رشد قیمت سهام بورسی چگونه مهار می‌شود؟

ضرورت افشای اطلاعات شرکت‌ها در صورت‌های مالی به جای رفع مشکل قبل از افشای اطلاعات، نگاه آینده‌نگر به سودآوری شرکت‌ها به جای بررسی اطلاعات و سودآوری گذشته و چک‌لیستی نبودن فرآیند دریافت اطلاعات و بررسی آینده شرکت‌ها به جای سودآوری گذشته از جمله کارهایی است که روند پذیرش شرکت‌ها را تسهیل خواهد کرد.

پذیرش‌های فعلی پاسخگو نیست

محمد قیومی، کارشناس بازار سرمایه جزو کسانی است که می‌گوید: سرعت پذیرش شرکت‌ها در بورس تغییری نکرده و این تعداد شرکت که وارد شده‌اند نمی‌توانند پاسخگوی ظرفیت عظیمی باشند که متقاضی خرید سهام هستند.

او می‌گوید: طرز تفکر مدیران بورس هنوز همان طرز تفکر قبلی است به همین دلیل تغییری در پذیرش شرکت‌ها به وجود نیامده و گشایشی نشده است.

این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: یکی از دلایل تسهیل نشدن پذیرش شرکت‌ها در بورس به نیروهای بخش پذیرش بورس بازمی‌گردد که تخصص و تبحر کافی ندارند و همچنین نگاه کمک‌کننده به شرکت‌ها در آنان وجود ندارد. او بر این اساس تاکید می‌کند که باید نیروهای آشنا به بازار سرمایه و کمک‌کننده به شرکت‌ها بر سرکار بیایند تا پذیرش‌‌ها تسهیل شود. قیومی در همین حال تاکید می‌کند شرکت‌هایی باید در بورس پذیرش شوند که زیان‌ده نباشند تا اعتماد مردم به بازار سرمایه از بین نرود.

راهکارهای تسهیل فرآیند پذیرش در بورس

اکبر حامدی، قائم مقام کارگزاری ملل درباره علت هموار نشدن فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بورس توضیح می‌دهد. او می‌گوید: شرکت‌ها برای پذیرش در بازار سرمایه باید با رعایت قوانین، مراحل مشخص شده را پشت‌سر بگذارند که گاهی این مکانیزم زمانبر است. این اتفاق ممکن است باعث شود شرکت‌ها برای تامین مالی خود گزینه دیگری را انتخاب کنند و دیگر بازار سهام جزو گزینه آنان نباشد.

حامدی راهکارهایی برای رفع این مشکل ارائه می‌کند و می‌گوید: برای تسریع این روند لازم است کارشناسان و مدیران بیشتری در هیات پذیرش گماشته شوند و از کارشناسان متخصص در زمینه‌های مختلف از جمله کارشناس حقوقی، کارشناس آی‌تی یا کارشناسانی که در صنایع خاص و مختلف اشراف دارند، دعوت شود. از دیگر راهکارهایی که می‌توان این فرآیند را تسهیل کرد این است که زیر‌ساخت‌های پذیرش را به نسبت حجم معاملات و تعداد عرضه‌ها تقویت کرد. ایجاد واحدی که زیرمجموعه هیات پذیرش باشد و تعامل بیشتری با شرکت‌های متقاضی ورود به بورس داشته باشد می‌تواند به این امر کمک کند. زیرا تعدادی از شرکت‌ها به دلیل ناآشنایی با قوانین و مقررات پذیرش و بوروکراسی موجود در سازمان بورس ممکن است علاقه خود را برای ورود به بازار سرمایه از دست بدهند.

قائم‌مقام کارگزاری ملل اضافه می‌کند: علاوه بر این از دیگر مشکلات زمانبر بودن پذیرش شرکت‌ها در بورس به ضعف تیم مالی و حسابداری شرکت نیز می‌توان اشاره کرد. گاهی به دلیل اختلاف مالی که در حسابداری شرکت‌ها به‌وجود می‌آید که باید آن را رفع کنند، باعث می‌شود شرکت‌ها برای پذیرش در بورس مدت زمان زیادی معطل شوند. برای حل این مشکل شرکت‌ها می‌توانند قبل از پذیرش تمام حسابرسی خود را انجام دهند و نواقص را رفع کنند سپس آن را به سازمان بورس ارائه دهند تا بین درخواست و تایید پذیرش آنان فاصله نیفتد.

افزایش پذیرش؛ رشد متعادل شاخص

بهروز خدارحمی تحلیلگر بازار سرمایه سرعت پایین پذیرش شرکت‌ها در بورس را مربوط به دو ماه قبل می‌داند و می‌گوید اکنون با مصوبه جدید سازمان بورس و اعطای پذیرش‌ به بورس و فرابورس، این فرآیند سرعت گرفته است و رشد شاخص کل متعادل خواهد شد.

