ساخت مسکن ملی غیرممکن نیست

اینکه دولت بخواهد مسکن بسازد یا شرایطی را مهیا کند که سازندگان مسکن ساخت آن را تسریع کنند، 2 موضوع متفاوت است، اما ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال اگرچه کار بزرگی باشد، کار غیرممکنی نیست. در دولت‌های نهم و دهم به‌طورمیانگین در هر سال ۷۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته شد که در دولت یازدهم و دوازدهم حدود ۳۰۰ هزار واحد کاهش یافت.

برای افزایش میزان ساخت و ساز مسکن، نهاده در کشور به‌اندازه کافی وجود داشته و نقدینگی موردنیاز آن نیز می‌تواند به‌وسیله سیستم بانکی و گشایش ریالی تامین شود، بخش خصوصی نیز در بخش مسکن حضور فعالی دارد که می‌تواند در ساخت مسکن به دولت کمک کند. اصل این کار امکان‌پذیر است و امکانات و شرایط لازم برای آن نیز وجود دارد، اما به‌نظر نمی‌رسد، بتواند تاثیر چندانی بر نرخ مسکن گذاشته و منجر به حل مشکل هزینه‌های بازار مسکن ـ به‌طوری که شهروندان راحت‌تر بتوانند خانه‌دار شوند ـ نخواهد شد، در واقع با افزایش عرضه در بازار مسکن، قیمت‌ها کاهش نمی‌یابد.

در برنامه‌های توسعه 5 ساله گفته شده هر ساله باید ۸۰۰ هزار تا یک میلیون واحد مسکن ساخته شود تا کشور با کمبود عرضه مسکن مواجه نشود، زیرا خانواده‌های جدیدی که تشکیل می‌شوند، به مسکن نیاز دارند.

خانه‌هایی که ساخته می‌شوند، باید با نیاز متقاضی متناسب باشند، گفته می‌شود اکنون یک و نیم تا 2 میلیون خانه خالی در کشور وجود دارد که بخشی زیادی از آن در استان و شهر تهران قرار گرفته است، این آمار اشتباه نیست، اما سوال اینجا است که چرا باوجود این تعداد خانه خالی، همچنان با مشکل کمبود مسکن مواجهیم؟ خانه‌های خالی در مکان‌هایی قرار گرفته که متقاضی برای آن وجود ندارد، ممکن است در شمال تهران خانه‌هایی وجود داشته باشد که خالی است و خالی نیز می‌ماند، این موضوع ممکن است در اطراف تهران یا استان‌های بزرگ نیز وجود داشته باشد. بنابراین زمانی می‌توان مشکل مسکن را حل کرد که عرضه مسکن متناسب با تقاضای آن باشد، با ساخت مسکن در منطقه‌ای که به‌دلیل وجود مشکلات رفت‌وآمدی و نبود امکانات اولیه، شهروندان حاضر به زندگی در آن نیستند یا مناطقی که هزینه مسکن در آن به‌قدری زیاد است که کسی توان خرید آن را ندارد وبه این راحتی نمی‌توان مشکل مسکن را حل کرد. طرح دولت برای ساخت مسکن فقط منجر به رونق اشتغال و رشد اقتصادی خواهد شد، زیرا با افزایش تولید مسکن بسیاری از تولیدات داخلی رونق خواهد گرفت، اکنون در بخش سیمان با کاهش تقاضا مواجه است و با ظرفیت کمتر تولید انجام می‌شود و تقاضای کافی برای آن وجود ندارد. مشکل مسکن با یک اقدام حل نمی‌شود و علاوه بر افزایش عرضه مسکن، قدرت خرید شهروندان نیز در حل این مشکل اهمیت ویژه‌ای دارد، افزایش قدرت خرید شهروندان و افزایش عرضه متناسب با تقاضای بازار برای حل مشکل مسکن ضروری است. بنابراین نمی‌توان از مسکن ارزان صحبت کرد، مسکنی که حتی زمین آن نیز رایگان باشد، کمابیش نیم میلیارد تومان هزینه دارد که بسیاری از افراد توانایی خرید آن را ندارند. ساخت مسکن با در نظر گرفتن نیاز مردم، می‌تواند موثر باشد و منجر به فعالیت سایر شغل‌ها نیز می‌شود، اما اگر دولت می‌خواهد این طرح موفق باشد، لازم است، اجازه دهد خود مردم یا انبوه‌سازان این خانه‌ها را بسازند تا مشتری داشته باشد و اشتباهات گذشته تکرار نشود. ابعاد این طرح هنوز مشخص نیست، اما اگر دولت هر مداخله‌ای در هر قسمت از روند ساخت این مسکن‌ها داشته باشد، این طرح شکست خواهد خورد. واقعیت این است که باتوجه به هزینه‌هایی که در کشور وجود دارد، ساخت مسکن ارزان‌نرخ به‌معنای واقعی باید به فراموشی سپرده شود، زیرا اکنون دیگر امکان ساخت مسکن ارزان‌نرخ وجود ندارد. در دهه ۸۰ هزینه‌های ساخت مسکن مهر در نهایت حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان می‌شد، اما امروز حتی اگر دولت، زمین رایگان در اختیار سازنده قرار دهد، برای ساخت یک واحد ۷۵ متری بدون شک حدود ۴۰۰ میلیون تومان هزینه ساخت لازم است، بنابراین نرخ ساخت هر متر مسکن 4 تا 5 میلیون تومان است.