در گفتگوی گسترش نیوز با کارشناس محیط زیست مطرح شد:
معدنکاری چه اثری بر محیط‌زیست دارد؟
یک کارشناس محیط‌زیست معتقد است که معادن بخشی از اکوسیستم را از بین برده و یا درحال تخریب آن است.
معادن با آنکه به عنوان منبعی مهم و حیاتی تلقی میشوند اما بخش مهمی از اکوسیستم و محیط‌زیست بی‌نظیر مناطق مختلف را به نابودی می‌کشاند، یعنی ضمن از بین بردن پوشش‌های گیاهی باعث کوچ و یا انقراض برخی از حیوانات و موجودات نیز می‌شود به عبارت دیگر استفاده از منابع طبیعی بدون تخریب، امری غیرممکن است.
از این‌رو پروژه‌های معدنی باید با ملاحظات زیست‌محیطی همراه باشند به این معنا که در استخراج فرآورده‌های معدنی، باید به استانداردهای زیست‌محیطی توجه کرد؛ به همین علت خبرنگار گسترش نیوزگفت‌وگویی انجام داده است با یکی از کارشناسان محیط‌زیست و نظر ایشان را درباره این موضوع پرسیده است، با ما در بخش اول این مصاحبه خواندنی همراه شوید:
دکتر تورج فتحی کارشناس محیط‌زیست در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار معدن گسترش نیوز درباره اثرات منفی معدن بر محیط‌زیست گفت:
معادن در حال تخریب محیط زیست
معادن ما متاسفانه بخشی از اکوسیستم کشور را از بین برده است و یا درحال تخریب وسیعی است، درست است که ما در مناطق کویری دارای معادن متعددی هستیم و میگویم خشک هستند و بارندگی آنچنانی در آن شکل نمی‌گیرد ویا توان اکولوژیکی بالا به ظاهر ندارد و از نظر زیست محیطی به ظاهر ارزش ندارد ولی اصلاً اینطور نیست.
وی ادامه داد: همانطور که جنگلهای هیرکانی از نظر ارزش اکولوژیکی مثال زدنی هستند و نیاز به توجه بیشتر از نظر زیست محیطی دارند مناطق بیابانی نیز بخاطر اکولوژیکی خاصی که دارند بسیار شکننده تر از مناطقی مثل استانهای شمالی هستند.
فتحی با اشاره به سختی احیا مناطق آسیب دیده کویری افزود: ما اگر یک ظرفیت اکولوژیکی در مناطق بیابانی و کویری داشته باشیم و به واسطه فعالیت انسانی آن ظرفیت را از بین ببریم شرایط برای احیا و باز گرداندن به وضع سابق بسیار سخت تر از منطقه جنگلی که برخوردار از منابع اب و ریزش‌های جوی هست می‌باشد و امکان اینکه ما بتوانیم با صرف هزینه در مدت زمان کوتاهی شرایط رو به حالت اولیه برگردانیم خیلی بیشتر از یک منطقه بیابانی است.
این کارشناس محیط‌زیست ادامه داد: بنابراین در مناطق بیابانی ما باید خیلی با دقت بیشتری عمل کنیم که توان اکولوژیک و ظرفیت‌های اکوسیستم رو تحت تاثیر قرار ندهیم اما متاسفانه این باور غلط در نزد کارشناسان بخشهای دیگر نه بخشهای محیط‌زیست وجود دارد به طور مثال، یک کارشناس معدن صرفاً نگاهش با رویکرد اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری از معدن است اما متاسفانه نگاه زیست محیطی به این موضوع ندارد و در واقع به فعالیت معدنی خودش توجه می‌کند و بخاطر همین متاسفانه خسارتهای خیلی زیادی به محیط‌زیست در اثر فعالیتهای معدنی به وجود می‌آورد.
روند بازسازی محیط‌زیست معادن
وی در ادامه درباره روند بازسازی محیط‌زیست معادن و اطراف معدن اظهار کرد: بازسازی محیط‌زیست معادن و یا فرآیند بازسازی معادن از زمانی شروع می‌شود که فعالیت معدنی استارت می‌خورد، اما متاسفانه تفکری غلط در این بین رایج است که ما فرض کنیم برای معدنکاری مجوز بهره‌برداری را صادر میکنیم و بگوییم شروع به فعالیت کن و به استخراج و بهره‌برداری و استحصال و فراوری و تولید محصول برس و هر وقت مجوز استخراج آن معدن تمام شد اگر محیط‌زیست به این مسئله گیر داد با یک کار زیست محیطی هم این موضوع حل می‌شود که این یک باور اشتباهی است.
فتحی ادامه داد: فعالیت زیست محیطی یک فعالیت معدنی از زمان اکتشاف معدن شروع می‌شود یعنی از زمانیکه برای متقاضی معدن پروانه اکتشاف صادر و معدن کار شروع به احداث راه دسترسی، احداث ترانشه، احداث چاهک، احداث تجهیزات کارگاهی کانکس یا احیاناً ساختمان‌سازی می‌کند.
