چگونه ترمز بورس را برای همیشه بکشیم؟

یکی از مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده در بورس اوراق بهادار تهران، دامنه نوسان است. عده ای از کارشناسان بازار سرمایه شرط ایجاد تعادل و شفافیت در معاملات بورس را در حذف دامنه نوسان می دانند در سالیان اخیر و به خصوص این روزها، موضوع دامنه نوسان و حجم مبنا و همچنین گِره معاملاتی مورد نقل کارشناسان و فعالان بازارسرمایه بوده است که باوجود انتقادات و اعتراضات فراوان اهالی بازار، همچنان به عنوان یکی از مهمترین و اثرگذارترین مولفه های حاکم بر رفتار معاملاتی در بازار سرمایه سایه افکنده است.

سیاست مدیریت کردن دامنه نوسان قیمت ها در بورس به عنوان یک ابزار و اهرم برای نظارت لازم است و حذف و یاتغییر آن به سیاست و نحوه نظارت بر می گردد و باعث کشیدن ترمز بازار می شود.

در بازارهای که در آن عرضه و تقاضا متنوع و رقابت در آن بالا است به طور معمول دامنه نوسان وسیع تر است زیرا مکانسیم بازار از راه عرضه و تقاضاهای متنوع سبب ایجاد قیمت تعادلی می شود،‌اما اگر بازار به علت مختلف از جمله عوامل بیرونی از تعادل خارج شود و نوسان قیمت بیش از حد شود دامنه نوسان را در بازار به جریان می اندازند تا تلاطم ها و عدم تعادل را در بازار مهار و کنترل کنند.

یکی از وظایف مسئولین نظارت بر بازار این است که سعی کنند فرایند عرضه و تقاضا متنوع را در بازار تحریک کنند تا قیمت تعادلی از راه خرید و فروش ها به وجود بیاد.

حال به هر دلیلی این حالت تعادلی دچار خلل شود باید از دامنه نوسان به عنوان یک ابزار استفاده شود.اکنون اگر بخواهیم در فضای فعلی بورس و حالت انتظاری که در مورد تحریم ها وجود دارد درباره حذف احتمالی دامنه نوسان صحبت کنیم به عقیده بنده حرکت درستی محسوب نمی شود شاید عده ای معتقد باشند که با حذف و یا تغییرات دامنه نوسان بازیگران بازار فعال می شود و خرید و فروش مجدد به بورس برمی گردد اما بنده معتقدم سبب حضور فرصت طلبان در بازار سرمایه می شود و با قیمت سهام بازی می کنند.

مشکل اصلی بازارسرمایه ما اکنون دامنه نوسان نیست بلکه مشکلات بورس زیربنایی است از جمله می توان به تحریم ها اشاره کرد که همچون غبار تیره ای کل اقتصاد کشور را احاطه کرده است علاوه بر مورد گفته شده سابقه پیشین بازیگران بازار به خصوص سهام داران خرد سابقه تلخی بوده و آنها خاطره خوشی از بازارسرمایه ندارند یکی از عوامل مهمی است که بازار سهام را تحت شعاع قرار داده است.

دامنه نوسان به عنوان یک ابزار برای بازار لازم و حیاتی است و حذف آن به ضرر بازار سرمایه است و البته تغییرات دامنه همواره نیازمند کارشناسی های دقیق است که مورد به مورد در هر زمان بررسی شود و بعد باید نسبت به اجرای آن اقدام شود.

باید توجه داشت که چالش‌های بسیار زیادی در حوزه سیاست‌گذاری دامنه نوسان وجود دارند. چون برخی از کارشناسان بر اجرای حد نوسان سهام تأکید دارند، در حالی که برخی به آثار منفی آن اشاره می‌کنند. با این وجود، در اغلب کشورها در طول زمان و با رشد بازارهای مالی دامنه نوسان قیمت سهام افزایش‌ یافته است. به طور کلی، اعمال دامنه مجاز نوسان روزانه، فواید و مضراتی دارد. از فواید آن می‌توان به کاهش تلاطم بازار، محافظت از سرمایه‌گذاران، جلوگیری از بروز بحران‌های مالی، حفظ بازار و کاهش دست‌کاری قیمت اشاره کرد. همچنین تأخیر در کشف قیمت، عکس‌العمل بیش از اندازه، دخالت فرصت طلبان در معاملات، کاهش نوسان‌ها و اثر ربایشی از مضرات اعمال دامنه نوسان مجاز نرمال به شمار می‌روند.