غذارسانی به حیوانات کار انسان نیست

بارها شاهد غذا دادن افراد عادی در سطح شهر به سگ‌ها یا گربه‌های ولگرد بوده‌ایم؛ رفتاری که از نگاه برخی شهروندان، عملی مقبول و مقدس و از نگاه برخی دیگر هم، رفتاری غیرمنطقی است؛ ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که چند سالی می‌شود که در کشور، غذارسانی به حیوانات رهاشده در محیط‌زیست شهری به‌نوعی ترند شده و به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی شناخته می‌شود. در واقع، می‌توان از آن به‌عنوان یک مد نام برد. اما باید گفت، در کل، غذارسانی در طبیعت بکر فعلی اشتباه است. این طبیعت دور از دسترس انسان و به‌عنوان زیستگاه همیشگی موجودات شناخته می‌شود، به‌همین دلیل، دخالت انسان در قلمرو حیوانات وحشی امری غلط است؛ چرا که حیوانات در طول چند هزار سال توانایی تامین غذای خود را داشته و در جریان تکامل زنجیره غذایی خود حفظ کرده‌اند. به‌همین علت، نباید دخالتی در این چرخه از سوی انسان شکل بگیرد، اما باتوجه به دستکاری انسانی در قلمرو طبیعت، نظیر جاده‌سازی و...، محیط طبیعی برای حیوانات محدود شده است. در برخی موارد، ممکن است حیوانات حیات‌وحش دچار کمبود غذا شوند که در گام نخست، باید کارشناسی شود تا در یک بازه زمانی مشخص و در صورت نیاز از سوی سازمان‌های ذی‌ربط غذارسانی انجام بگیرد، اما اینکه مردم به‌صورت خودجوش دست به این رفتار بزنند، امری غلط است که از اتفاق، سلامت حیوانات را با خطر روبه‌رو می‌کند.

این عمل دارای موضع‌گیری‌های دوقطبی است؛ مخالفان غذارسانی بدون ذکر دلایل علمی معتقدند، غذارسانی انسانی منجر به افزایش جمعیت غیرقابل‌کنترل حیوانات می‌شود. برخی هم که موافق این روند هستند، بدون اینکه محدودیتی قائل شوند، غذارسانی با هر روندی، چه مدیریت‌شده و چه مدیریت‌نشده را مجاز می‌شمارند. گفتنی است، هردو این دیدگاه‌ها اشتباه است. چه موافقان و چه مخالفان؛ دلایل علمی برای توجیه‌شان ندارند. صحبت مخالفان پذیرفتنی نیست، چون مسئله جمعیت حیوانات دارای پیچیدگی‌های خاص خود است. حیوانات شهری هم در واقع حیواناتی اهلی هستند که برای ادامه حیات وابسته به انسان هستند. بنابراین، نمی‌توان نسبت به زیست آنها بی‌تفاوت بود. این حیوانات، به‌دلیل بی‌تفاوتی برخی مسئولان شهری در چند سال اخیر بی‌سرپرست شده‌اند؛ در حالی که بهترین زیستگاه برای این حیوانات، محیط‌زیست شهری است که باید برای پیشگیری از آسیب به آنها و انسان‌ها، اقداماتی چون واکسینه و عقیم‌سازی انجام بگیرد. غذارسانی وقتی‌که آلودگی زیست‌محیطی ایجاد نکند، ایرادی ندارد؛ اما باید مسئولانه و براساس اصول مشخصی انجام شود؛ فرآیندی که در مجامع بین‌المللی از آن به‌عنوان غذارسانی مسئولانه یاد می‌کنند. برای مثال در سنگاپور پروتکلی به‌عنوان غذارسانی مسئولانه تهیه شده است که اگر شهروندی می‌خواهد دست به این اقدام بزند با خواندن این پروتکل می‌فهمد که چطور باید این کار را انجام بدهد؛ نه آنکه به‌صورت خودسرانه و تنها از روی احساسات این فرآیند انجام شود. از طرفی هم، مسئولان شهری در این کشور به وظایف خود از جمله عقیم‌سازی و واکسیناسیون متعهد هستند. متاسفانه در ایران حیوانات رهاشده از جمله سگ‌های بی‌سرپرست وضعیت مطلوبی ندارند و شمار زیادی از آنها مریض و از خدمات بهداشتی و درمانی کمی برخوردار هستند و خطرات بسیاری آنها را تهدید می‌کند. یکی از این روش‌ها، مدیریت دقیق پسماند است که خودبه‌خود منجر به کاهش جمعیت این دست از حیوانات در محیط‌های ممنوعه نظیر زمین بازی کودکان و... می‌شود؛ همچنین این روند باعث کوچ آنها به مکان‌هایی می‌شود که وجودشان پذیرفته‌شده‌تر است و در این مکان‌ها باید دسترسی غذا برای حیوانات راحت‌تر شود. طباطبایی افزود: روش دیگر، کنترل دسترسی این حیوانات به منابع غذایی است که به‌عنوان ضایعات شناخته می‌شوند نظیر پسماندهای گوشتی و...، اما باید بدانیم که این کنترل نباید منجر به گرسنگی بیش از حد و بروز مشکلات رفاهی برای آنها شود، چرا که در نهایت، سلامت جامعه را تهدید می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، در صورت گرسنه ماندن سگ‌ها، امکان هجوم به جمعیت‌های انسانی وجود دارد که انتقال بیماری را هم بیشتر می‌کند.