وی افزود: ما در قانون معدنکاری ماده‌ای داریم که معدنکار می‌تواند در دوره اکتشاف برداشت محدود از معدن انجام دهد و زمانیکه برداشت ماده معدنی صورت می‌گیرد معدنکار باید مجاب شود به احیا بخشهایی که تخریب در آن رخ داده است و خسارت به محیط‌زیست وارد کرده است
این کارشناس محیط‌زیست در پایان اظهار کرد: باید همزمان با فعالیت دوره اکتشاف و بعد از دوره اکتشاف و بهره‌برداری فعالیتهای بازسازی و احیا محیط‌زیست اطراف معدن و در محدوده‌ای که مجوز صادر شده است این امر اتفاق بیافتد
البته در دوره اکتشاف این محدوده گسترده تر است و در حدود چهل کیلومتر مربع پروانه کشف داده می‌شود که ممکن است معدنکار در آن چهل کیلومتر مربع جاده احداث کند یا ترانشه احداث کند و یا ممکن است که تخریبهایی در محیط‌زیست ایجاد کند باید در همان و قبل از اعطای مجوز بهره‌برداری نسبت به احیا و بازسازی مناطق تخریب شده اقدام کند
و باید در مرحله بهره‌برداری نیز بازسازی و احیا همزمان با بهره‌برداری انجام گیرد، ضمن اینکه بعد از اختتام فعالیت معدنی و اتمام ذخایر معدنی و برچیدن کارگاهها و کمپ و وسایل باطله و ماشین‌آلات نیز باید یک فعالیت بازسازی و احیا در منطقه صورت گیرد بنابراین احیا و بازسازی محیط‌زیست معدن از زمان شروع فعالیت اکتشاف تا اختتام و تعطیلی معدن باید ادامه داشته باشد.
چه بسیار روستاهای خوش آب وهوا با باغات درختان مثمر زمینهای حاصلخیزبا الوسیستم گیاهی. جانوری وحیوانی باگونه های کمیاب به همراه آلوده کردن آب های شرب که هرلیتر آن ارزش چند تن سنگ معدن را دارد. با توجه به اینکه درهمه جای کشور معدن وجود دارد. آیا زیبنده این نظام وانقلاب هست به اسم معدن روستا ها ی خوش آب وهوا بازمینهای حاصلخیز وآب گوارا را تخریب کرد وهزاران کشاورز را بیکار وتهدید نمود. چرا نباید از معادنی استفاده کرد که در مناطق خالی از سکنه وخالی از گونه های جانوری وگیاهی وحیوانی هستند بهره برداری کرد آیا بهتر نیست از معادن درنوار مرزی کشور بهره برداری کرد. هم باعث ایجاد شغل برای هموطنان مرزنشین می شود وهم امنیت مرزها را به دنبال دارد وهم با عث آسیب به مردم وزمینهای حاصلخیز ومحیط زیست داخل کشور نمی شود. آیا بهتر نیست از میدان مشترک پارس جنوبی با کشور قطر با سرعت هرچه بیشتر بهره برداری کرد. آیا بهتر نیست بجای خام فروشی به احیا معادن فعال گذشته که مجهز به ذوب آهن وکارخانه های فراوری هستند ادامه داد تا هزاران کارگر بیچاره بخاطر ظلمی که پیمانکاران وصاحبان ثروت به آنها روا می دارندمجبورند فرزندان خود را که آینده سازان ایران عزیز می باشند از مدرسه بردارند ونتوانند ادامه تحصیل دهند. در نظام اسلامی که شعار برابری مالی واقتصادی برای ملت می دهد اینگونه ملت درفقروفلاکت زندگی کنند. شما را به خدا بگذارید مردم زندگی خودشان را بکنند.
معادن وبهره برداری از آنها باید دولتی باشد یا حداقل بالای 50درصد سهم معادن دولتی باشد. برداشت از معادن باید درمناطق غیر مسکونی وغیر کشاورزی ودر بیابانها ی دور از محل زندگی مردم باشد مثل مناطق مرزی کشور هم باعث اشتغال مرزنشینان وهم امنیت مرزها شود. خام فروشی بیماریی هست که بجان ملت ومملکت افتاده. چون فقط تعداد انگشت شماری صاحب نفوذ که ازاینطریق صاحب بیت المال شده اند وهرروز کشور را غارت می کنند وبه ثروتشان افزوده می شود وتوده مردم بیکارتر وفقیرتر میشوند. بخش خصوصی نه دلش به مملکت سوخته نه به ملت. هدفش چپاول سرمایه کشور وثروت اندوزی درخارج از کشور بخصوص کشورهای اروپایی وغربی که دشمن ملت وکشور ونظامند. بنابراین ایجاب می کند. معادن دولتی باشند وآنهم درمناطق مرزی خالی از سکنه باشرایط زیست محیطی بسیار کم وپایین. یعنی مناطق عاری از درخت. گیاه وجانوری وحیوانی. چون موضوع محیط زیست بسیار مهم می باشد وبا هیچ چیز قابل معامله وجایگزینی نیست.