بابت آلودگی هوا به کجا شکایت کنیم؟ + فیلم

آلودگی هوا معضلی است که در هفته‌های اخیر نفس بسیاری از شهروندان کلانشهرهای ایران را تنگ کرده است.

انتخاب سکونت در شهرهای بزرگ، تصمیمی فردی است ولی اینکه به دلیل مشکلات مدیریتی، شهروندان دچار گرفتاری آلودگی هوا و بیماری‌های حاصل از هوای آلوده شوند، سرنوشتی است که مدیران و مسئولان برای شهروندان رقم می‌زنند. آیا شهروندان در برابر این ضعف‌های مدیریتی توان شکایت قضایی دارند؟ حکم‌های احتمالی این شکایت ها، در نهایت چه خواهد بود؟

امیر حسین آبادی، حقوقدان  اظهارکرد: اگر این وضعیت ناشی از سوء مدیریت باشد، شهروندان مسلماً می‌توانند به عنوان مسبب آلودگی هوا و آسیبی که به آنها وارد شده از مقصران این امر، خسارت مالی طلب کنند و حتی اگر دقیق تر بخواهند کوتاهی مسئولان زیربط را رسیدگی کنند، می‌توان به عنوان جرم غیرعمدی این موضوع را پیگیری کنند. در این جا با ۲ مسئله مواجه هستیم، یکی اینکه مسئولان با وجود امکانات فعلی کشور، بی‌مدیریتی کنند، یعنی ممکن است وضعیت ایجاد شده به دلیل ضعف امکانات باشد و گاهی به دلیل ضعف در مدیریت این مسئله ایجاد شود. بنابراین علت این که چرا چنین وضعی پیش آمده متفاوت است اما اگر با همین وضعیت بشود مسئله را به گونه‌ای مدیریت کرد که از آلودگی جلوگیری کرد، قطعاً می‌توان هم مسئولیت مدنی و هم مسئولیت کیفری را به کار گرفت و مقصران این مسئله را تحت تعقیب قرار داد.

مردم می‌توانند با مراجعه به دستگاه قضائی از مسببان آلودگی هوا شکایت کنند

حسین آبادی در مورد چگونگی شکایت از مقصران آلودگی هوا و آسیب‌های آن به شهروندان در کلانشهرها گفت: شهروندان می‌توانند به دستگاه قضائی مراجعه کنند و دادخواست بدهند، چرا که مرجع رسیدگی به هر تظلمی طبق قانون اساسی، قوه قضاییه است. بنابراین می‌توان به دادگاه صالح مراجعه کرد و با ارائه دلایل و مدارک دال بر اینکه از آلودگی هوا آسیب دیده‌اند و مسبب آن، کوتاهی مدیر، مدیران یا افراد دیگر است، این موضوع را اثبات کنند و ادعایشان را مطرح نمایند.

وکیل پایه یک دادگستری در مورد احتمال ایجاد دشواری‌ها و مشکلات قضائی برای افراد، پس از شکایت از مسببان آلودگی هوا اظهارکرد: علی القاعده نباید برای احقاق حق و مطالبه حقوق شهروندان مشکلی ایجاد شود. مراجعه به دادگستری و دستگاه قضائی حق همه افراد مملکت است و حتی ایرانی‌های خارج از کشور نیز می‌توانند به مراجع قضائی مراجعه کنند.

آلودگی هوا به عنوان جرمی غیرعمد تلقی می‌شود

امیر حسین آبادی ادامه داد: هرکسی به علت کوتاهی و تقصیر، فرقی نمی‌کند که دولت باشد، شخصی حقوقی یا خصوصی و حقیقی باشد، اگر خسارتی به دیگری بزند، مسئول است و از نظر مدنی باید جبران خسارت کند، همچنین از نظر کیفری نیز این موضوع طبق قانون به عنوان یک جرم غیرعمدی تلقی می‌شود.

اگر کسی بر اثر آلودگی هوا بمیرد و آسیب ببیند، می‌توان دیه‌اش را مطالبه کرد

این کارشناس حقوقی در خصوص اشد مجازات برای افرادی که در آلودگی هوا مقصر اعلام می‌شوند ابرازکرد: اگر در حالت قتل، ثابت شود که فوت یک فرد بر اثر این مسئله بوده و علت تامه فوت فرد، عدم اقدام مسئول یا مسئولان زیربط بوده، دیه کامل را می‌توان مطالبه کرد. حال طبق مقررات مجازات اسلامی هر مشکلی که از نظر جسمی پیش می‌آید باید دیه آن عضو را بدهند، مثلاً اگر ریه فرد از کار می‌افتد، بنا به دیه‌ای که برای از کار افتادن ریه در قانون مجازات‌های اسلامی درنظر گرفته شده، می‌توان دیه را اخذ کرد، بنابراین در صورتی که این اقدام جرم باشد و اثبات شود، باید دیه آن پرداخت و البته زندانی شدن و حبس نیز اعمال شود.

متخصصان حقوقی می‌توانند در اثبات مقصران آلودگی هوا تلاش کنند

حسین آبادی در مورد انتقال افراد برکنار شده از یک مسئولیت و صندلی به مسئولیت و صندلی دیگر ابرازکرد: گاهی در برخی جرایم یک دستگاه و سیستم مثل دولت، مسئول یک اتفاق است که در این شرایط با توجه به وجود شخصیت حقوقی در این دستگاه، باید خسارت این مسئله پرداخت شود. علاوه بر این اگر شخصی که مسئولیتی بر عهده دارد، می‌توانست کاری انجام دهد تا این وضعیت به وجود نیاید و در اصطلاح حقوقی تفریط و کم کاری کرده باشد و ضمناً بر اثر این کم کاری، کسی متضرر شده باشد، مثلاً دچار نقص عضو شده باشد، آن مسئول، شخصاً مسئولیت این اتفاق را بر عهده دارد.

حسین آبادی در مورد سخت بودن اثبات حقوق افراد و اینکه ریه‌ها و یا جان افراد بر اثر آلودگی هوا آسیب دیده اند، گفت: یکی از مشکلات کارهای قضائی همین نکات است که دارای مسائلی اثباتی و ثبوتی هستند. با این حال اگر تعدادی از متخصصان و کارشناسان حقوقی دست به‌دست یکدیگر دهند و در حل مسائل حقوقی این موضوع، هم فکری کنند، می‌توان راه‌حلی پیدا کرد، اگرچه این موضوع اقدامی بسیار بسیار سخت است.