خبر تلخ درباره داوری بین المللی فغانی!

فوتبالی‌ها در ایران مدت‌ها با تصور حضور این داور برجسته در فینال جام جهانی رویاپردازی کرده بودند. می‌گفتند اگر تیم ملی نتوانست برود بالا در عوض فوتبال ما یک نماینده دارد که قرار است نام ایران را در بالاترین سطح فوتبال طنین‌انداز کند. با این حال خبر کوتاه و تلخ پایان کار فغانی در قطر ۲۰۲۲ آن هم در پایان مرحله گروهی خاتمه‌ای بود بر این رویاپردازی و البته آغازی بر جشن گرفتن آنهایی که چشم دیدن موفقیت‌های داور سرشناس کشورمان را نداشتند. همان‌ها که چند روز مانده به شروع جام جهانی اسم او را از لیست داوران بین‌المللی ایران خارج کردند. همان‌ها که اساتیدشان در جام جهانی ۱۹۹۴ مدارک محمد فنایی را در فدراسیون گم‌وگور کردند تا این کمک‌داور سرشناس کشورمان نتواند به امریکا سفر کند. هر چند فنایی به هر زحمتی بود خودش را به ایالات‌متحده رساند و تبدیل به تنها ایرانی تاریخ شد که در فینال جام جهانی حضور داشته.

علیرضا فغانی از زمان بازگشت به ایران از جام جهانی روسیه و به خاطر برخی اظهارنظرها و برخی اکت‌ها از چشم خیلی‌ها تبدیل به عنصر «ناخودی» شد. وقتی اعلام کرد به استرالیا مهاجرت می‌کند گزک دست عده‌ای افتاد که او را در خفا و آشکار بکوبند؛ کوبیدنی همراه با ملاحظه، چراکه هنوز به مزایایی که فغانی برای فوتبال ایران به ارمغان می‌آورد احتیاج داشتند. آنها به خوبی می‌دانستند اگر فغانی نباشد احتمالا هیچ کدام از داوران ایران نه تنها دیدارهای حذفی و مسابقه رده‌بندی جام جهانی را نخواهند دید و نه تنها به قضاوت در فینال المپیک راهی نخواهند داشت که شاید اصلا به مسابقات خارجی دعوت نشوند. برای اثبات این ادعا کافی است رزومه داوران ایران به جز فغانی در چهار سال گذشته مرور شود. داوران زحمتکشی که به خاطر اهمال فدراسیون فوتبال و کمیته داوران و نبود VAR رفته رفته از سطح یک داوری جهان دور و دورتر شدند ولی عده‌ای چنین القا کردند که حضور فغانی و بزرگ بودن نام او باعث شده دیگران رشد نکنند! بنابراین قبل از جام جهانی فرصت را مناسب دیدند و نام این داور را به بهانه حضور او در استرالیا و پیشرفت بقیه داوران از لیست داوران بین‌المللی کشور حذف کردند تا عملا قبل از شروع قطر ۲۰۲۲ معلوم شود این آخرین جام جهانی فغانی خواهد بود.

فغانی قبل از شروع جام جهانی و حین مسابقات نشان داد چرا از دید برخی عنصر نامطلوب به حساب می‌آید. حمایت او از برخی چهره‌های فوتبالی معترض در اینستاگرام با آن ادبیات خاص خودش شروع این پروسه بود و حضورش در زمین با ریش نتراشیده و مچ‌بند سیاه ادامه آن. فغانی در روزهایی که همه درگیر فوتبالیست‌های تیم ملی بودند و فضا به سمتی رفته بود که کوچک‌ترین حرکت فوتبالیست‌ها هزار و یک جور حرف و حدیث ایجاد می‌کرد بدون سروصدا و شواف آنچه به آن اعتقاد داشت را به نمایش گذاشت. او نشان داد غمگین است و این ناراحتی از صمیم قلب در وجودش جریان دارد. 

جام جهانی مثل وضعیت این روزهای کشور نه برای تیم ملی خوب پیش رفت و نه فغانی. یک نیمچه اشتباه با نقش‌آفرینی داور VAR، داور کشورمان را که توانسته بود بهترین قضاوت را در بازی صربستان و برزیل به نمایش بگذارد به برزخ کشاند. اعلام یک پنالتی اشتباه در آخرین دقایق بازی آن‌هم در شرایطی که فغانی در نگاه نخست تصمیم درستی گرفته بود ولی دخالت VAR او را دچار تردید کرد، شرایط را به سمتی برد که دیگر امکان ادامه حضور او در قطر مهیا نبود. اروگوئه‌ای‌های حذف شده از جام جهانی هم آتش بیار معرکه شدند و سرمربی این تیم با خوشحالی تمام ناکامی‌اش را انداخت گردن داور. آن‌طور که در خبرها آمده فغانی در این رابطه به یکی از مجریان تلویزیون گفته است: «تا حد زیادی من مردد بودم و دقیقا نمی‌دانستم باید دقیقا چه تصمیمی را در آن لحظه اتخاذ کنم اما اطمینان این دو همکار باعث شد تا آن اشتباه را مرتکب شوم، چراکه اگر حق با داوران اتاق VAR بود و من اگر تشخیص آنها را نمی‌پذیرفتم، مرتکب دو اشتباه می‌شدم و از همین رو به سود پرتغال اعلام پنالتی کردم که متاسفانه تصمیم اشتباهی گرفتم.» علیرضا فغانی غروب روز چهارشنبه در صفحه شخصی‌اش نوشت؛ جام جهانی برای او به پایان رسیده. فغانی با مسوولیت‌پذیری تمام از این نوشت که تمرکزش را از دست داده بود. او قبل از هر چیز و برخلاف رییس فدراسیون، همان فدراسیونی که دستور حذفش را صادر کرد و برخلاف سرمربی تیم ملی که انگشت اتهامش به سمت دیگران بود، از همه عذرخواهی کرد. سپس در کمال صداقت گفت وقایع چند وقت اخیر کشور روی تمرکزش اثر گذاشته بود و به همین دلیل شرایط آن‌طوری که باید پیش نرفت. خیلی‌ها در واکنش به این پست فغانی نوشتند ما هم همین‌طور آقای فغانی! ما هم همین‌طور! به این معنا که این روزها تمرکز نداشتن به خاطر شرایط موجود یک وضعیت همه‌گیر است.

جام جهانی برای علیرضا فغانی تمام شد، اما هیچ کدام از این اتفاقات باعث نمی‌شود که سوال نکنیم چرا در حالی که فیفا شرط سن را برای داوران حذف کرده و ملاک را آمادگی جسمانی قرار داده، جام جهانی قطر باید آخرین جام جهانی فغانی باشد. آیا آنهایی که نام این داور را از لیست داوران بین‌المللی کشور حذف کردند، می‌توانند توضیح قابل قبولی ارایه کنند؟ آیا آنهایی که بابت کنار رفتن فغانی خوشحالند، چون خودشان هیچ‌وقت نتوانسته بودند به جایگاه بزرگی در داوری برسند، می‌توانند به فوتبال‌دوستان ایرانی اطمینان بدهند چهار سال دیگر داوری رو خواهند کرد که نه از همان روز اول گزینه قضاوت فینال که دست‌کم گزینه حضور در جام جهانی باشد؟