پرواز دوباره قیمت مرغ و تلاطم بازار / مقصر کیست؟
«زندگی مردم سخت شد، چون ما در یک جنگ و محاصره شدید بین‌المللی بودیم، در عین حال مردم صف نبستند و برای پیدا کردن کالای اساسی از این خیابان به آن خیابان نرفتند و هر جا می‌رفتند، کالا بود.» این صحبت‌های رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت ۱۷ دی‌ماه است، روحانی تاکید داشت که با وجود همه سختی‌ها در کشور، قحطی و صف طولانی کالا وجود ندارد. اما وضعیت بازار کالاهای اساسی در روزهای اخیر خلاف صحبت‌های رئیس دولت را ثابت می‌کند.
در روزهایی که کادر درمان در جدال با کرونا روزهای سختی را سپری می‌کنند و دائما نسبت به خطر عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی هشدار می‌دهند، تشکیل صف برای تامین کالاهای اساسی می‌تواند چالش‌های جدی را به وجود آورد. البته در این میان نمی‌توان تنها از مردم به دلیل رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی خرده گرفت چراکه این‌روزها خبری از آرامش در بازارهای مختلف نیست و کار مردم این شده است که برای خرید مواد غذایی در صف‌های طولانی بایستند و خطر کرونا را به جان بخرند.
یک روز روغن نیست و روز بعد مرغ کمیاب می‌شود
طی چند وقت اخیر بازار کالاهای اساسی با تنش‌هایی همراه بوده است، به‌گونه‌ای که یا کمبود و گرانی روغن تیتر خبر رسانه‌ها می‌شود، یا گرانی گوشت قرمز نظرها را به خود جلب می‌کند. این در حالی است که این‌روزها در کنار گرانی اقلام مصرفی خانوارها ماجرای گرانی و کمیابی مرغ نیز به میان آمده و اماواگرهایی را به وجود آورده است. مرغ کالای پر مصرف در سبد غذایی خانوار‌های در چند‌ماه اخیر شاهد نوسانات قیمتی بسیاری بوده است و هر بار وزارت صمت و جهاد کشاورزی سعی کرده است که با تزریق مرغ گرم و منجمد و تعدیل قیمت‌ها به صورت دستوری بازار را ساماندهی کنند. اما این بار وضعیت کمی متفاوت شده است. اخیرا با افزایش مجدد قیمت مرغ، مردم برای تهیه مرغ تنظیم بازاری با قیمتی پایین‌تر از بازار آزاد مجبور به ایستادن در صف‌های طولانی شده‌اند و بازتاب این صف‌های طولانی در رسانه‌های مجازی، سیلی از انتقادات را روانه دولت و نظام توزیع کرده است. البته پس از گرانی مرغ و ناتوانی مسئولان تنظیم بازار از کنترل قیمت ممنوعیت صادرات این کالا ابلاغ شد.
علی‌اکبر شامانی، مدیرکل دفتر صادرات گمرک ایران ممنوعیت صادرات گوشت مرغ را به کلیه گمرکات اجرایی کشور ابلاغ کرد. بر اساس این ابلاغیه، صادرات گوشت مرغ از ۲۰ اسفند‌ماه ممنوع شده است. اما اینکه ممنوع شدن صادرات تا چه اندازه می‌تواند بازار را آرام کند خود جای سوال دارد، چراکه به گفته برخی از کارشناسان سیاست‌های این‌چنینی که پس از گرانی صادر می‌شود زمان زیادی نیاز خواهد داشت تا تاثیر خود را بر بازار بگذارد بنابراین نباید انتظار اصلاح قیمت به واسطه این دستورالعمل در روزهای آتی را داشت.
چرا قیمت مرغ پرواز کرد؟
میانگین قیمت مرغ در تهران به ۳۵ هزار تومان و در شهرستان‌ها نیز به حدود ۲۵ هزار تومان رسیده که این نرخ، مرغ را در شب‌های پایان سال دست نیافتنی‌تر از قبل کرده است. برخی‌ها توزیع نامناسب را مقصر گرانی مرغ دانسته و معتقدند که همه مشکلات و اتفاقات در مرحله نهایی رسیدن مرغ به دست مصرف‌کننده افتاده است. مرتضی رضایی، معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی به چالش‌های یک‌سال گذشته بازار نهاده‌های دامی که به نظر می‌رسد نقش موثری در گرانی‌های اخیر مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز داشته، پرداخت. این مقام مسئول معتقد است بخشی از نهاده‌های دامی وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی از بازار آزاد سر در می‌آورد و این ارتباطی به سامانه بازارگاه ندارد و دستگاه‌های نظارتی باید با ورود به مسئله، موضوع را بررسی کنند. وی تاکید دارد که جوجه‌ریزی برای تولید مرغ به اندازه کافی انجام شده و اگر امروز در بازار با گرانی و عرضه ناکافی مرغ با قیمت مصوب مواجه هستیم، باید علت را شبکه توزیع جست‌وجو کنیم.
