احیای ۱۵۰ رشته قنات در استان همدان تا پایان سال

به گزارش گسترش نیوز در همدان، امیر لاهوتیان، مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان همدان  با اشاره به برگزاری کارگاه سه روزه مرمت، نگهداری و بازسازی قنوات در سطح استان همدان، گفت: با توجه به وجود حدود ۲۵۰۰ قنات در استان همدان و مسائل مرتبط با کمبود آب و ضرورت حفظ قنوات، این دوره آموزشی از دوم تا پنجم آذرماه به مدت سه روز برگزار شد.

لاهوتیان تصریح کرد: استان همدان دارای ۲۴۷۷ رشته قنات ثبت شده در سامانه ملی قنوات کشور و دارای رتبه پنجم ثبت قنوات در سامانه ملی است. شهرستان‌های استان همدان از نظر تعداد قنوات درصدهای متفاوتی را به خود اختصاص داده‌اند در این راستا شهرستان ملایر با ۶۲۱ رشته قنات، ۲۵ درصد قنات‌های استان را در خود جای داده است. شهرستان‌های درگزین و رزن و اسدآباد و نهاوند با تعداد رشته قنوات کمتر در مجموع حدود ۵ درصد قنوات استان را در خود جای داده اند. شهرستان همدان با حدود ۲۶۰ رشته قنات، ۱۰ درصد قنات‌های استان و شهرستان‌های تویسرکان، کبودرآهنگ و بهار نیز حدود ۱۲ تا ۱۵ درصد قنات‌های استان را به خود اختصاص داده‌اند.

وی یادآور شد: در سال‌های گذشته عملیات مرمت و نوسازی و بهسازی قنوات استان با استفاده از اعتبارات مختلفی انجام شد. عمده‌ترین اعتباراتی که در سال ۱۳۹۹ عملیات اجرایی آن در استان انجام شد، استفاده از اعتبارات سیل سال ۱۳۹۸ بود که در سال ۱۳۹۹ تخصیص یافت و عملیات اجرایی برای بازسازی و احیای قنوات با اعتباری بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان در سطح ۱۰ شهرستان استان همدان اتفاق افتاد که در کنار اعتبارات ملی به بازسازی و نوسازی قنوات کمک کرد. حدود ۱۰ میلیارد نیز اعتبارات ملی داشتیم. در مجموع با استفاده از اعتبارات استانی و سایر منابع بالغ بر ۲۴ میلیارد تومان در سال گذشته برای عملیات بازسازی و نوسازی قنوات درسطح استان هزینه شد.

لاهوتیان تصریح کرد: در سالجاری نیز با پیگیری‌های به عمل آمده، در حال تامین اعتبار از ردیف‌های متفاوت هستیم. ۲۴۷۷ رشته قنات در استان موجود است که در این بین  انجام کار برای ۱۵۰ رشته قنات در سالجاری پیش‌بینی شده است که با استفاده از حدود ۳ میلیارد تومان از اعتبارات بنیاد برکت، تسهیلات بخش خشکسالی و اعتبارات بلاعوض خشکسالی در قالب ۳ میلیارد تومان تسهیلات و ۲۴ میلیارد تومان اعتبار بلاعوض خشکسالی که در حال تخصیص و واریز نقدی اعتبارات هستیم که انشاءالله اگر به دست ما برسد، می‌توانیم عملیات احیا و مرمت را در تعداد دیگری از قنوات استان داشته باشیم.

وی افزود: علاوه بر این موارد نزدیک به ۳ میلیارد تومان اعتبارات استانی داریم که با کمک فرمانداران و نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی توانستیم نزدیک به ۳ میلیارد تومان از مصوبات کمیته برنامه‌ریزی استان به بحث قنوات اختصاص دهیم. اعتبار ۱۸ میلیارد تومان هم از ردیف‌های ملی در حال پیگیری است که  اعتبارات مصوب جمعا بالغ بر ۵۱ میلیارد تومان است و تا این لحظه حدود ۲۲ و نیم میلیارد تومان از آن تخصیص یافته است. اما تا این لحظه تخصیص نقدی ما بیش از ۴ میلیارد تومان نبوده است که انشاءالله با پیگیری انجام شده و مساعدت رئیس سازمان جهادکشاورزی و معاونت برنامه‌ریزی معاونت آب و خاک وزارتخانه و کمک نمایندگان محترم در مجلس شورای اسلامی نسبت به افزایش تخصیص سهم اعتبارات استان، عملیات را ادامه دهیم. اگر این تخصیص‌های اعتباری اتفاق بیفتد به طور میانگین بالغ بر ۵ برابر اعتبارات چند سال گذشته استان به بخش قنوات اختصاص پیدا خواهد کرد که از نظر جهش وضعیت بسیار مطلوبی خواهد بود که انشاءالله عملیات بازسازی و نوسازی در سطح قنوات استان ادامه پیدا کند.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان همدان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه پنجمین  استان قنات ‌خیز کشور هستیم، تمامی اعتبارات یاد شده هم که اختصاص یابد برای احیا، مرمت و بازسازی بیش از ۱۵۰ تا ۲۰۰ رشته قنات در سالجاری جوابگو نیست. در طی ۱۰ سال گذشته بالغ بر ۲۰۰ تا ۳۰۰ رشته قنات احیا و مرمت شده‌است. از این رو اگر اعتبار تامین شود؛ میزان بازسازی در سالجاری با چند سال گذشته برابری خواهد کرد.

