دو ابهام در طرح جامع فولاد

مهدی کرباسیان با انتشار مطلبی درباره طرح جامع فولاد اعلام کرد: براساس چارچوب این طرح، ظرفیت تولید فولاد تا سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵میلیون تن برسد که بر خلاف برخی کارشناسان، متولیان ایمیدرو تحقق آن را عملی می‌دانند.

طبق بررسی‌ها از سال ۹۳ به بعد شرکت‌های عمومی، خصوصی و دولت با فعال کردن طرح‌های نیمه‌تمام باعث عملی شدن این طرح شدند. از سال ۹۲ ظرفیت تولید ۲۲ میلیون تن بودکه در امسال به ۳۵ میلیون تن می‌رسد و در صورت انجام سرمایه‌گذاری‌ها و تکمیل طرح‌ها در سال ۱۴۰۴ظرفیت ۵۵ میلیون تنی محقق خواهد شد.

البته طرح جامع فولاد با دو ابهام مواجه است. نخستین ابهام به مصرف داخلی فولاد بازمی‌گردد. این مصرف در بافت فرسوده شهرها و روستاها ۲۲۰کیلو سرانه است که می‌توان آن را به ۳۰۰کیلو رساند. اگر برنامه درستی در این حوزه اجرا شود، افزایش مصرف سرانه دور از دسترس نخواهد بود.

دیگر اینکه صادرات فولاد باید به بیش ۱۴ میلیون تن برسد. حل این چالش هم عملیاتی است و باید دست‌ صادر‌کننده‌ها و بخش خصوصی باز باشد و دولت از دخالت و سیاست‌های دستوری در این حوزه دوری کند.

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۶ حدود ۹میلیون تن صادرات زنجیره فولاد انجام شده که نشان می‌دهد تحقق این هدفگذاری امکانپذیر است. تنها باید تدبیر و حمایت کرد. در این میان برخی تحلیلگران از تحریم‌ها و موانع ایجاد‌شده را مانع رسیدن به اهداف در نظر گرفته‌شده می‌دانند. اما در کشوری که سنگ‌آهن و گاز به اندازه کافی وجود دارد، می‌توان انتظار رونق این صنعت را داشت.

در طرح جامع فولاد آنچه مهم است شاکله برنامه‌ نوشته شده است اما تحریم‌ها شرایط را سخت‌ کرده و به برنامه‌های توسعه‌ای ضربه سنگینی زده که البته این صدمه تنها به حوزه فولاد وارد نشده و همه بنیان‌ها را هدف قرار داده است. لذا برای گذر از تحریم‌ باید برنامه‌ریزی دقیقی از سوی سیاست‌گذاران انجام شود.

ایمیدرو صالح‌ترین واحد برای برنامه‌ریزی صنعت فولاد است. اگر میزان دخالت وزارت صنعت و تصمیمات متعدد آن آگاهانه‌تر باشد، وضعیت بهتر می‌شود. بنابراین دولت باید از تشریفات اذاری غیرضروری بکاهد، تسهیل‌گر باشد و ساختارها را اصلاح کند. اگر خصولتی‌ها را خصوصی تلقی نکنیم، بخش خصوصی در این حوزه نقش پررنگی ندارد.

با این حال صددرصد به آینده صنعت فولاد خوش‌بین هستم ولی باید به همکاری بین‌المللی توجه شود و برنامه‌های‌ بلندمدت را مورد توجه قرار داد. در این میان مسئولان دولت و قانون‌گذاران هم با مردم صادق باشند و شفاف عمل کنند. در این شرایط است که می‌توانیم از بحران‌ها و چالش‌های مختلف در صنایع رهایی یابیم.

با تجهیز ریل و بنادر، این صنعت وارد مدار رشد می‌شود. برای تقویت این صنعت به سرمایه‌گذاری و طرح‌ریزی ساختاری نیاز داریم. البته قطعا در این حوزه چالش‌هایی وجود دارد. اگر مسائل تحریم کمتر و جذب سرمایه‌گذاری بهتر انجام شود و دولت ازتشریفات اداری دست بردارد، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد عملی است.

در این میان جذب سرمایه یکی از چالش‌های اصلی این بخش محسوب می‌شود، برای تامین منابع مالی سه مسیر جذب سرمایه از خارج، داخل و افزایش سرمایه وجود دارد که در شرایط کنونی در جذب سرمایه خارجی با چالش‌هایی مواجه هستیم و تا زمان برگزاری همایش صنعت فولاد و سنگ آهن، این روند تغییر نخواهد کرد.

مسیر بعدی تامین منابع مالی از طریق بانک‌ها، بورس و صندوق توسعه ملی است. سومین روش به افزایش سرمایه بازمی‌گردد که در این بخش هم با چالش مواجه هستیم. فولاد نقش اساسی در اقتصاد دارد به همین دلیل باید راهکاری با کمک بخش خصوصی در نظر بگیریم.