مزایای حضور رئیس سازمان بورس در جلسات هیات دولت

چند روزی است که اوضاع بورس خوب است اما نباید روزگار قرمزپوشی بازار را از یاد برد. قرمزپوشی که دلایل زیادی داشت و در نهایت هم منجر به استعفای رئیس سازمان بورس شد.

در ۱۹ مرداد ماه امسال بود که ریزش بورس آغاز شد. ریزشی که بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل آن را اختلاف نظر دو وزیر اقتصاد و نفت بر سر پذیره‌نویسی پالایشی یکم عنوان کردند.

بعد از آن بازار سرمایه دیگر روزگار سبزی به خود ندید و حتی شاخص کل به صحبت‌های محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری مبنی بر اینکه باید اصلاح را بین یک میلیون و ۶۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تقریباً تمام کند و دوباره آن روند صعودی خود را پی بگیرد، اهمیتی نداد.

به هر صورت ریزش بازار با اظهارنظرها در مورد افزایش نرخ سود بانکی در مهرماه امسال ادامه یافت. در نهایت در ۲۱ آبان ماه امسال بود که این اصلاح به اتمام رسید و یک دوره صعودی آغاز شد.

این دوره صعودی دوباره با مسئله قیمت‌گذاری دستوری فولاد و حواشی آن از جمله اختلاف نظرهای وزیر اقتصاد و وزیر صمت به اتمام رسید و اظهارنظر رئیس‌جمهوری درباره قیمت دلار و رسیدن آن به ۱۵ هزار تومان آخرین ضربه را به پیکر نیمه جان بورس وارد کرد.

رد پای این اظهارات و دخالت‌ها در بورس، در نامه استعفای حسن قالیباف اصل رئیس سابق سازمان بورس دیده شد. وی در استعفانامه خود نوشت:

لازم به ذکر است که بنده در سخت‌ترین شرایط که مردم دعوت عمومی به بازار سرمایه شده بودند، آزادسازی سهام عدالت و فروش صندوق‌های سهام دولتی در بورس در حال انجام بود این وظیفه خطیر را به عهده گرفتم و در طول چند ماه خدمت در دشوارترین شرایط به دنبال توسعه بازار، تامین مالی، ابزارها و نهادهای مالی بودم که در کمترین زمان بزرگترین کارها در بازار سرمایه انجام گردید ولی متاسفانه به واسطه اقدامات سیاسی و ورود غیرحرفه‌ای و بیش از حد اشخاص و مسئولان به مباحث بازار سرمایه و بروز افت و خیز شدید شاخص کل بورس تهران، هیچ وقت دیده نشد.

آنچه در این مدت در بازار سرمایه به شدت مشهود بود این بود که گویا در این دعواهای سیاسی بر سر بازار سرمایه و نقش آن در ریزش بازار، صدای سازمان بورس و رئیس آن، به گوش هیات دولت نمی‌رسید.

از این رو، روز گذشته حسین سلاح ورزی عضو شورای‌عالی بورس طی توئیتی پیشنهاد جالبی را مطرح کردند و نوشتند:

با توجه به گستردگی جامعه ذینفعان بورس و شدت اثرپذیری بازار سرمایه ایران از متغیرهای حکمرانی اقتصادی و سیاسی، بهتر نیست امکان حضور ریاست سازمان بورس در جلسات هیات دولت بعنوان یک عضو یا لااقل یک مدعو ثابت فراهم شود؟ صدای سهامداران امروز صدای ملت است باید آن را واضح شنید.

سعید اسلامی بیدگلی عضو شورای‌عالی بورس در گفت‌وگو با خبرنگار نبض بورس در این باره گفت: مدت‌ها است که شورای‌عالی بورس این پیشنهاد را مطرح کرده است که رئیس سازمان بورس به عنوان نماینده بازار سرمایه کشور، در جلسات هیات دولت حضور پیدا کند.

