سازکار اسقاط فرسوده‌ها مشخص نیست
سید امیر احمدی-دبیر انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو کشور
طبق قانون بودجه ۱۴۰۱ باید ۱۰ درصد پیش‌فروش خودرو به خودروهای جایگزین تخصیص پیدا می‌کرد که متاسفانه این اتفاق نیفتاد و باوجود ثبت‌نام‌هایی برای جایگزینی خودروهای فرسوده، در نهایت خروجی مثبتی مشاهده نشد و به‌نظر می‌رسد ازسوی متولیان امر در این زمینه کوتاهی شده است. از ابتدای سال گذشته در بحث جایگزینی خودروهای فرسوده، تلاش بسیار زیادی کردیم، اما بیش از ۲ ماه است صفحات ثبت‌نام مراکز اسقاط بسته شده و هیچ‌گونه نقل‌وانتقال گواهی انجام نمی‌شود. در این وانفسا، مالکان خودروهای فرسوده هم مهلت کوتاهی دارند تا خودروهای خود را تحویل مراکز اسقاط بدهند. از سویی سامانه‌ای وجود ندارد تا ثبت‌نام کنند و پذیرش شوند و از سوی دیگر، تمام پیامدهای این وضعیت نابسامان، گریبانگیر مراکز اسقاط است.وزارت راه می‌گوید دیگر متولی این امر نیستم و نمی‌توانم در این زمینه خدماتی به شما ارائه دهم، وزارت صمت هم می‌گوید باید صبر کنید تا آیین‌نامه مربوط به خودروهای فرسوده آماده شود. از طرفی هم ما گواهی تولید کرد‌ه‌ایم و همه هم به این گواهی‌ها نیاز دارند، اما امکان نقل‌وانتقال آنها وجود ندارد، این در حالی است که مهلت زمانی برای اسقاط به مالکان ارسال شده و آنها باید در این زمینه اقدام کنند، اما بقیه فرآیند مشخص نیست و چون صفحات بسته است، رانت جدیدی در این زمینه شکل خواهد گرفت.
متاسفانه باوجود تاکیدات بسیار در این زمینه، سازکار اسقاط خودروهای فرسوده مشخص نیست و متقاضیان جایگزینی خودرو سردرگم هستند و نمی‌توانند نسبت به اسقاط و جایگزینی خودرو خود اقدام کنند، این در حالی است که در این بخش در کشور مشکلات زیادی داریم و خیابان‌های ما مملو از خودروهای فرسوده است. این همه گواهی تولید کرده و تعداد زیادی گواهی هم روی صفحات داریم، اما هیچ نهادی برای کمک پیشقدم نمی‌شود. آمار دقیقی درباره اسقاط خودروهای فرسوده نداریم، اما از ابتدای امسال حدود ۹ هزار خودرو در طرح جایگزینی شرکت کرده‌اند، این در حالی است که اختصاص ۱۰ درصد تولید داخل به خودروهای فرسوده الزام قانونی است؛ یعنی اگر تولید خودرو در کشور یک میلیون و ۲۰۰ دستگاه بوده باید حدود ۱۲۰هزار خودرو فرسوده از رده خارج و اسقاط می‌شد که نشده است. البته انجمن در این زمینه مکاتباتی انجام داده تا بتواند به آمارهای مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده دست یابد و از آنها در برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات خود استفاده کند.در گذشته از سوی مرکز ملی آمار ایران تمامی اطلاعات مربوط به خودروهای فرسوده به‌عنوان نمونه مرگ‌های مربوط به تصادفات خودروهای فرسوده، آلودگی هوا و... به‌صورت مشخص ثبت می‌شد، اما از سال ۱۳۹۵ به بعد با این عنوان که آمارهای این بخش محرمانه است، اطلاع‌رسانی آماری در این زمینه دیگر وجود ندارد.
در این میان، باتوجه به آلودگی هوا و اینکه شهر تبدیل به یک پارکینگ بسیار بزرگ شده و حجم وسیعی خودرو فرسوده در کشور تردد دارند، باید به حوزه اسقاط توجه بیشتری شود. از نظر ما و براساس استانداردی که در قانون صنعت خودرو و قانون هوای پاک تعریف شده، خودرویی که ۲ سال کار کرده، فرسوده است. براساس قانون هوای پاک هر خودرویی که نتواند ۲ بار پشت‌سر هم و در فاصله زمانی ۶ ماه، مجوز معاینه فنی بگیرد، فرسوده به‌شمار می‌رود. حال باتوجه به همین قانون، این سوال مطرح است که کدام یک از خودروهای تولید داخل باتوجه به مصرف سوخت، شرایط و ضریب ایمنی که دارند می‌توانند تردد کنند؟ واقعیت این است که بیشتر خودروهایی که در کشور تردد می‌کنند، فرسوده هستند. متاسفانه نوسازی ناوگان باتوجه به آنچه در قانون بودجه ۱۴۰۱ آمده بود و الزام ۱۰ درصد، محقق نشده است. در این میان، مردم هم گرفتار شده‌اند. برخی به امید اینکه بتوانند خودرو نو خریداری کنند، خودرو فرسوده را به مراکز آورده و اسقاط کرده‌اند، اما سامانه بسته است و نمی‌توان کار را پیش برد.در کشور تعداد زیادی خودرو فرسوده داریم، اما هیچ نظارتی بر از رده خارج شدن آنها نیست و طرح و برنامه‌های مربوطه هم اجرا نمی‌شود. ما درباره خروج خودروهای فرسوده قانون کم نداریم، اما به‌جرأت می‌توان گفت هیچ کدام از آنها بهطور کامل اجرایی نشده است. مثلا براساس قانون هوای پاک باید درصدی از تولیدات خودروساز، صرف نوسازی خودروها شود و با اینکه این قانون، قانون تاثیرگذاری در این زمینه به‌شمار می‌رود، تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است. یا اینکه قانون رفع موانع تولید و بهینه‌سازی مصرف سوخت را داریم، اما شاهد اجرای برنامه‌های آنها نیستیم و این قانون نیز از جمله قوانینی به‌شمار می‌رود که به مرحله اجرا نرسیده است.
از دیگر قوانین مربوط به اسقاط خودروهای فرسوده، واردات خودرو است. براساس قانون و مصوبه هیات دولت باید به ازای وارداتی که انجام می‌شود، درصدی خودرو فرسوده اسقاط شود، این در حالی است که از سال ۹۶ واردات خودرو ممنوع شده و به‌نوعی این قانون در بن‌بست ماند.یک راهکار برای کمک به روند اسقاط خودروهای فرسوده این است که در ازای هر خودرو وارداتی، تعدادی خودرو فرسوده در جریان خرید گواهی اسقاط از رده خارج شوند و دیگر اینکه مالکان خودروهای فرسوده در طرح‌های فروش خودرو اولویت پیدا کنند و هر سال سهمیه آنها بیشتر شود. وقتی عرضه و واردات خودرو پلکانی بالا می‌رود باید خروج خودروهای فرسوده هم بیشتر شود. اگر مسئولان باور دارند که بحران مصرف سوخت، آلودگی هوا، تصادفات جاده‌ای و... در کشور داریم باید بهطور جدی به موضوع اسقاط خودروهای فرسوده توجه و بر سازکار آن، کنترل و نظارت کنند.
ارسال نظر