ورود هوش مصنوعی به پرداخت یارانه | مسعود پزشکیان چه خوابی برای یارانه دیده است؟

خبر تغییر مبلغ یارانه نقدی در ابتدای هفته دوم شهریور در یک سایت اقتصادی منتشر شد. سایر خبرگزاری‌ها در مواجهه با این خبر دچار سردرگمی شدند و به تدریج به اشتباهات خود پی بردند.

اگر بخواهید برای کسی توضیح دهید یک‌کلاغ، ۴۰ کلاغ کردن دقیقا چه معنی دارد، با مثال خوبی روبرو هستیم. خبر تغییر رقم یارانه نقدی یک روز پیش از تعطیلی دوشنبه منتشر شد، ولی در سراسر متن اثری از منبع خبر نیست. چندتایی اشتباه فاحش در آن دیده می‌شود و حتی مدعی شده‌اند یارانه به خانوار دهک یک تا پنج تعلق می‌گیرد. شیوه تنظیم خبر نشان می‌دهد نگارشش احتمالا برعهده هوش مصنوعی بوده. گاف مهلک از خبرنگاران و سردبیران در سایر سایت‌ها سرزده، به خصوص آن‌هایی که لابد از سر کم‌اطلاعی یا بر اثر ذوق‌زدگی تیتر «غافلگیری مهم پزشکیان برای یارانه‌بگیران» را انتخاب کرده‌اند. چون حساسیت موضوع بالاست، سازمان هدفمندی یارانه‌ها روز تعطیل دست به کار شد و در اطلاعیه‌ای نوشت خبر تغییر مبلغ یارانه معیشتی کذب است.

خبر افزایش رقم یارانه نقدی از کجا آمده؟

خبر تغییر رقم یارانه نقدی جعلی است؛ فهمیدن این مسئله نیاز به هوش زیادی ندارد. اول خبر نوشته‌اند در ماه شهریور قرار است دو یارانه جدید برای خانوار دهک یک تا پنج واریز شود. از همین تک‌جمله می‌توان یکی و نصفی غلط گرفت. اول اینکه یارانه جدیدی در کار نیست و یارانه شهریور چه به‌صورت نقدی و چه در قالب کالابرگ مانند همیشه پرداخت می‌شود.

خبر تغییر رقم یارانه نقدی ایرادات بزرگ‌تری دارد. می‌شود در آن ردپای هوش مصنوعی گوگل را پیدا کرد. احتمالا از Gemini پرسیده‌اند درباره یارانه نقدی شهریور سخن‌فرسایی کند. کار بدی نیست، اما چون تکنولوژی هنوز در مورد مسائل حساس بالغ نشده حداقل باید یک نفر آدم کار بلد روی خروجی نظارت کند.

اشتباه بعدی را در مورد پرداخت یارانه تشویقی مرتکب شده‌اند. یارانه تشویقی بهمن ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ به ادبیات اقتصادی و اجتماعی ایران قدم گذاشت تا مثلا مردم را جای برداشت پول نقد به استفاده از کالابرگ تشویق کنند، اما از سه، چهار ماه پیش به این طرف دیگر از آن خبری نیست.

اینکه می‌گوییم خبر تغییر در رقم یارانه نقدی ممکن است توسط هوش مصنوعی نوشته شده به همین مورد برمی‌گردد، چون Gemini قادر نیست تغییرات سریع را درک کند یا اطلاعات درست را از غلط تمیز دهد. پس در آن متن که با بداقبالی دست به‌دست چرخیده آمده: جزییات دقیق مبلغ یارانه تشویقی هنوز اعلام نشده است، اما انتظار می‌رود که مبلغ قابل توجهی باشد! این‌ها را درباره یارانه‌ای نوشته‌اند که برای چهار ماه پرداخت شده و از اردیبهشت کنارش گذاشته‌اند. از هوش مصنوعی به‌عنوان فناوری نوپا که در ابتدای راه قرار دارد توقع نداریم، ولی خبرنگارها، دبیران سرویس اقتصادی و سردبیر‌ها می‌توانستند بیشتر دقت به خرج دهند.

آخرین تغییرات یارانه نقدی و کالابرگ

یارانه به دهک اول تا نهم تعلق می‌گیرد. رقم یارانه نقدی به ازای هر نفر واریز می‌شود، اما اعضای خانوار حاضر در دهک یک تا سه ماهی ۴۰۰ هزار تومان یارانه می‌گیرند و خانوار دهک چهار تا ۹، نفری ۳۰۰ هزار تومان است.

یارانه خانوار سه نفره دهک درآمدی چهار تا ۹، ماهیانه ۹۰۰ هزار تومان است و یارانه خانوار سه نفره حاضر در دهک یک تا سه درآمدی که زیر پوشش کمیته امداد یا بهزیستی هستند روی هم‌رفته به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد.

کالابرگ اختیاری است؛ افراد همچنان اجازه دارند یارانه نقدی را از عابربانک دریافت کنند، اما سرپرست خانوار در صورت صلاحدید می‌تواند با مراجعه به فروشگاه‌های طرف قرارداد شبکه ملی اعتبار نسبت به خرید اقلام اساسی مشخص اقدام کند.