وی افزود: ما چند مشکل داریم که حضور رئیس سازمان بورس در هیات دولت می‌تواند این مشکلات را مرتفع کند. اول همسویی سیاست گذاری‌های دولت با توسعه بازار است، دوم ارتقا جایگاه تصمیم گیری بازار سرمایه در بازار پول است و سوم آگاهی و اطلاع رسانی کافی وضعیت بازار سرمایه برای سایر تصمیم گیری‌های دولت می‌باشد.

این عضو شورای‌عالی بورس گفت: اگر این اتفاق رخ دهد و رئیس سازمان بورس در جلسات هیات دولت حضور پیدا کند طبیعتا بازار سرمایه جایگاه بهتری در اقتصاد کشور خواهد یافت و صدای بازار به طریق دیگری هم در دولت شنیده می‌شود.

اسلامی بیدگلی اظهارکرد: خطر جدی که این حضور در هیات دولت می‌تواند داشته باشد این است که به واسطه این حضور پست ریاست سازمان بورس اوراق بهادار که به صورت تاریخی یک پست تخصصی بوده است به یک پست سیاسی تبدیل می‌شود و قصد اعمال نفوذ و اعمال نظر در تعیین رئیس سازمان بورس از طرف نهادهای دولتی و حاکمیتی افزایش پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: نکته مهمی که باید اشاره شود این است که خوب یا بد بودن بازار سرمایه به رشد یا افت شاخص مربوط نمی‌شود بلکه این مسئله به افزایش سه عنصر نقدشوندگی، شفافیت و تامین مالی بستگی دارد. یعنی اگر شاخص کل در یک سال گذشته رشد چندانی نداشته باشد اما در این مدت سه شاخص مذکور رشد کرده باشند، می‌توان مدعی بود که بازار سرمایه موفق عمل کرده است. متاسفانه نگاه سیاسی به مسئله شاخص باعث شده است که توجه سیاستگذار و نهاد ناظر بازار سرمایه عمدتا به رشد شاخص باشد و به همین دلیل گاهی اوقات اصلاحات کلیدی و اساسی که فکر می‌کنند در کوتاه مدت موجب کاهش شاخص شود انجام نمی‌گیرد.

این عضو شورای‌عالی بورس گفت: بنابراین مسئله کلیدی این است که نگاه خود را به بازار سرمایه و معیارهای مطلوبیت ارزیابی آن اساسا تغییر دهیم و به فکر ارتقا جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور باشیم.

اسلامی بیدگلی در پاسخ به این پرسش که آیا حضور رئیس سازمان بورس در هیات دولت نیازمند پیش نیازها و گذر زمان است؟ گفت: در ابتدا باید عرض کنم که من حقوق دان نیستم اما از ابعاد مختلف می‌توان به این قضیه نگاه کرد. یک بعد این است که یک جایگاه قانونی به بازار سرمایه داده شود که این ممکن است نیازمند تغییر برخی قوانین و دستورالعمل‌ها داشته باشد و زمان بر است. ما می‌توانیم سیگنال اهمیت بازار سرمایه را بدهیم و فعلا امورات اجرایی آن را پیش ببریم تا بعد از گذشت یک تا دو سال دیگر که هر دستور و قوانینی که نیاز به تغییر دارد، تغییر کند. بعد دیگر این است که آقای رئیس‌جمهوری همین فردا صبح دستور حضور رئیس سازمان بورس در جلسات هیات دولت را صادر کند و این نیازمند زمان نیست و می‌تواند آنی انجام شود چرا که این مسئله از اختیارات رئیس‌جمهوری است. حالا اگر هر جلسه‌ای هم که نیاز به حضور رئیس سازمان بورس در هیات دولت نبود، می‌توانند ایشان را دعوت نکنند. هدف فعلی ما همسویی سیاستگذاری‌های دولت با بازار سرمایه است و این نیاز هم اکنون نیاز کلیدی و پراهمیت است.