دورترین ستاره کیهان کشف شد

ستاره‌ تازه کشف شده آنقدر دور است که ۱۲.۹ میلیارد سال طول کشیده تا نور آن به زمین برسد. این زمانی است که جهان تنها ۷ درصد از سن کنونی خود را داشت. کیهان ۱۳.۸ میلیارد سال پیش در رویداد بیگ بنگ متولد شد.

پیش از این کوچک‌ترین اجرامی که در چنین فاصله‌ای دیده شده‌اند، خوشه‌های ستاره‌ای هستند که در کهکشان‌های اولیه جای گرفته‌اند. این ستاره Earendel نام گرفته که به معنی ستاره صبح است. این ستاره که دورترین ستاره‌ی منفرد کشف شده است، حداقل ۵۰ برابر خورشید جرم دارد، میلیون‌ها برابر درخشان‌تر از خورشید است و جزو اهداف رصدی تلسکوپ جیمز وب نیز است. با وب حتی می‌توان ستاره‌های دورتری را رصد کرد و به راز نخستین عناصر کیهان پی‌برد.

دانشمندان این ستاره را با کمک یک خوشه کهکشانی عظیم به نام WHL0137-08 که بین زمین و این ستاره تازه کشف شده قرار داشت، شناسایی کردند. کشش گرانشی این خوشه کهکشانی عظیم، تار و پود فضا و زمان را خم کرد و در نتیجه یک ذره بین طبیعی قدرتمند به وجود آمد که نور اجرام دور پشت کهکشان مانند ایرندل را به شدت تقویت می کرد. این همگرایی گرانشی نور کهکشان میزبان این ستاره را به هلال درازی که محققان آن را “کمان خورشید” نامیده‌اند، خم کرده است.

همگرایی گرانشی هنگامی روی می‌دهد که نور یک چشمه درخشان بسیار دور (مانند یک اختروش) در مسیرش تا رصدگر، از کنار جسم پرجرم دیگری (مانند یک خوشه کهکشانی) بگذرد و مسیرش خمیده شود. جسم میانی عدسی گرانشی نامیده می‌شود. این پدیده یکی از پیش‌بینی‌های نظریه نسبیت عام اینشتین است. براساس نسبیت عام، جرم می‌تواند فضازمان را خمیده کند و در نتیجه میدان گرانشی‌ای بسازد که می‌تواند نور را منحرف کند. این ستاره اگر هم‌اکنون وجود داشته باشد با توجه به انبساط کیهان، در فاصله‌ی بسیار دورتری از ۱۲.۹ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد.