در گفت‌وگوی اختصاصی گسترش‌نیوز با رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران مطرح شد:
دو مولفه مهم در اکتشافات عمقی
انجام اکتشافات عمقی با توجه به نوع ذخایر و کانسارهای موجود در آن معدن صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در برخی نقاط که رخنمون دارد می‌توانیم ذخایر معدنی را در سطح زمین مشاهده کنیم اما در محل‌هایی رخنمون وجود نداشته و بعضی از کانسارها پنهان است بعد از شناسایی ذخایر سطحی لازم است تا عملیات ژئوفیزیک نیز انجام شود چرا که به‌دست آوردن داده‌ها و مشخص‌کردن نقاط برای حفریات از عمق می‌تواند اطلاعات دقیقی از آن محدوده معدنی به ما بدهد.
از جمله مسائلی که در بحث اکتشافات بررسی می‌شود اکتشافات در سطح عمق است. ورود به این بخش نیازمند مطالعات و تدوین برنامه‌های بلند مدت است ضمن اینکه به منظور انجام آن می‌بایست نوع ذخایر معدنی و اقتصادی بودن آن را نیز در نظر گرفت.در همین ارتباط گفت‌وگویی با کورش شعبانی رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران ایران ترتیب داده‌ایم که در ادامه خواهید خواند:
رخنمون بودن سطح زمین در عملیات اکتشافی
کورش شعبانی درباره اکتشافات معدنی در کشور گفت: با توجه به اینکه بیشتر قسمت‌های ایران رخنمون است و ما بخش‌های پوشیده‌ی کمی داریم (غیر از کویرها) از این رو عملیات اکتشافی ما با کشورهایی که رخنمون‌های زیادی نداشته و عمده سرزمینشان پوشیده هستند، متفاوت است. بنابر آخرین آمار منتشره از سوی وزارت صمت، میزان اکتشافات ۷ درصد سطح کشور و به عقیده بخش خصوصی بین ۳ تا ۵ درصد متغیر است.
وی درباره اکتشافات عمقی معادن افزود: در اجرای یک طرح اکتشافی پس از انجام مطالعات سطحی و تلفیق اطلاعات و تفسیر نتایج مطالعات سطحی به گام بعدی یعنی مطالعات اکتشاف عمقی می‌رسیم که در این بخش نیز مسائلی همچون جانمایی و استفاده از کلیه داده‌های مطالعات سطحی بررسی می‌شود که در صورت نهایی شدن انجام عملیات اکتشافی و تعیین ذخیره و بلوک‌بندی ماده معدنی، استخراج از آن معدن صورت می‌گیرد.
اکتشافات عمقی با توجه به نوع ذخایر معدنی
رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران درباره انجام اکتشافات عمقی گفت: انجام اکتشافات عمقی با توجه به نوع ذخایر و کانسارهای موجود در آن معدن صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در برخی نقاط که رخنمون دارد می‌توانیم ذخایر معدنی را در سطح زمین مشاهده کنیم اما در محل‌هایی رخنمون وجود نداشته و بعضی از کانسارها پنهان است بعد از شناسایی ذخایر سطحی لازم است تا عملیات ژئوفیزیک نیز انجام شود چرا که به‌دست آوردن داده‌ها و مشخص‌کردن نقاط برای حفریات از عمق می‌تواند اطلاعات دقیقی از آن محدوده معدنی به ما بدهد.
شعبانی درباره تفاوت در اکتشافات عمقی ما و دیگر کشورها تصریح کرد: دلیل عمده‌ای که کشورهایی مانند استرالیا و کانادا به عملیات اکتشافات عمقی وسیع دست می‌زنند و آمار بالایی نیز در این خصوص دارند به طبیعت زمین‌شناسی و رخنمون آن‌ها برمی‌گردد. این کشورها با توجه به این که قسمت‌هایی از سطح سرزمین رخنمون نداشته نیازمند آن هستند تا برای رسیدن به منابع معدنی عملیات اکتشافی عمقی فراوانی انجام دهند اما در کشور ما منابع معدنی در سطح معقولی از سطح زمین قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: اینکه برخی از رسیدن به عمق هزار متری برای اکتشاف ذخایر معادن سنگ آهن صحبت به میان می‌آورند هیچ‌گونه مبنایی ندارد چرا که از جمله مهم‌ترین بحث‌هایی که در استخراج ماده معدنی از اهمیت برخوردار است بحث اقتصادی بودن آن کانسار و باطله‌های حاصل از استخراج است که باید توجیه‌پذیر باشد ضمن اینکه مسئله‌ای چون به اتمام رسیدن کانسار نیز مورد توجه قرار گیرد.
دو مسئله مهم در اکتشافات عمقی
رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران اظهارکرد: در اکتشافات عمقی دو مسئله مورد توجه قرار می‌گیرد یک اینکه به دلیل اتمام ذخایر سطحی در معادن به سمت اکتشافات و استخراج عمقی باید حرکت کرد و دوم اینکه ذخیره معدنی با ارزش بالاتر در اعماق وجود داشته باشد که به آن سمت حرکت کنیم به عنوان مثال هم‌اکنون در معدن مس قلعه‌زری از عمق ۴۰۰ متری عملیات استخراج صورت می‌گیرد یا در معدن منگنز ونارش در عمق بالای ۴۰۰ متر منگنز استخراج می‌شود و این عناصر به دلیل اینکه از ارزش افزوده بالاتری برخوردارند و صرفه اقتصادی دارند از اعماق استخراج می‌شوند.
استفاده از فناوری‌های روز دنیا
شعبانی درباره استفاده از فناوری‌های روز در استخراج عمقی عنوان کرد: به منظور برداشت از منابع معدنی نیاز است تا از علم و دستگاه‌های به روز استفاده شود که در این زمینه ما خیلی پیشرفته نیستیم و عمده دستگاه‌های حفاری ما وارداتی است. اخیراً نیز عنوان شده که دستگاه‌های حفاری در کشور ساخته می‌شود. هرچند که ما در تأمین دستگاه‌های حفاری نیز مشکلی نداریم و کمیته‌های حفاری غیرنفتی ما در صورت نیاز دستگاه‌های مورد نیاز را تأمین کرده و محدودیتی از این بابت ندارند.
شعبانی درباره آینده‌نگری در اکتشافات عمیق تصریح کرد: این موضوع همواره باید از طرف مسئولان و مجریان بخش معدن مورد پرسش قرار بگیرد که آیا اکتشافات ما در سطح تکمیل شده است که ما بخواهیم به سمت اکتشافات بسیار عمیق حرکت کنیم؟ آیا به صرف اینکه دنیا به اکتشافات عمیق رسیده و ما در این زمینه کاستی داریم باید به این سو حرکت کنیم؟ مسئله که امروز با آن مواجه هستیم نداشتن برنامه مدون و چشم‌انداز درزمینه پهنه‌بندی‌ها و اکتشافات است که تعریف درستی از آن موجود نیست که بتوانیم سال به سال میزان اکتشافات از سطح را به عمق ببریم و آن را پیگیری کنیم. به عنوان مثال درحال‌حاضر نیاز است تا طرحی را که سازمان زمین‌شناسی از ۱۵ سال گذشته تا الآن در زمینه تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی بزرگ مقیاس داشت را با روش‌های سیستماتیک و عملی به طور کامل تهیه و اجرایی کنیم تا سطح اکتشافی به طور دقیق و کامل شناسایی شود.
اهمیت استراتژی در بخش اکتشافات
وی ادامه داد: یکی از بخش‌هایی که در اکتشافات باید به آن توجه داشت داشتن استراتژی و ارائه گزارش عملکرد آن استراتژی است. به عنوان مثال ۱۵ سال پیش از استراتژی معدن رونمایی شد و هنوز مرجع، مدیر و یا مسئولی در این خصوص به ارائه گزارش این استراتژی و عملکرد آن نپرداخته است و یا در تدوین نقشه راه معدن که از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ ترسیم شده است، مسئولان باید گزارش و عملکردی از پیشرفت آن ارائه دهند ضمن اینکه به منظور برنامه‌ریزی و آینده‌نگری برای حرکت به سمت اکتشافات عمقی، باید مراحل اولیه و بنیادی نقشه راه انجام گیرد.
شعبانی درباره ورود بخش خصوصی به اکتشافات عمیق بیان داشت: متأسفانه در کشور ما بخش خصوصی بنا به دلایلی کوچک نگاه داشته شده است و با توجه به اینکه از توانمندی‌های بالایی در زمینه ورود به کارهای بزرگ برخوردار است آن‌چنان بهایی به آن داده نشده است و با توجه به عدم ثبات، تغییرات مدیریتی فراوان، بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه و عدم اعتماد به بازار این بخش خیلی نمی‌تواند ورود پیدا کند.
وی در پایان گفت: ما به توانمندی‌های بخش خصوصی در استفاده آن‌ها در بالاترین سطح علمی و فناوری روز در اکتشافات عمیق اعتماد داریم و در صورتی که زمینه‌سازی درست اقتصادی انجام شود می‌توان از ظرفیت‌های بخش خصوصی نیز استفاده کرد چرا که در گذشته نیز این بخش با انجام سرمایه‌گذاری توانسته به خوبی از عهده عملیات‌های اجرایی بزرگ برآید.
ارسال نظر