دست رد دولت بر سینه درآمدهای میلیون دلاری معادن

حرکت به سمت صادرات مواد غیرنفتی و در اولویت قرار دادن مواد معدنی و فرآوری شده از جمله مواردی است که همواره کارشناسان بر آن تاکید می‌کنند و دولت‌ها هم تنها شعارش را می‌دهند. چنانچه عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی معتقد است نبود مدیران بی‌کفایت باعث محرومیت ایران از درآمدهای هنگفتی ارزی در زمینه معادن شده است.

عزت‌الله اکبری تالار پشتی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار گسترش‌نیوز در پاسخ به اینکه با وجود ظرفیت بسیار بالای ایران در بحث معادن، چرا مواد معدنی در حوزه صادرات از جایگاه ویژه‌ای برخوردار نیستند؟ گفت: معدن ظرفیت بسیار بالایی دارد. در بخش معدن آنچه سنتی است صادرات مواد خام صورت می‌گیرد کما اینکه نفت خام هم در رده مواد معدنی قرار دارد و آن را می‌فروشیم، البته این خام فروشی نفت براساس بسترهایی صورت می‌گیرد که از قبل به وجود آمدند.

خام‌فروشی خیانت به کشور است

او افزود: در مجموع صادر کردن مواد معدنی از جمله نفت تضییع حق ملت است چراکه می‌توانیم با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان همه مواد معدنی را فرآوری کنیم و بعد بفروشیم و خام فروشی صورت نگیرد چرا که خام‌فروشی خیانت به کشور محسوب می‌شود.

اکبری تالار پشتی با اشاره به راهکارهای جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی تصریح کرد: ایران جزء معدود کشورهایی است که از منابع انسانی متخصص برای جلوگیری از خام فروشی برخوردار است. در حقیقت با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان مواد خام معدنی را فرآوری کرد و سپس صادر کرد. اگر ماده خامی فرآوری شود، قیمتش چند برابر می‌شود لذا در گردش اقتصادی تاثیر مثبت می‌گذارد و از هر جهت مفید است.

وزارت صنایع و معادن در مورد فرآوری مواد خام بسیار ضعیف است

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ضمن تاکید بر جلوگیری از خام فروشی ادامه داد: کما اینکه در جریان فرآوری مواد معدنی دولت در چند مرحله می‌تواند مالیات و بیمه دریافت کند. در حال حاضر نکته حائز اهمیت این است که وزارت صنایع و معادن در مورد فرآوری مواد خام بسیار ضعیف است و هیچ اقدام جدی انجام نمی‌دهد. واقعیت این است که دوت تصور می‌کند به تنهایی می‌تواند در حوزه معادن عمل کند در صورتی که باید پای بخش خصوصی به معادن باز شود. به این ترتیب که معادن را از طریق بخش خصوصی فعال کرده و فرآوری صورت بگیرد.

اکبری تالار پشتی همچنین اظهار کرد: اینکه گفته می‌شود معادن فراوانی داریم و تکلیف بسیاری از آنها مشخص شده منظور این است که معادن را از فردی می‌گیرند و به فرد دیگری می‌دهند، در این شرایط چه تضمینی در مورد فرآوری مواد معدنی وجود دارد؟ لذا برنامه‌ریزی دقیقی در مورد معادن وجود ندارد.

ایران ظرفیت صادرات چشمگیر در زمینه مواد معدنی دارد

او در پاسخ به اینکه در حال حاضر صادرات چشمگیری در بخش معدن صورت می‌گیرد یا نه؟ متذکر شد: ایران ظرفیت و پتانسیل صادرات چشمگیر در زمینه مواد معدنی دارد اما در این حوزه صادرات به صورت چشمگیر انجام نمی‌شود. البته صادرات انجام می‌شود اما بیشتر مواد خام صورت می‌گیرند.

اکبری تالار پشتی درباره اینکه با توجه به تحریم‌ها کدام کشورها مقاصد صادرات مواد معدنی ایرانی هستند؟ ابراز کرد: همه کشورها می‌توانند مقاصد صادراتی مواد معدنی ایران باشند اما اولویت تأمین نیاز همسایگان است، سپس به سمت کشورهایی حرکت کنیم که از نظر سیاسی با ما همسو هستند و همکاری می‌‎کنند. علاوه براین از طریق پیمان‌هایی نظیر شانگهای، اوراسیا، B۸ اسلامی و غیره که ایران عضو آنها است، همگی ظرفیت محسوب می‌شوند.

به محض اینکه یک کالای کوچک صادر می‌شود، می‌گویند صد در صد صادرات صورت گرفته

این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: برخی مواقع آمارهایی در مورد صادرات به کشورهایی می‌شنوم که هیچ ارتباطی با آنها نداریم و یا در حوزه‌ای صادرات نداشتیم اما به محض اینکه یک کالای کوچک صادر می‌شود، می‌گویند صد در صد صادرات صورت گرفته، این صد در صد با ۱۰۰ تومن هم می‌توان گفت صد در صد انجام می‌شود با ۱۰۰ میلیارد هم می‌شود، لذا آمارها درباره صادرات کج و معوج است و دقیق نیست.

اکبری تالار پشتی ضمن ارزیابی تاثیر تحریم‌ها بر صادرات مواد معدنی تصریح کرد: وقتی دولت مردم و به عبارتی همان بخش خصوصی را به میدان بیاورد، می‌تواند تاثیر تحریم‌ها را کاهش دهد چرا که بخض خصوصی سرمایه، انگیزه و تلاش را به همراه دارد. لذا دولت از طریق سرمایه بخش خصوصی می‌تواند اقتصاد را فعال کند و با فرآوری کردن مواد معدنی صادرات را انجام دهد. در حال حاضر غرب ما را سفیه قلمداد می‌کند چرا که فکر می‌کند باید همه مواد خام ما را ببرند، فرآوری کنند و بعد گران‌تر به خود ما بفروشند، در صورتی که خودمان از ظرفیت علمی کافی برای فرآوری کردن مواد معدنی برخوردار هستیم منتها باید به مراکز تحقیقات و شرکت‌های داشن بنیان فرصت بدهیم که مشارکت کنند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه  با تکیه بر توان داخلی می‌توان قدرت صادرات مواد معدنی را افزایش داد، خاطرنشان کرد: اگر معادن فعال شوند می‌توانیم کل درآمد صادرات نفت، گاز و میعانات را به صندوق توسعه ملی ارسال کنیم و در آنجا با حداقل بهره به بخش خصوصی تسهیلات بدهیم و در نتیجه در آمد ارزی افزایش پیدا کند. در حقیقت معادن را می‌توانیم جایگزین نفت کنیم، یعنی فقط در بخش صادرات مجدد، ری اکسپورت، دولت می‌تواند به بخش خصوصی میدان بدهد، به این ترتیب که مواد خام وارد کرده، فرآوری کنند و سپس صادر کنند.

اکبری تالار پشتی در پایان یادآور شد: در حقیقت از محل ری اکسپورت می‌توانیم چند برابر ارز مورد نیاز خود را تأمین کنیم و به سراغ درآمد نفت و گاز نرویم، اما حضور مدیران ناتوان منجر به این شده که چنین اقداماتی صورت نگیرد و از این درآمد محروم شویم.