خداحافظی گوشت و برنج از سفره مردم

مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، در ادامه انجام پژوهش‌های نظرسنجی‌ و افکارسنجی در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی در امسال درباره مسائل مهم حوزه رفاه و سیاستگذاری اجتماعی، دو نظرسنجی مختلف را درباره موضوع بیمه بیکاری در شرایط شیوع ویروس کرونا در کشور به پایان برد.

این نظرسنجی‌ها با هدف کلی به‌دست آوردن تصویری دقیق تر از وضعیت متقاضیان دریافت بیمۀ بیکاری در شرایط شیوع ویروس کرونا و میزان رضایت آنان از خدمات ارائه شده در حوزه بیمه بیکاری و فرآیندهای مرتبط با آن در دو فاز جداگانه، در شهریور و مهرماه ۱۳۹۹ در سطح تمام استان‌های کشور صورت گرفت. جامعه آماری این نظرسنجی بیش از هفتصد هزار نفر از بیکار شدگان متقاضی دریافت مقرری بیمه بیکاری بود که در سامانه در نظر گرفته شده از سوی وزارت و سازمان تأمین اجتماعی در بازه زمانی ابتدای اسفند ۱۳۹۸ تا پایان اردیبهشت ۱۳۹۹ ثبت نام کرده بوده‌اند.

این پژوهش در دو فاز جداگانه با همکاری مرکز فناوری اطلاعات ارتباطات و تحول اداری، معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی و معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت گرفت، هدف اصلی پژوهش فاز اول که در شهریور ۱۳۹۹ انجام شد، به‌دست آوردن تصویری از وضعیت اقتصادی و رفاهی بیکار شدگان و میزان رضایت آنان از خدمات ارائه شده در این حوزه بود. این فاز با حجم نمونه ۱۱۱۳ نفر در تمامی استان‌های کشور انجام شد.

متقاضیان بیمه بیکاری در این فاز، خود شامل دو دسته اصلی بودند: اول، کسانی که همچنان از زمان ثبت درخواست بیمه بیکاری، بیکار مانده‌اند و دوم، کسانی که پس از ثبت این درخواست، دوباره مشغول به کار شده‌اند. فاز دوم این پژوهش به فاصله ده روز از فاز اول، با حجم نمونۀ ۱۰۵۶ نفر و دوباره در سطح تمامی استان‌های کشور و در مهرماه ۱۳۹۹ انجام شد.

هدف اصلی از انجام فاز دوم، یافتن پاسخ دقیق به سؤال «میزان بازگشت به کار بیکارشدگان» (متقاضیان بیمه بیکاری در دوران شیوع ویروس کرونا) بود. نتایج این نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد تنها حدود ۲۷ درصد از بیکارشدگان قرارداد شغلی دائم داشته و قرارداد باقی بیکارشدگان از نوع قرارداد موقت بوده‌است. همچنین حدود ۴۲ درصد از بیکارشدگان دارای تحصیلات دانشگاهی بوده‌اند. حدود ۶۸ درصد از بیکارشدگان ِ در این دوره زمانی، سرپرست خانوار بوده‌اند(لازم بذکر است در موج اول این نظرسنجی این میزان ۶۳ درصد ارزیابی شده بود.)

مطابق نتایج این پژوهش، ۶۲ درصد از متقاضیان دریافت مقرری بیمۀ بیکاری، در طول ماه‌های گذشته دوباره مشغول به کار شدند و ۳۸ درصد متقاضیان نیز همچنان بیکار هستند. نتایج این پژوهش نشان داد که حدود ۷۵ درصد از متقاضیان بیمه بیکاری از سهولت فرآیند ثبت‌نام در سامانه مشخص شده، رضایت داشته‌اند.

همچنین بیش از ۹۳ درصد از بیکارشدگان ابرازکرده‌اند که در ایام بیکاری مجبور شده‌اند هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌شان را کاهش دهند. بیش از ۷۶ درصد آنان مجبور به کاهش هزینه‌های مواد خوراکی خانواده‌شان در این دوره زمانی شده‌اند.

مطابق نتایج این پژوهش، مصرف گوشت قرمز حدود ۷۲ درصد از خانواده‌های افراد بیکارشده، به صورتی کاهش جدی پیدا کرده‌است و حدود ۱۵ درصد از خانواده‌های بیکارشدگان، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند.

حدود ۷۶ درصد از خانواده‌ها، دچار کاهشی محسوس در مصرف مرغ، حدود ۷۱ درصد از خانواده‌ها کاهش در مصرف برنج، ۶۱ درصد خانواده‌ها دچار کاهش مصرف در لبنیات و حدود ۴۲ درصد خانواده‌های بیکارشدگان، کاهش در مصرف تخم‌مرغ را در این دوره شیوع ویروس کرونا تجربه کرده‌اند. حدود ۷۰ درصد از خانواده‌ها، کاهش در مصرف ماهانه‌ی میوه را نیز گزارش کرده‌اند.

بنا بر اعلام روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی جزییات دیگر این پژوهش متعاقبا منتشر خواهد شد.