احتمال تغییر در نحوه اجرای طرح کالابرگ، به عنوان یکی از گزینه‌های مدنظر وزارت رفاه دولت پزشکیان روی میز قرار دارد

یارانه تشویقی دهه فجر پارسال به‌عنوان یکی از ابتکارات دولت سیدابراهیم رئیسی رونمایی شد و به سرپرستان خانوار اجازه می‌داد سراغ کالابرگ بروند و اعتبار هر عضور خانوار را ۴۵ درصد افزایش دهند. یارانه تشویقی هم به شکل کالابرگ اختصاص پیدا می‌کرد.

یارانه تشویقی اردیبهشت امسال به دست فراموشی سپرده شد و از آن موقع یارانه نقدی و اعتبار کالابرگ طبق روال عادی پرداخت می‌شود.

زمان پرداخت یارانه نقدی از بهمن ۱۴۰۲، تغییر کرده است. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، مستمری کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی کشور را روز بیستم ماه به حساب مشمولان می‌ریزد. یارانه دهک یک تا سه، روز بیست‌وپنجم هر ماه به‌حساب آن‌ها واریز می‌شود و یارانه بقیه یعنی دهک چهار، پنج، شش، هفت، هشت و ۹ در روز ۳۰ هر ماه پرداخت می‌شود.

چرا خبر تغییر یارانه نقدی جنجالی شد؟

خبر تغییر رقم یارانه نقدی پس از تولید توسط هوش مصنوعی روی خروجی قرار گرفته و محض رضای خدا کسی ایرادات آن را برطرف نکرده است. هیچ‌کس متوجه نشده دوره یارانه تشویقی به پایان رسیده یا یارانه علاوه بر دهک یک تا پنج، به دهک شش، هفت، هشت و ۹ هم پرداخت می‌شود. تازه مواردی مثل نحوه واریز یارانه، پیگیری یارانه و هدف از واریز یارانه را هم به متن اضافه کرده‌اند تا تعداد کلمات را زیاد کنند.

خبرگزاری‌ها و سایت‌های دیگر در برخورد با خبر هیجان‌زده شده‌اند و دست و پایشان را گم کرده‌اند. یکی از آن‌ها کاسه داغ‌تر از آش شده و تیتر «غافلگیری مهم پزشکیان برای یارانه‌بگیران» را در پیشانی خبر نشانده، ولی نتوانسته به قطعیت برسد و در ادامه پرسیده آیا مبلغ یارانه‌ها تغییر می‌کند؟

خبر تغییر یارانه نقدی که حالا می‌دانیم جعلی است با تیتری مبالغه‌آمیز دست به‌دست چرخید و طبق انتظار بیش از اندازه مورد توجه افکارعمومی قرار گرفت. چندتا خبرنگار با مقامات مسئول تماس گرفته‌اند تا موضوع را پیگیری کنند و درباره انتشار جزییات کنجکاوی به خرج دهند.

سازمان هدفمندی یارانه‌ها با توجه به حساسیت ماجرا همان روز تعطیل دوشنبه اطلاعیه‌ای صادر کرد تا جلوی دردسر‌های بیشتر را بگیرد. اطلاعیه کوتاه و مختصر است و می‌گوید پیرو خبر درج شده در برخی از خبرگزاری‌ها مبنی بر تغییر در مبلغ یارانه معیشتی، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها این خبر را خلاف واقع اعلام و تکذیب می‌کند. در آخر به ذکر این نکته اکتفا کرده‌اند که مبلغ یارانه دهک‌های یک تا سه به ازای هر فرد خانوار ۴۰۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهار تا ۹ به ازای هر فرد خانوار ۳۰۰ هزار تومان است.

یارانه نقدی در دولت پزشکیان تغییر می‌کند؟

یارانه شهریور روز بیست‌وپنجم ماه به‌حساب سرپرست خانوار دهک یک تا سه، واریز می‌شود و یارانه بقیه یعنی دهک چهار، پنج، شش، هفت، هشت و ۹ در آخرین روز ماه پرداخت خواهد شد. متقاضیان دریافت کالابرگ، فرصت دارند یارانه را در قالب اعتبار کالابرگ زودتر از موعد برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی خرج کنند.

دولت مسعود پزشکیان براساس تکلیف قانونی موجود در لایحه بودجه موظف است پرداخت یارانه نقدی و اختصاص کالابرگ را ادامه دهد. البته تیم اقتصادی دولت چهاردهم دستخوش تغییر شده و به‌عنوان مثال حالا احمد میدری، وزیر رفاه که از زمان محمود احمدی‌نژاد با شیوه‌های مرسوم موافق نیست، در آن حضور دارد.

معاون وزیر رفاه که پس از پایان دولت سیزدهم هنوز در وزارتخانه حاضر است، اوایل شهریور امسال در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره موضوع یارانه نقدی گفته دولت جدید هنوز در زمینه کالابرگ الکترونیک تصمیم نگرفته، ولی شاید در جلسه با وزیر اقتصاد مساله نحوه اجرای کالابرگ مشخص می‌شود. احتمال تغییر در نحوه اجرای طرح کالابرگ، از آن زمان به عنوان یکی از گزینه‌های مدنظر وزارت رفاه دولت پزشکیان روی میز است و احتمال دارد با حضور دیگر اعضای کابینه مانند عبدالناصر همتی تصمیماتی جدید گرفته شود. منتها حواستان باشد تا اعلام خبر قطعی، انتشار مطالب غیررسمی و انواع شایعات ممکن است مانند همین قضیه تغییر در رقم یارانه، افکار عمومی را فریب دهد.