رتبه چهارم مصرف سنگ تزئینی برای ایران
دکتر کارلو مونتانی در طول سه دهه گذشته تحلیل‌هایی با عنوان «سنگ‌های مرمریت و سنگ در جهان» را در نشریه Aldus Casa di Edizioni در کارارا منتشر می‌کند و در آن مسائل مربوط به توسعه اقتصاد جهانی سنگ طبیعی را موردنقد و بررسی قرار می‌دهد.
او برای این گزارش‌ها از داده‌های اداره آمار ملی و بین‌المللی، ادارات، شرکت‌های تجاری و سازمان‌ها مانند سازمان ملل متحد استفاده می‌کند. همچنین برآورد و تخمین‌های خود را نیز ارائه می‌دهد. نسخه فعلی (شماره ۳۱) این اثر و نسخه الکترونیکی آن فقط به‌صورت آنلاین بدون قابلیت چاپ در دسترس علاقه‌مندان است.
ضرورت توجه به آمار بین‌المللی و رصد عملکرد بازیگران اصلی صنعت سنگ ساختمانی دنیا امروز بیش از هر زمان دیگری برای کشور ما به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های مطرح در سطح جهان حس می‌شود.به گزارش صمت، سیامک اخطاری، عضو سازمان مهندسی معدن استان تهران با بررسی این گزارش به مقایسه جایگاه ایران در این صنعت پرداخته و معتقد است این گزارش که با تمرکز بر عمده سنگ‌های جهان تنظیم‌شده می‌تواند الگوی مناسبی برای برنامه‌ریزی و توسعه باشد.
ایران در سال ۲۰۱۹ در بخش تولید بلوک و استخراج معدنی بعد از ترکیه مقام چهارم را داراست اما برای توسعه صادرات فرآوری محور نیازمند برنامه‌ریزی و تعریف افق‌های واقع‌گرایانه در چیدمان صادراتی است. امکان دسترسی آسان برای مشتریان بین‌المللی با حضور فیزیکی در بازارها ازجمله این رویکردها است. دیگر رویکردهای مهم عبارت هستند از: اجماع قوی در به اشتراک‌گذاری نقاط قوت واحدهای تولیدی مانند معادن و کارخانه فرآوری، تمرکز بر چند سنگ محدود اما به‌صورت تخصصی و برند‌سازی شده، حضور میان و بلندمدت در بازارهای هدف، تکیه‌بر دقت و کیفیت تولید و رعایت اصول کیفی بسته‌بندی، مشارکت مداوم و پیوسته در نمایشگاه‌های ساخت‌وساز دنیا، تمرکز بر مطالعات تحقیق بازار و اطلاعات میدانی و آشنایی بافرهنگ مصرف بازارها، جست‌وجو برای یافتن شریک تجاری محلی در بازارهای هدف، تاسیس شرکت و دارا بودن انبار توزیع. مشتریان پروژه‌های ساخت‌وساز در دنیا در جست‌وجوی منابع قابل‌اطمینان و باکیفیت هستند بنابراین آن دسته از تولیدات به پروژه‌های ساختمانی و عمرانی راه خواهند یافت که بتوانند اطمینان و اعتماد مشتری را جلب کنند. هر بازار مصرفی دارای فرهنگ مختص به خود است. ابعاد اسلب‌های تولیدی یکی از مسائل مهم است، زیرا باید بر اساس مدولاسیون و مقیاس ساخت‌وساز بازار هدف به شکلی برش داده شود که کمترین میزان هدر رفت ایجاد شود. بنابراین تولیدکنندگان باید متناسب با مطالعات تحقیق بازار نسبت به تولید از مبدا یعنی معادن، اقدامات تصحیح تولید کوپ صادراتی را مدنظر قرار دهند. در سال ۲۰۱۹، پیش از شیوع ویروس کرونا، تولید جهانی سنگ طبیعی در مقایسه با سال گذشته کمی افزایش یافت و حجم تجارت برای دومین بار پیاپی کاهش یافت. این موضوع در نسخه ۳۱ از آمار «سنگ مرمریت و سنگ‌ها در جهان» مورداشاره قرارگرفته است اما دکتر کارلو مونتانی معتقد است: «این صنعت به‌طور معقولی از بحران عبور خواهد کرد». طبق محاسبات وی، در سال ۲۰۱۹ قبل از شیوع ویروس کرونا، تقریبا ۳۱۶ میلیون تن مواد خام از معادن سنگی در سراسر جهان استخراج شد که به‌طور خالص، یعنی بدون بازیافت ضایعات استخراجی، ۱۵۴.