مسکن؛ رویایی که محقق می‌شود
حمیدرضا صارمی ـ معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران
امروزه، دانش شهرسازی از یک نیاز فراتر رفته و به یک ضرورت تبدیل شده است، چرا که جمعیت شهرنشین رو به افزایش است و علم شهرسازی باید زمینه‌های لازم را برای تامین محیطی توأم با آسایش، آرامش و رفاه برای شهروندان فراهم سازد، اما باید به این نکته توجه داشت که طی سالیان گذشته، برخی برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌های شهری، به افزایش مشکلات شهرها دامن زده‌اند که بسیاری از شهرهای ایران نیز از عواقب طرح‌ها و برنامه‌های نامناسب، در امان نمانده‌اند و به‌همین دلیل با چالش‌ها و گاه بحران‌های متعددی دست‌به‌گریبان هستند. از مهم‌ترین این چالش‌ها، می‌توان به کیفیت پایین زیست شهری به‌دنبال رشد نامتناسب ابعاد جمعیتی و فیزیکی آنها در طول سالیان گذشته اشاره کرد.
با نگاهی به آمارهای جمعیتی، مشاهده می‌کنیم که شهرهای کشور ما حدود ۷۳ درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده‌اند. در این میان، همچنان سالانه ۲۲۴ هزار نفر به استان تهران می‌آیند که از این تعداد، حدود ۴۰ هزار نفر در پایتخت ساکن می‌شوند که فراهم کردن شرایط مناسب سکونت برای آنها، نیازمند زیرساخت‌ها و امکانات مناسب باتوجه ویژه به موضوعات اجتماعی است.
حال با اینکه مسئله مسکن، همیشه یک موضوع چالش‌برانگیز بوده، اما طی سال‌های اخیر به یک بحران فراگیر تبدیل شده است. از دلایل مهم به‌وجود آمدن این بحران، همخوانی نداشتن تولید و تقاضا در این عرصه است؛ یعنی طی سال‌های اخیر، به‌دلیل اعمال برخی سیاست‌های محدودکننده، با کاهش ساخت‌وساز روبه‌رو بوده‌ایم. به‌عبارتی، تهران دارای یک عقب‌ماندگی ۱۰ساله در تولید مسکن است، تا جایی که تولید سالانه مسکن از حدود ۲۰۰ هزار واحد به ۴۰ هزار واحد رسیده، در حالی که شهر تهران، به تولید سالانه حدود ۱۵۰ هزار واحد مسکونی نیاز دارد و با کمبود یک‌میلیون واحد مسکونی و در پی آن، افزایش سرسام‌آور نرخ مسکن، چه در حوزه تملک و چه اجاره مواجه شده است، به‌گونه‌ای که متوسط نرخ مسکن از متری ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در سال ۹۰ ، به متری ۴۶ میلیون تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده و اکنون ۸۰ درصد جمعیت ساکن در پایتخت در فقر مسکن به‌سر می‌برند. توجه داشته باشیم که این موضوع، به معضل حاشیه‌نشینی نیز دامن زده و می‌زند.
شهرداری تهران در دوره ششم، عزم خود را بر حل یکی از مهم‌ترین مشکلات امروز شهروندان به‌ویژه اقشار متوسط و کم‌درآمد یعنی تسهیل خانه‌دار شدن و کنترل قیمت‌های مسکن گذاشت. این برنامه مهم برمبنای تبصره ۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها که سال‌ها به فراموشی سپرده شده بود، با تشکیل قرارگاه جهادی مسکن ریل‌گذاری شد و پس از بررسی‌های متعدد کارشناسی و سنجش ظرفیت‌های موجود در شهر، احداث سالانه ۱۸۰ هزار واحد مسکونی در شهر تهران در دستور کار قرار گرفت.
نکته‌ای که لازم است در اینجا بر آن تاکید کنیم، این است که باوجود برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه تهران دیگر ظرفیت ساخت‌وساز ندارد، باید گفت که شهر تهران هنوز هم دارای ظرفیت‌های بسیاری است و شاید این ظرفیت‌ها، تهدیدهایی است که می‌توان آنها را به فرصت تبدیل کرد. بخشی از این ظرفیت، مربوط به بافت‌های ناپایدار و فرسوده می‌شود که با اجرای برنامه مسکن اجتماعی، هم نوسازی این بافت‌ها، تسریع شده و هم بخشی از کمبود مسکن جبران خواهد شد.
یکی دیگر از استعدادهای شهر، اراضی فریزشده به‌حساب می‌آیند که بخشی از این اراضی، به‌نفع تامین مسکن برای شهروندان آزادسازی خواهند شد. از این نکته هم غافل نشویم که این اقدامات، کاهش فاصله شمال و جنوب را نیز به‌دنبال خواهد داشت.
مسئله قابل‌توجه دیگر در اجرای پروژه‌های مسکن، تحقق این مهم با همکاری شهرداری، مردم و در تفاهم با نهادهای دولتی، عمومی، خصوصی، نیمه‌خصوصی و... است، یعنی شهرداری تهران در بخشی از این پروژه‌ها که حدود ۸۰ هزار واحد است، دخالت مستقیم خواهد داشت و درباره ۱۲۰ هزار واحد دیگر، از ظرفیت بخش خصوصی و برخی نهادها استفاده می‌کند.
هدف‌گذاری ما بر افزایش تولید مسکن و تحقق تولید سالانه ۱۸۰ هزار واحد مسکونی در شهر تهران است که اکنون تقاضای موثر برای آن نیز وجود دارد. تاکنون نیز تفاهمنامه‌هایی را با بخش خصوصی، سازمان‌ها و نهادهای مختلف اجرایی داشته‌ایم و تعداد ۱۳۰ پروژه در مناطق مختلف از جمله مناطق ۲۱، ۱۸، ۹، ۴ و ۲۲ نهایی شده و در حال اجرا هستند.
ارسال نظر