نرخ ارز در بازار متشکل دستوری شد؟

این برای اولین بار بود که نرخ بازار متشکل ارزی با ۱۵ درصد اختلاف نسبت به روز قبل تعیین می‌شد آن هم درحالی که نوسان مجاز برای آن نهایتا سه درصد است.

بازار متشکل ارزی یکی از برنامه‌های مهم ساماندهی بازار ارز بوده که محل استقرار آن ساختمان شماره یک بانک مرکزی در فردوسی است و نرخ کشف شده براساس عرضه و تقاضا را به‌صورت روزانه نمایش می‌دهد.

از بازار متشکل ارزی به‌عنوان مهم‌ترین طرح دولت برای ساماندهی بازار ارز نیز یاد می‌شود چراکه طبق سیاست‌های بانک مرکزی،‌ بازار متشکل ارزی ایجاد شده تا مبنای تعیین نرخ ارز قرار گیرد. در واقع این بازار قرار است مبنای تعیین نرخ ارز را از بازارهای منطقه‌ای به داخل ایران منتقل کند.

اکنون در میان بازیگران ارز، عرف است که تایید اولیه نرخ به واسطه نرخ درهم صورت گیرد. سیاست‌گذار ارزی با تشکیل بازار متشکل به دنبال این است که مرجعیت تعیین نرخ به داخل کشور منتقل شود و تمام بازیگران بزرگ نیز در آن شرکت داشته باشند.

البته بازار متشکل ارزی همچنان به طور رسمی آغاز به کار نکرده است. تاریخ شروع به کار این بازار تاکنون چندین بار تغییر کرده و به روز و تاریخ دیگری موکول شده است. آخرین بار قرار بود فعالیت این بازار در بهار سال ۹۹ به طور رسمی آغاز شود، که این بار هم به دلایل نامعلومی اجرایی نشد.

آنطور که فعالان بازار می‌گویند همه چیز در بازار مهیا است و تنها بانک مرکزی است که هنوز اجازه آغاز کار رسمی را به بازار متشکل نداده است اما دلیل این مخالفت همچنان مجهول است.

تعیین نرخ ارز در نرخ بازار متشکل

نرخ ارز بازار متشکل هفته گذشته هیاهوی زیادی به پا کرد چرا که با گذر دلار از ۲۷ هزار تومان در بازار آزاد، بازارساز به منظور کاهش اختلاف نرخ رسمی دلار با بازار آزاد، قیمت خرید و فروش ارز در صرافی های بانکی و بازار متشکل ارزی را افزایش داد.

صرافی های بانکی بخصوص صرافی ملی که پیش از این قیمت اسکناس دلار و یورو را برای خرید و فروش در سایت های خود درج می کردند یکدفعه با اعمال تغییراتی نرخ ارز در بازار متشکل ارزی ایران را نمایش دادند. آن هم فقط برای ۲۴ ساعت.

بعد از ۲۴ ساعت نرخ در سایت صرافی ملی از نرخ بازار متشکل ارزی به نرخ اسکناس بازگشت.

بر اساس قانون این بازار قیمت تحت مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و برخلاف بازار موجود که حد نوسان روزانه برای قیمت وجود ندارد، در بازار متشکل به دلیل حضور پررنگ تنظیم‌گر، حد نوسان روزانه وجود دارد که اکنون ۳ درصد است. اما اگر افزایش ارز فقط تا سه درصد بیشتر از روز قبل ممکن باشد پس چطور در عرض یک روز ۳ هزار تومان یعنی حدودا ۱۵ درصد به نرخ بازار اضافه شد؟ آیا اتفاق خاصی در پشت پرده افتاد؟

خیر، محدوده نوسان سه درصدی در بازار متشکل منعطف است؛ به این معنی که هنگامی که شرایط از نظر اقتصادی و سیاسی خاص باشد، هیات مدیره بازار متشکل می‌تواند حد نوسان را تا سقف ۲۰ درصد ارتقا دهد.

به نظر می‌رسد هفته گذشته هم شرایط خاص در نظر گرفته شده است و با دستور هیئت مدیره حدود ۱۵ درصد افزایش قیمت در یک روز رخ داده است. پیش از این هم در دی ماه سال گذشته نرخ نوسان تا محدوده ۶ درصد در برخی روزها افزایش یافته بود.