بازدهی دلار بیشتر است یا بورس؟

بازدهی بازار سرمایه در یک ماه منتهی به ۲۶ شهریور حدود منفی ۷ درصد بوده است. شاخص کل بورس در ۲۶ شهریور ماه روی عدد یک میلیون و ۸۳۵ هزار واحد ایستاد. این در حالی است که بورس در این مدت تا کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد عقبگرد کرد و پس از اصلاحات جزیی امروز ۲۶ شهریور به ابتدای کانال یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد رسید.

بررسی نمودار عملکرد بازار سرمایه در یک ماه گذشته از نوسان‌های شدید شاخص کل بورس در این مدت خبر می‌دهد.

خیزش تند دلار

در بازار ارز اما اسکناس امریکایی ظرف یک ماه منتهی به ۲۶ شهریور، بازده ۴۷.۰۲ درصدی از خود به جای گذاشته است. دلار در ۲۶ مرداد قیمت ۲۱ هزار و ۹۰۲ تومان را ثبت کرده و با روندی تقریبا یکنواخت سیر صعودی را پشت سر گذاشته است.

دلار در ۱۰ شهریور تا ۲۳ هزار و ۱۵۰ تومان صعود کرد اما پس از آن بلافاصله بانک مرکزی وارد بازار شد و عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی از تزریق اسکناس به بازار ارز خبر داد. در این زمان ۵۰۰ میلیون درهم به سامانه نیما منتقل شد.

این اتفاق موجب شد که دلار کمی عقب‌نشینی کند و در ۱۳ شهریور، به قیمت ۲۲ هزار و ۴۵۲ تومان برسد اما دلار فقط ۲-۳ روز روی این قیمت تثبیت شد و دوباره شیب صعودی گرفت و در ۲۲ شهریور وارد کانال ۲۳ هزار تومان شد و از ۲۴ شهریور با شیب تندی به قیمت ۲۷ هزار تومان رسید.

دلار یا بورس

حالا با این وضعیت بسیاری از سهامداران حقیقی از بازار سرمایه ناامید شده‌اند و هشدارها برای رواج سفته‌بازی در بازار ارز بالا گرفته است آنقدر که در این ماه سه راه استانبول صف طولانی دلار را دوباره به خود دید. از آن سمت شاخص کل بازار سرمایه که به کف مقاومتی یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رسیده بود، دوباره تا کانال یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد صعود کرد.

گرچه بسیاری از فعالان حقیقی بورس اعتقاد دارند که شاخص با دخالت دولت و برای ایجاد انگیزه خرید دارا دوم مثبت شده است و از آن سمت برخی کارشناسان بازار ارز احتمال می‌دهند با اقدامات اخیر بانک مرکزی در بازار متشکل ارزی، امکان دارد که دلار عقبگرد کند.

آینده دلار چه می‌شود؟

درباره افزایش قیمت دلار و پیش‌بینی آن در ماه‌های آینده، کارشناسان بازار ارز نظرات متنوعی مطرح کرده‌اند. گروهی معتقدند مشکلات واردکنندگان در تامین ارز از سامانه نیما در رشد قیمت دلار نقش داشته است و عده‌ای ورود تقاضا از بازار سهام به بازار سکه و دلار را عامل رشد قیمت‌ها در این بازار می‌دانند.

برخی هم به کاهش ذخایر ارزی با تشدید تحریم‌ و اختلال در مرزها به علت شیوع کرونا اشاره می‌کنند. به ویژه اینکه بیژن زنگنه، وزیر نفت هم بارها از دشواری‌های بی‌سابقه ایران برای صادرات نفت گفته است. از آن سمت به نظر می‌رسد اتفاقات سیاسی از جمله تهدید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه، در این بازار بی‌تاثیر نبوده است.

درباره آینده بازار ارز برخی کارشناسان به اقدامات بانک مرکزی مبنی بر تزریق دلار در سامانه نیما و نزدیک کردن قیمت دلار نیما و صرافی ملی به بازار آزاد، اشاره می‌کنند و اعتقاد دارند که این اقدام می‌تواند ضمن رفع مشکلات واردکنندگان، صادرات را افزایش دهد و برای صادرکنندگان انگیزه ایجاد کند تا دلارشان را به سامانه نیما برگردانند.

آنها فعالیت‌های اخیر بانک مرکزی در بازار متشکل ارزی را اقدامی مثبت برای کنترل جهش دلار می‌دانند اما تاکید دارند که این اقدامات باید کاملا منظم و مستمر باشد. این دسته از کارشناسان همچنین به گشایش‌ احتمالی فضای سیاست خارجی ایران با انتخابات امریکا و تاثیر احتمالی آن بر بازار ارز اشاره می‌کنند.

برخی دیگر از کارشناسان اما، به چشم‌انداز بازار ارز چندان امیدوار نیستند و به کاهش ذخایر ارزی و تشدید کرونا در پاییز اشاره می‌کنند و می‌گویند که بازارساز قدرت سابق را برای کنترل بازار ندارد.

سرنوشت بورس چه می‌شود؟

درباره روزهای ریزشی بازار سرمایه اما، کارشناسان نظرات کم و بیش مشابهی دارند. غالب این کارشناسان معتقدند که دوره صعودهای چشمگیر شاخص کل گذشته است و بورس آهسته و پیوسته به رشد خود ادامه می‌دهد.

آنها همچنین به بازدهی طولانی‌مدت بورس در سال‌های گذشته اشاره و یادآوری می‌کنند که سود دراز مدت بورس از تمامی بازارهای ایران بیشتر بوده است و سودهای قابل توجه این بازار نصیب سهامداران صبور می‌شود.

سال گذشته بیشترین بازدهی بازارها مربوط به بورس با رشد بیش از ۱۸۹ درصدی بود و بررسی بازدهی دوره ۱۰ ساله ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ نشان می‌دهد این بار میزان رشد شاخص بازار سهام ۱.۵ برابر میزان نهایت بازدهی در دیگر بازارها بوده است.

در این دوره ۱۰ ساله هرچند شاخص بازار سهام ۲۷ برابر شده اما بازار دوم از نظر بالاترین میزان بازدهی یعنی ارز تنها ۱۷ برابر رشد داشته است. پاسخ بله است. در دوره ۲۰ ساله سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۶ بیشترین بازدهی بازارها مربوط به بورس با ۵۳۴۱ درصد است که این میزان رشد حدود ۱.۵ برابر نهایت رشد دیگر بازارها است. بازار سکه طی این دوره تنها ۳۷۱۰ درصد افزایش داشته است.