دانش‌بنیان‌ها بانک تخصصی می‌خواهند
علی اسماعیلی-کارشناس اقتصاد
بسیاری از کارشناسان معتقدند در اقتصاد بانک‌محور هدایت اعتبارات بانکی به سمت تولید، کلید ایجاد رشد اقتصادی است و از آنجا که این سیاست مورد تاکید مسئولان قرار دارد، انتظار می‌رود در سال‌های آینده مورد توجه ویژه قرار بگیرد. نظام تسهیلات‌دهی پیش از این وثیقه‌محور بود، به‌طوری که اگر کسی قادر به تامین وثایق موردنظر یا ضمانت‌های لازم نبود، حتی باوجود خوش‌حسابی، نمی‌توانست به تسهیلات دسترسی داشته باشد، اما پس از ابلاغ فرامین پنج‌گانه به نظام بانکی که یک مورد آن به اعطای تسهیلات خرد کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان براساس اعتبارسنجی و بدون نیاز به ضامن اشاره دارد، مبنای دسترسی به وام‌های خرد نظام اعتبارسنجی قرار گرفت. در روش جدید سوابق مالی افراد و خوش‌حسابی آنان مبنای پرداخت تسهیلات قرار می‌گیرد. اجرای این ایده که سال‌هاست در کشورهای دیگر سابقه دارد و چند سالی است به‌طور محدود در ایران هم پیاده شده، می‌تواند دسترسی به وام‌های خرد را عادلانه‌تر کند. در راستای آسان‌سازی روند پرداخت تسهیلات بانکی مهم‌ترین کسب‌وکارهایی که نیاز به حمایت‌های مالی دولت دارند، دانش‌بنیان‌ها هستند.
کسب‌وکار شرکت‌های دانش‌بنیان با سایر شرکت‌ها متفاوت است. این شرکت‌ها در مرحله تاسیس با خطرات بسیار زیادی مواجهند و به همین دلیل نظام بانکی آنها را تامین مالی نمی‌کند؛ مگر اینکه به مرحله بلوغ برسند.
نظام بانکی برای تامین مالی به وثیقه و حسن شهرت نیاز دارد؛ این در حالی است که شرکت‌های دانش‌بنیان دارایی‌های مالی کمی دارند، زیرا سرمایه آنها دانش است که قابل ارزش‌گذاری پولی نیست. از سوی دیگر این کسب‌وکارها بسیار جوان و در تامین منابع مالی دچار مشکل هستند. در نتیجه دولت باید نقش محوری را برای تامین اعتبار این بنگاه‌ها برعهده بگیرد.
حداقل کاری که دولت‌ها می‌توانند برای این شرکت‌های خلاق انجام دهند تسهیل‌گری در پرداخت وام است. از آنجایی که پرداخت وام به این کسب‌وکارها برای بانک‌ها با ریسک بالایی همراه است، بهتر است دولت برای حمایت از این کسب‌وکارهای نوین ردیف جداگانه‌ای در بودجه در نظر گیرد. با هدف توزیع عادلانه تسهیلات بانکی بین شرکت‌های دارای رویکرد دانش‌بنیان و همچنین به‌منظور توسعه توان تولید این شرکت‌ها، باید ایجاد سامانه خاص اعتبارسنجی شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار بانک مرکزی قرارگیرد. همچنین بهتر است برای حمایت همه‌جانبه از این کسب‌وکارهای نوین دولت برای این گروه بانک تخصصی در نظر بگیرد، زیرا باوجود بانک تخصصی امور مالی دانش‌بنیان‌ها باتوجه به تخصصی بودن حیطه کاری رتبه‌بندی خواهد شد.
از منظری دیگر شاید تفاوت عمده بانک‌های تخصصی با بانک‌های تجاری عمدتا ناشی از نوع اعتبارات و تسهیلات اعطایی در هماهنگی و هدفمند کردن فعالیت‌های تامین مالی این بخش با اهداف ملی، تخصیص منابع بلندمدت با شرایط آسان و نرخ سودهای کمتر برای مشتریان دارای اهلیت و صلاحیت، ممانعت از بروز بحران‌های ناشی از فعالیت بخش خصوصی و ایجاد توازن در تامین مالی صنایع مادر و زیربنایی در جایی که بخش خصوصی تمایل و رغبت یا عملا توان مالی یا امکانی برای حضور ندارد، خلاصه می‌شود. بنابراین بانک مقصود دانش‌بنیان‌ها بانکی توسعه‌ای خواهد بود. در بانک توسعه‌ای باتوجه به داشتن منابع دولتی حمایت‌های خوبی از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد شد؛ در این بانک‌ها روش‌های تامین مالی، ساختاریافته دنبال می‌شود و برای عبور از مشکل وثایق، ضمانتنامه صندوق پژوهش و فناوری به‌عنوان یک سند قابل‌قبول بانک موردتایید قرار خواهد گرفت.
ارسال نظر