چند ماه پیش ۵۰ هزار تومان می‌شد امروز حدود ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان هزینه دارد و تأثیر تورم در این مسأله که به وضوح دیده می‌شود در همه موارد زندگی و کاری نیز وجود دارد و کرونا نیز با خود بیکاری را شایع کرد و این وضعیت به مراتب بدتر از قبل شد.

تهیه‌کننده مجموعه تلویزیونی «ایل‌دا» در ادامه گفت: با وجود اینکه دیگر منعی برای تولید آثار سینمایی در کشور وجود ندارد هنوز اکثر پروژه‌ها تعطیل هستند و کمتر پروژه‌ای وجود دارد که آغاز به کار کرده باشد؛ از طرفی صداوسیما نیز مثل گذشته نیست و تولیداتش به حداقل رسیده و توان قبل را برای ساخت فیلم و سریال ندارد. سال‌های گذشته در نیمه اول سال هر سینماگری حداقل در چند پروژه حضور داشته و کار کرده‌ اما امروز اکثر افراد حتی در یک پروژه نیز حضور نداشته‌اند و این یک فاجعه است.

سبط‌احمدی در پایان اظهار داشت: مجلس و دولت باید برای حمایت از اقشار ضعیف برنامه‌‌ای داشته باشند و قطعاً سینماگران نیز جزو این اقشار هستند. مشکلات اقتصادی در امنیت اجتماعی و روانی مردم تأثیر می‌گذارد و باید جلوی عمق گرفتن این فاجعه را گرفت. اهالی سینما و تلویزیون امروز از بیکاری رنج می‌برند و امیدوارم به زودی برای رفع این مشکل تمهیدی اندیشیده شود.

محسن شایانفر: دستمزدها در دوران کرونا و پس از آن کاهش پیدا می‌کند

محسن شایانفر تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثابت کرد که در دولت تدبیر و امید ضعیف‌ترین وزارتخانه است. در این چند ماه که از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد، وزارت فرهنگ هیچ اقدامی در راستای حمایت از هنرمندان نداشته و این واقعاً باعث تأسف است. کاش هنرمندان مربوط به وزارتخانه دیگری مثل وزارت ارتباطات یا وزارت نیرو می‌شدند تا شاید این وزارتخانه‌ها به مشکلات آن‌ها رسیدگی می‌کردند.

شایانفر درباره تأثیر شیوع ویروس کرونا بر دستمزد عوامل سینما و تلویزیون گفت: از آنجا که شیوع ویروس کرونا بر میزان تولیدات سینما و تلویزیون تأثیر گذاشته و تعداد آن را به حداقل رسانده است طبیعتاً میزان بیکاری افزایش یافته و نیروی انسانی برای کار بسیار زیاد است و کار بسیار کم؛ پس در این شرایط طبیعی است که میزان دستمزد عوامل کمتر از گذشته باشد چرا که افراد بسیاری متقاضی حضور در پروژه‌ها هستند.

او افزود: حدود ۸ ماه است که سینماها تعطیل هستند و هیچ حمایتی هم از سینماگران نمی‌شود. متأسفانه حتی برای تبلیغ آغاز فعالیت سینماها و امن بودن سالن‌ها برای جلوگیری از ابتلای تماشاگران به کرونا هم در تلویزیون، دیگر رسانه‌ها و نقاط مختلف شهر خبری نبود و با عدم اطلاع‌رسانی از فیلم‌ها هم استقبالی نشد. قطعاً با ادامه‌دار بودن این وضعیت سلیقه مردم تغییر پیدا کرده و آیین سینما رفتن از بین رفته و مردم به دیدن فیلم‌ها در خانه و وی‌او‌دی‌ها عادت کرده و همه به فعالیت در شبکه نمایش خانگی روی می‌آورند.

این تهیه‌کننده در پایان تأکید کرد: پیش از انقلاب معمولاً ۸۰ درصد بودجه یک فیلم صرف دو یا سه بازیگر می‌شد و متأسفانه امروز هم ما به این سمت رفته‌ایم و می‌بینیم حدود ۸۰ درصد بودجه فیلم‌ها برای بازیگران است و این یک بی‌عدالتی و نابسامانی در سینما به وجود آورده است. دستمزد بازیگران بدون هیچ منطقی همیشه بالا می‌رود و دیگر عوامل معمولاً پایین‌تر از حد منطقی دستمزد می‌گیرند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به این موضوع ورود کند و امروز سینمای ما نیازمند پیگیری جدی وزارت فرهنگ است تا دستمزدها برای همه عوامل منطقی شود.