۵ میلیون تن بلوک تولید شد. این یعنی ۱.۵ میلیون تن بیشتر از سال ۲۰۱۸. درصد سنگ‌های دارای سیلیکا یا منشأ سیلیسی به‌طور طیفی افزایش یافت و به ۳۸.۶ درصد (۵۹.۵ میلیون تن) رسید. بااین‌حال، سنگ‌های کلسیت یا آهکی همچنان با ۵۷.۹ درصد (۸۹.۵ میلیون تن) برتری آماری قابل‌توجهی دارند. تولید محصولات فرآوری شده به‌اندازه ۹۰هزار تن یا ۱درصد به ۹۱.۱۵ میلیون تن افزایش یافت. مصرف سنگ طبیعی در سطح جهان در مقایسه با سال ۲۰۱۸ به‌اندازه ۱۵ میلیون مترمربع با ضخامت ۲ سانتیمتر افزایش یافت و به ۱.۶۸۵ میلیارد مترمربع رسید. سه‌چهارم سنگ‌ها در صنعت ساختمان استفاده شدند. ۱۷.۵درصد به بخش مزارع مربوط می‌شده و سایر محصولات شامل محصولات مربوط به باغبانی و سایر محصولات و کاربردها بودند.
چین مصرف‌کننده یک‌سوم کل سنگ‌های طبیعی
تقریبا یک‌سوم (۳۰.۹ درصد) کل سنگ‌های طبیعی در چین استفاده مورداستفاده قرارگرفته است. تقاضا در این کشور تقریبا ۲۰.۴ میلیون مترمربع افزایش یافت و به ۵۲۰.۲ میلیون مترمربع رسید. هند با فاصله قابل‌توجهی در رتبه دوم قرار دارد که مصرف آن در سال ۲۰۱۹ به ۱۳۹.۷ میلیون مترمربع کاهش یافت. ایالات‌متحده با ۱۰۲.۳ میلیون تن، برزیل و کره جنوبی در رتبه سوم، چهارم و پنجم قرار گرفتند. آلمان با ۳۴.۶ میلیون مترمربع (+۱ میلیون مترمربع) بدون تغییر در رتبه ۷ قرار دارد. در هر ۱۰۰۰ نفر از جمعیت جهان، مصرف متوسط حدود ۲۶۸ مترمربع بود، بالاترین میزان مصرف در سوئیس با ۱۶۱۲ مترمربع، در جایگاه دوم عربستان سعودی (۱۳۳۸ مترمربع)، بلژیک، کره جنوبی و پرتغال بود. در آلمان، میزان مصرف از ۴۱۸ به ۴۲۰ مترمربع افزایش یافت (رتبه ۱۲). در چین، حجم استخراج در سال ۲۰۱۹ مقایسه با سال گذشته به ۵۰ میلیون تن افزایش یافت. درنتیجه، چین جایگاه رهبری خود را تقویت کرده است.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بلوک خام
تقریبا از هر سه بلوک (۳۲.۴ درصد) استخراج‌شده در سراسر جهان یک بلوک از جانب چین بوده است. هند (رتبه ۲) با افزایش ۰.۵ میلیون تن به ۲۶.۵ میلیون تن (سهم بازار جهانی: ۱۷.۲ درصد) رسید، سومین تولیدکننده بزرگ بلوک با ۱۱.۷۵ میلیون تن (۷.۸ درصد) ترکیه بود. سهم این سه کشور در استخراج سنگ طبیعی جهان از ۵۶.۲ درصد به ۵۷.۲ درصد افزایش یافت. در ۱۰ کشور برتر همچنین ایران (سهم بازار جهانی ۵.۳ درصد)، برزیل (۵.۳ درصد)، ایتالیا (۸.۳ درصد)، اسپانیا (۳.۱ درصد)، مصر (۲.۶ درصد)، پرتغال (۲.۲ درصد) و ایالات‌متحده (۲ درصد) یافت می‌شوند. این ۱۰ کشور برتر ۸۱.۵ درصد از کل استخراج بلوک‌های خام را تشکیل می‌دهند.
