هولوگرام سه بعدی چیست؟

چند سالی است که ساخت و توسعه هولوگرام به عنوان پروژه های به اصطلاح لبه تکنولوژی (edge of technology) توسط محققین و شرکت های توسعه گر، انجام می شود. هولوگرام‌ها می‌توانند واقعیت مجازی را بسیار فراگیرتر از چیزی که در حال حاضر هست، کنند. این تکنولوژی به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری ها می تواند کمک کند، در زمینه سرگرمی و تفریح کارآمد است و حتی اگر برای عموم توسعه داده شود، می تواند دنیای اطراف ما را دستخوش تغییرات کند.

در این مقاله به بررسی فناوری هولوگرام سه بعدی می پردازیم.

هولوگرام 3 بعدی چیست؟

این ایده که بتوان تصاویر سه بعدی و واضح را بدون استفاده از عینک VR و با چشم غیر مسلح دید، شاید تا چند سال پیش صرفا در فیلم های علمی و تخیلی بود. هولوگرام سه بعدی شاید هنوز هم به مرحه عرضه عمومی نرسیده است اما ترند هایی مانند اجرای کنسرت مایکل جکسن یا حضور یک فرد به طور همزمان در سه کمپین انتخاباتی و صحبت کردن رودررو با مردم از طریق هولوگرام، مردم را برای پذیرش این تکنولوژی آماده کرد.

برای شناخت بیشتر این فناوری، بهتر است به سراغ خود هولوگرام و هولوگرافی برویم.

هولوگرام چیست؟

فناوری هولوگرام به زبان ساده از طریق پراش و تداخل نور لیزر پس از برخورد با جسمی که قصد سه بعدی سازی آن را دارد، تصویری هاله ای از جسم را به صورت شناور روی صفحه ضبط نشان می دهد. بسیاری از مشاغل می توانند از جنبه های مثبت هولوگرافی بهره ببرند، به عنوان مثال موزه ها می توانند با استفاده از هولوگرام، شخصیت های تاریخی و موجوداتی که قرن ها پیش منقرض شدند را زنده سازی کنند و از این طریق برای مراجعین بسیار جذاب تر شوند.

همچنین تبلیغات با استفاده از هولوگرام می توانند وارد یک دنیای تازه ای شوند.

هولوگرام ها چگونه ساخته می شوند؟

همانطور که در مقاله هولوگرام چیست توضیح داده شده است، مانند بسیاری از فناوری ها، به ویژه انواع جدیدتر و پیشرفته تر، ممکن است چندین روش مختلف برای ایجاد هولوگرام وجود داشته باشد. انواع مختلفی از ساختار و نوع تولید تصویر توسط هولوگرام وجود دارد که از جمله آن ها می توان به لیبل هولوگرامی، پروژکتور های هولوگرام ساز، هولوگرام ساخته شده توسط کامپیوتر و تلفن همراه و ... اشاره کرد.

برای ساخت هولوگرام به روش مرسوم، نیاز به محیطی برای ضبط تصویر هولوگرافی، آینه، خود جسم و پرتو لیزر دارید. پرتو لیزر به دو قسمت یکسان تقسیم شده و با استفاده از آینه ها هدایت می شوند. یکی از پرتوهای متصاعد شده، پرتو روشنایی است که به سمت شی هولوگرافی حرکت می کند. برخی از نور جسم در محیط ضبط منعکس می شود.

پرتوی دوم روی محیط ضبط در تداخل با پرتوی اول تصویری کامل و قابل تشخیص از جسم می سازد که به آن هولوگرام سه بعدی گفته می شود.

کاربرد های هولوگرام

باتوجه به سرعت بالای پیشرفت این تکنولوژی، تعجبی ندارد که هر روزه شاهد کاربردهای بیشتری از هولوگرام در صنایع مختلف باشیم. از جمله مواردی که با بهره گیری از سیستم هولوگرافی توانسته اند به سطح جدیدی برسند می توان به کاربرد های زیر اشاره کرد:

• ذخیره اطلاعات

تا چند سال پیش تنها راه ذخیره اطلاعات، دیسک های نوری، فلش مموری و رم هایی با ابعاد بسیار بزرگ بود. محققان نشان دادند که می توان در سال های آینده انتظار اجسام هولوگرافی با قابلیت ذخیره دیتا در حجم بسیار بالا و با ابعاد بسیار کوچک باشیم.

• امنیت و جلوگیری از جعل

در حال حاضر شرکت های بسیار زیادی از برند های بسیار بزرگ گرفته تا حتی تولید کننده های خرد، به استفاده از لیبل هولوگرام برای جلوگیری از جعل کالا روی آوردند. استفاده از این تکنولوژی حتی برای دولت ها نیز اهمیت پیدا کرده است و هر روز خبر هایی مبنی بر لزوم استفاده از هولوگرام مهر دار روی فاکتور ها، اسناد مهم، گواهینامه ها و ... را می شنویم.

• علم پزشکی

تشخیص بیماری ها و آموزش آن ها به دانشجویان اغلب روی کالبد واقعی یا ماکت صورت می گیرد. با استفاده از تکنولوژی هولوگرافی می توان بدون دغدغه و با جزئیات بسیار دقیق، تحلیلی کامل از نوع بیماری، اجزای بدن و ... را برای افراد مختلف تشریح کرد.

• صنایع دفاعی

داشتن نقشه برای فرماندهان جنگ یکی از مهم ترین قسمت های استراتژی دفاعی یا حمله ای است. از این تکنولوژی می توان برای بازطراحی صفحه های نبرد، مشخص کردن استراتژی ها، نقاط ضعف و قوت خودی و دشمن و ... استفاده کرد.

• صنعت بازی و سرگرمی

شاید لوازم جانبی سرگرمی مانند PSVR یا انواع عینک های سه بعدی و واقعیت مجازی را دیده اید. برای رسیدن به لذت و حس قرارگیری در وضعیت واقعی این بازی ها، همواره به این تجهیزات نیاز خواهید داشت. با پیشرفت این تکنولوژی می توان انتظار داشت که با تجهیزات پوشیدنی هولوگرامی، بدون هزینه های گزاف و وسایل زیاد، بتوان از بازی های VR لذت برد.

• تبلیغات

احتمالا زمانی که همه از دیدن بیلبورد ها و بنر های بزرگ در اتوبان ها خسته شده اند، نشان دادن محصول خود در قالب تصویری هولوگرامی و در آسمان می تواند تمام نگاه ها را به خود جلب کند. شرکت های بزرگ مانند نایکی و آدیداس در برخی از نمایشگاه ها از این روش خلاقانه برای نشان دادن محصولات خود استفاده کردند.

هولوگرام سه بعدی تا کجا پیش می رود؟

یکی از سوالاتی که همواره با پیشرفت تکنولوژی ها مطرح و در برخی موارد باعث نگرانی در مورد آینده آن ها می شود، این است که تا کجا پیش می روند؟

خب قطعا هولوگرافی مانند هوش مصنوعی و ChatGPT عاملی برای تهدید بشریت نیستند اما مطمئنا می توانند بسیاری از مشاغل را از دور خارج کرده و بسیاری دیگر ایجاد کنند. در کل با توجه به وسعت خدماتی که می توان از تکنولوژی هولوگرام انتظار داشت، آینده هولوگرام بسیار روشن خواهد بود و برای ما و در زندگی ما نقش پر رنگی خواهد داشت.

مطالعه برخی منابع به روز و علمی در مورد نقش و تاثیر هولوگرام:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20134813/

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0030399274900619

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/adom.201300375