لاهوتیان  با اشاره به کاهش نزولات جوی سال گذشته و افت منابع آب زیرزمینی، بیان کرد: هر آنچه که در بحث بازسازی و نوسازی قنوات انجام شود، به رسیدن به منابع آبی پایدار در روستاها کمک می‌کند. با این اتفاق از آسیب به کشت و زراعت بهره‌برداران جلوگیری می‌کند و هم اینکه در کنار توسعه سامانه‌های نوین آبیاری (که در این زمینه نیز همدان دارای رتبه سوم در سطح کشور است)، از قنات‌ها هم بهره برده می‌شود.

وی افزود: مشکل ما در استفاده بهینه از آب‌های سطحی و زیرزمینی در باغات سطح استان است. اگر بتوانیم یارانه‌های سامانه‌های نوین آبیاری و یارانه‌های احیا و مرمت بخش قنوات به سمت و سوی افزایش بهره‌وری و کارایی مصرف آب در باغات استان در سال‌های آینده ببریم، می‌توانیم در بخش باغات نیز حرفی برای گفتن داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: از کشاورزان و بهره‌برداران عزیز درخواست می‌کنم چه در اجرای احیا و مرمت قنوات و چه در اجرای سامانه‌های نوین آبیاری بخش دولتی حدود ۸۵ درصد منابع را می‌تواند تامین کند اگر مشارکت کشاورزان، باغداران و زارعین و بهره‌برداران محترم در سطح روستاها نباشد، بخش دولتی به هیچ عنوان در اجرای عملیات موفق نخواهد بود. این عزیزان کمک کنند تا با آوردن سهم ۱۵ درصدی نقدی خود و انجام کار به صورت یدی پیمانکاران را در بخش قنوات و سامانه‌های نوین آبیاری کمک کنند تا بتوانیم با سرعت بیشتری عملیات افزایش کارایی آب را در سطح روستاهای استان داشته باشیم.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان همدان یادآور شد: سه تعهد در برنامه اقتصاد مقاومتی داریم؛ در اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، در تکمیل کانال‌های آبرسانی و هم در احیا و مرمت قنوات تا پایان آبان ۱۴۰۰ از ۳۰ کیلومتر تعهدی که برای ما در بحث اقتصاد مقاومتی و در احیا و مرمت و لایروبی قنوات، ۱۸ کیلومتر محقق شده است. از ۳۴۰۰ هکتار سامانه‌های نوین آبیاری که برای سال ۱۴۰۰ تعهد کردیم ۲۲۰۰ هکتار اجراشده و در حال اجرا است. در بحث عملیات بازسازی و انتقال آب با استفاده از کانال‌های آبیاری محدودیت بیشتری وجود دلرد، چون اعتبارات آن مختص به استان است فقط می‌توانیم کانال‌هایی را ادامه کار دهیم که به شکل نیمه‌کاره باشد و موافقت‌نامه داشته باشد و پروژه جدیدی در کانال‌های آب‌رسانی نخواهیم داشت. بیشتر اعتبارات این محل به سمت تسویه بدهی پیمانکاران و تکمیل پروژه‌های نیمه‌کاره سمت و سو پیدا می کند. تعهدات استان حدود ۵۰ درصد انجام شده است؛ اگر تخصیص‌های استانی انجام شود مابقی را هم می‌توان در تعهد سند اقتصاد مقاومتی استان انجام داد.

وی با اشاره به برگزاری  کارگاه سه روزه مرمت، نگهداری و بازسازی قنوات در سطح استان همدان، اظهار کرد: در این دوره آموزشی پیمانکاران بخش خصوصی و همچنین افراد حقیقی اعم از مغنیان و کارشناسان استان که با لایروبی، مرمت و احیای قنوات درگیر هستند با همکاری اداره مهندسی زراعی مدیریت آب و خاک جهاد کشاورزی استان، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و دانشکده قنات یزد در این دوره از مطالبی که ارائه شد بهره بردند.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان همدان گفت: سعی شد در این دوره از مدرسان باتجربه و مجرب سطح کشور استفاده شود که از دانشکده کشاورزی و دانشکده قنات یزد بهره برده شد و مطالب مربوط به مباحث فنی قنوات و ابزار و تجهیزات و روش‌های انجام عملیات قنات و راه‌های افزایش آبدهی قنوات بدون کف‌کشی و نوکنی و عملیات حفظ و نگهداری قنات در روز اول ارائه شد. در روز دوم به روش های اجرایی کار در قنوات به شکل کشاورز-کارفرمایی و انجام مناقصات، حقوق آب و قوانین مرتبط با قنات، چالش‌های حمایت کیفری از قنوات و حقابه و انواع حریم در قنوات و پرسشنامه سامانه ملی ثبت قنوات، پرداخته شد. همچنین از قنات علی‌آباد دهنو شهرستان ملایر انجام شد تا شرکت‌کنندگان علاوه بر افزایش توان علمی خود نسبت به افزایش توان عملی نیز با حضور در محل عرصه کاری و محل قنات‌های استان، از نزدیک آشنایی بیشتری پیدا کنند.