کاهش مداوم حجم تجارت در سال ۲۰۱۹
حجم تجارت سنگ طبیعی جهانی در سال ۲۰۱۹ برای دومین بار متوالی کاهش یافت. به‌طور خلاصه، کاهش خفیفی به میزان ۰.۸ درصد رخ داد که معادل ۸۱۴ میلیون مترمربع با ضخامت ۲ سانتیمتر است. معامله بلوک‌های خام به‌طور تقریبی ۸۴۰هزار تن (–۲.۸ درصد) کاهش یافت و به حدود ۲۹.۳۳ میلیون تن رسید، اما معامله سنگ طبیعی فرآوری شده به میزان ۴۱۲هزار تن به حدود ۲۶.۶۸ میلیون تن افزایش یافت (+۱.۶ درصد). کل فروش با ۵ درصدکاهش و به ۱.۹ میلیارد دلار رسید. با توجه به نرخ رشد نسبتا پایین در تجارت بین‌المللی در ۱۰ سال گذشته، مونتانی حداقل در مناطق و کشورهایی تحولات اشباع بازار را مقطعی گزارش می‌کند. اختلاف قیمت‌ها همچنان بسیار بزرگ است. درحالی‌که سنگ طبیعی فرآوری شده از ایتالیا ۷۵ دلار (-۳.۷ درصد) هر مترمربع نرخ داشت، معادل چینی آن ۳۲.۲۴ دلار (+۱.۲۵ دلار نسبت به سال گذشته) بود و مواردی از مکزیک به نرخ ۱۰.۵۰ دلار در دسترس بود
هند از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گرانیت
هند در سال ۲۰۱۹ برای سومین بار متوالی به‌عنوان صادرکننده برتر جهان شناخته شد. این کشور با حدود ۱۳ میلیون تن، بیشترین مقدار سنگ طبیعی را، نسبت به سال ۲۰۱۸، به خارج از کشور صادر کرده است. این معادل ۲۳.۱ درصد سهم بازار جهانی محصول صادراتی (گرانیت) سنگ خام را تشکیل می‌دهد. در سال ۲۰۱۹، هند ۵۷.۶ درصد از تمام بلوک‌های سنگ سختی را که در جهان تجارت استفاده می‌شد تامین کرد. چین که درگذشته برتری در صادرات داشت، در معاملات خارجی به فروش سنگ طبیعی فرآوری شده با نرخ بالاتر بیشتر تمایل یافت. در سال ۲۰۱۹، صادرات چین برای پنجمین سال متوالی کاهش یافت و حدود ۴۶۱هزار تن به ۹.۶۵ میلیون تن رسید. سومین صادرکننده بزرگ، ترکیه (۷.۲۵ میلیون تن)، پس‌ازآن ایتالیا (۲.۵ میلیون تن)، پرتغال (۲.۲ میلیون تن)، برزیل (۲.۰۸ میلیون تن) و اسپانیا (۱.۸۶ میلیون تن) بود. بیش از ۵۳ درصد از تمام سنگ‌هایی که در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد، از هند، چین و ترکیه تامین می‌شود. اگرچه چین از نظر حجم دیگر رقابتی برتری ندارد، اما با فروش مواد خود در سال گذشته با حدود ۵ میلیارد دلار در مقایسه جهانی بیشترین درآمد را کسب کرده است.
سخن پایانی
نکته حائر اهمیت در آمارهای فوق این است که هرگز نمی‌توان با تقسیم تناژ کلی بر واحد سطح متراژ، مترمربع دقیق آماری را استخراج کرد. برای دقت بیشتر نیازمند سازمان آماری هستیم که در کد گمرکی به نام اچ اس کد معرفی‌شده است. این کد دقیق باید ۶ الی ۸رقمی باشد تا بلوک، اسلب یا محصول فرآوری شده نهایی را از یکدیگر تفکیک کند. پس کدهای ۴رقمی فاقد دقت لازم است و نمایی کلی از میزان تولید و حجم تجاری بین‌المللی را به‌دست می‌دهد. بنابراین تفسیر و نتیجه‌گیری با چهار رقم اول نباید ملاک قرار گیرد. برای مثال کشور ترکیه ۴۴ درصد از حدود ۲ میلیارد دلار درآمد صادراتی سال ۲۰۱۷ خود را از صادرات محصولات فرآوری شده نهایی مرمریت به‌دست آورده که ناشی از فروش ۲۷ درصد حجم سنگ است و ۵۵ درصد این درآمد را از فروش ۷۳ صادراتی بلوک و اسلب مرمریت به‌دست آورده است. یعنی توانسته با حجم کمتری سنگ فرآوری شده صادراتی، تقریبا نیمی از درآمد کل را به‌دست آورد./روزنامه صمت
ارسال نظر