او با اعلام اینکه «پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه همیشه یکی از دغدغه‌های عمده بوده است» تاکید می‌کند: باید به موازات رشد بازار ثانویه شرایطی فراهم کنیم که بازار اولیه نیز بزرگ شود. تا امروز این شرایط فراهم نشده یا خیلی کند بود. این کارشناس بازار سرمایه یادآور می‌شود: اخیرا اقدامات خوبی انجام شده است. تا قبل از دو ماه پیش هیات‌های پذیرشی که کار پذیرش شرکت‌های تازه‌وارد و عرضه اولیه را در بورس انجام می‌دادند به یک گلوگاه تبدیل شده بودند که ظرفیت محدودی داشتند اما از آن طرف متقاضی برای ورود زیاد بود. دو ماه پیش اما مصوبه‌ای داشتیم که سازمان، پذیرش شرکت‌ها را به بورس‌ها واگذار کردند.

به گفته او اکنون ظرفیت بسیار متفاوتی از قبل در بورس و فرابورس ایجاد شده است که بتوانند به‌صورت مستقل و با سیاست‌گذاری بسیار چابک‌تری شرکت‌های جدید را پذیرش کنند.

خدارحمی توضیح می‌دهد: اکنون جلسات فرابورس برای پذیرش شرکت‌ها به جای اینکه یک هفته در میان باشد، به‌صورت هفتگی برگزار می‌شود. اخیرا هم به هفته‌ای دو بار افزایش پیدا کرده است. به عبارت دیگر اکنون پذیرش شرکت‌های در بورس چابک‌تر شده است.

او معتقد است با توجه به تغییر و گذر از وابستگی پذیرش شرکت‌ها به نهاد ناظر یا سازمان بورس و تبدیل آن به نهاد مستقلی باعنوان هیات یا کمیته پذیرش بورس‌ها به زودی شاهد نتیجه آن خواهیم بود.

جلوگیری از افزایش قیمت افسارگسیخته

خدارحمی با این تحلیل پیش‌بینی می‌کند: به نظر می‌رسد از این به بعد در طول هر هفته حداقل بتوانیم شاهد این باشیم که سه تا پنج شرکت جدید در بورس عرضه شوند که هر هفته این وضعیت را خواهیم داشت. این اتفاق پاسخ بسیار خوبی برای استقبال قابل توجه مردم از بازار سرمایه خواهد بود.

او درباره اثر افزایش عرضه‌ها بر بازار با بیان یک مثال توضیح می‌دهد: وقتی متقاضی خرید نسبت به تعداد کالایی که عرضه می‌شود بیشتر است، مجبوریم همان کالای محدود را که در اینجا سهام است با قیمت بیشتری عرضه کنیم. فرض کنیم ما ۱۰۰ سهام داریم اما ۲۰۰ متقاضی برای خرید آن وجود دارد. این اتفاق باعث می‌شود قیمت سهم بالا برود و فقط آنهایی که حاضرند آن سهم را با قیمت بالاتر بخرند، موفق شوند. راه‌حل این مشکل این است که وقتی می‌بینیم ۱۰۰ سهم داریم اما از آن طرف ۲۰۰ متقاضی، ۱۰۰ سهم دیگر از خارج از بازار فراهم کنیم و به متقاضیان جدید بدهیم.

 خدارحمی معتقد است با تسهیل فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بورس عملا این اتفاق می‌افتد. یعنی عطشی که افراد برای سرمایه‌گذاری دارند از طریق ورود سهام‌ جدید‌الورود و سهامی که عرضه اولیه است مهار می‌شود.

این تحلیلگر بازار سرمایه درباره نتیجه این اتفاق نیز می‌گوید: با این اتفاق دیگر شاهد افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها نخواهیم بود و یک رشد متعادل و منطقی در بازار به وجود خواهد آمد.

خدارحمی بر این باور است که با تسهیل پذیرش شرکت‌ها در بورس و افزایش عرضه اولیه‌ها، شاخص فقط از دست به‌دست شدن سهام بین یک سهامدار با یک سهامدار دیگر بالا نرود.

او در پاسخ به این سوال که چه مقدار عرضه باید وجود داشته باشد تا بازار متعادل شود می‌گوید: روندی که برای پذیرش شرکت‌ها در بورس شروع شده است، پایان ندارد. یعنی با موتوری که اکنون برای پذیرش شرکت‌ها راه افتاده و با خیل عظیم شرکت‌های متقاضی ورود به بورس، می‌توان حتی هفته‌ای پنج عرضه اولیه در بازار داشت. این اتفاقی نیست که به‌صورت دستی فقط در یک تاریخ خاص رخ دهد و بعد از مدتی تمام شود.