تغییرات استراتژیک منطقه‌ای به نفع ایران
قاسم محبعلی_مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه
در سال پایانی دولت ترامپ، بسیاری از تحلیلگران داخلی و خارجی معتقد بودند که بر اثر انعقاد پیمان ابراهیم میان اعراب و اسرائیل، ظرفیت‌های ژئوپلیتیک ایران در منطقه در حال از دست رفتن هستند و این در شرایطی است که فقط جای برخی از پارامترها در منطقه تغییر کرده است. ایران دارای ظرفیت تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه‌ای را دارد و فقط کافی است تا بتوانیم روابطی مناسب با اروپا برقرار کنیم زیرا زمان و شتاب تحولات منطقه‌ای در حوزه انرژی، به ضرر روسیه سپری می‌شود.
در صورتی که ایران بتواند یک توافق زودرس با روسیه داشته باشد، می‌تواند به عنوان منبع قابل اتکای تامین نفت و گاز برای اروپا به شما بیاید.
همه می‌دانند که اروپا و امریکا به محوریت دموکرات‌ها، دل خوشی از سیاست‌های پوتین ندارند و با این حال به دلیل وابستگی به منابع انرژی روسیه، توان رویارویی پایدار با سیاست‌های این کشور را ندارند. این بدین معناست که در صورت پیدا کردن یک آلترناتیو برای تامین منابع انرژی، که از نزدیکی جغرافیایی با اروپا هم برخوردار است، اهرم اعمال فشار بر روسیه را به شدت تقویت می‌کنند. این می‌تواند یک برگ برنده برای مثلث ایران و ترکیه و قطر باشد که محور ژئوپولیتیک منطقه را به نفع خودشان تغییر دهند.
ایران می‌تواند در این شرایط با جلب زمینه و مساعدسازی اوضاع، همه چیز را برای سرمایه‌گذاری اروپایی ها در صنعت برق ایران فراهم کند و اتصال شبکه برق ایران به اروپا و ایجاد وابستگی در پالایشگاه‌های نفت اروپایی به نفت ایران، امنیت پایدار منطقه‌ای و جهانی ایران ارتقا خواهد یافت و با این اتصال، رشد قابل توجهی نیز در صنایع بالادستی و پایین دستی پتروشیمی و برق و گاز در کشور صورت خواهد گرفت. اهمیت این نکته در این است که ارتقای تکنولوژی در حوزه‌های حیاتی از این دست نیز، برگ برنده منطقه‌ای ایران به لحاظ تامین امنیت در برابر محور عبری_عربی خواهد بود. البته تمامی موارد یاد شده مشروط بر دست‌یابی سریع به یک توافق پایدار با غرب است که منافع ایران به شکل دائمی در آن لحاظ شده باشد و مانند برجام، قابلیت الغای یکجانبه وجود نداشته باشد.
این نکته نیز بدیهی خواهد بود که ایران می‌تواند دسترسی اروپا به اقیانوس هند و آسیای مرکزی را بدون نیاز به روسیه تسریع کند و حضور اروپا در خلیج فارس را هم تقویت کند. همه این موارد هم مستلزم سرمایه‌گذاری اروپا در صنایع ریلی و هوایی ایران است که باعث می‌شود اروپا به سرعت بتواند به مناطق یاد شده دسترسی پایدار و تضمین شده داشته باشد. و البته مسائل مذکور هم نیازمند داشتن ابتکارات اقتصادی در دستگاه دیپلماسی کشور است.
ارسال نظر