در این میان برخی از مسئولان دولتی نیز نسبت به وضعیت آشفته بازار این کالای اساسی واکنش‌هایی را نشان دادند و معتقدند که هرچه سریع‌تر باید وضعیت بازار سروسامان بگیرد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم یادواره شهدای بدر و خیبر که در مجتمع آیه‌ها برگزار شد با اشاره به مشکلاتی که مردم در حوزه تامین مرغ دارند، گفت: « تا ۲۷ مهرماه به اندازه ۴.۲ میلیارد دلار در حوزه نهاده‌های کشاورزی، پول تخصیص و پرداخت شده است و با این پول، قیمت مرغ هرگز نباید از حدود ۱۱ هزار تومان فراتر می‌رفت. پس مشکل ما پول نیست، بلکه ناکارامدی و ایده‌هایی است که به دنبال حل اساسی مشکلات نیستند.»
مرغداران چاره‌ای جز افزایش قیمت ندارد
انتقاد برخی از مسئولان نسبت به افزایش قیمت مرغ و دستور بر کاهش نرخ در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند که با توجه به گرانی و افزایش هزینه‌ها مرغداران چاره‌ای جز افزایش قیمت ندارند. شاید مصرف‌کننده در ابتدا نسبت به این مسئله جبهه بگیرد و هیچ حقی برای گران‌فروشی به مرغداران ندهد، اما با پاسخ به این پرسش که وقتی در قیمت نهاده‌ها، تورم افزایش یافته و اثر تورمی در همه کالا‌ها دیده می‌شود آیا می‌توان از مرغدار خواست که مرغ را به قیمت پایین بفروشد، می‌توان با نگاهی منصف، آنسوی ماجرا را بررسی کرد. این مسئله نشان می‌دهد که در روزهای پایان سال، قیمت مرغ تنها مصرف‌‌کنندگان را با چالش روبه‌رو نکرده و مرغداران نیز با مشکلاتی دست به گریبان هستند.
نمی‌دانیم چه اتفاقی در بازار افتاده!
با وجود اماواگرهای بسیار همچنان این پرسش مطرح است که چرا بازار مرغ این‌چنین آشفته شده است؟ این پرسش در حالی مطرح می‌شود که برخی از نهادهای مسئول هنوز نمی‌دانند که دلیل این آشفتگی در بازار چیست، یدالله صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران گفته است: «وزارت جهاد کشاورزی تلاش‌های زیادی برای افزایش عرضه مرغ در بازار در حال انجام دارند؛ در استان‌های مختلف نیز بازار تحت کنترل است تا مشخص شود که چه اتفاقی در این بازار افتاده و باید مشخص شود که تقاضای مرغ در بازار خیلی بالا رفته یا اینکه تولید با نقیصه‌ای مواجه است. ما در وزارت صمت وظیفه نظارت برخرده فروشی داریم و این مسئولیت در سطح عمده‌فروشی و تولید بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است؛ آن وزارتخانه نیز از اوایل بهمن ماه برنامه‌های خوبی برای تولید داشتند اما اینکه چقدر جوجه‌ریزی شده و در آینده وارد بازار می‌شود باید خود پاسخگو باشد.»
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش اشاره کرده است که برای تقویت عرضه مرغ در بازار ذخایر مرغ منجمد آزاد می‌شود و به قیمت هر کیلوگرم ۱۵ هزار تومان به فروش می‌رسد.
بازار چه زمانی آرام می‌گیرد؟
با اینکه فضای ملتهب بازار نشانی از آرامش ندارد اما برخی از مسئولان نوید تنظیم بازار در روزهای آتی را می‌دهند. حبیب اسداله‌نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی در گفت‌وگویی درباره آینده بازار مرغ گفته است: «با توجه به بسته شدن راه انحراف مرغداران مبنی بر عرضه مرغ خارج از سیستم دولتی، پیش‌بینی می‌شود که در ایام عید التهابات کمتری در سطح بازار داشته باشیم.»
حال باید منتظر ماند و دید که وعده‌ها برای کاهش التهاب قیمتی مرغ در روزهای آتی محقق می‌شود یا خیر؟
ارسال نظر