بحران آلودگی هوا در اکثر شهرهای ایران به نقطه‌ای رسیده که دیگر نمی‌توان آن را تنها یک مشکل زیست‌محیطی دانست؛ این معضل به تهدیدی جدی برای سلامت عمومی، اقتصاد شهری و اعتماد اجتماعی بدل شده و ضرورت اقدام فوری دولت بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

با آغاز اجرای طرح تاکسی‌های اینترنتی براساس پیمایش، مابه‌التفاوت دریافت می کنند. دارندگان چند خودرو باید در سامانه خوداظهاری، کارت سوخت فعال خود را مشخص کنند. اصلاح قیمت بنزین از شنبه، سهمیه تاکسی‌های شهری، بدون تغییر ادامه پیدا می‌کند و برای تاکسی‌های اینترنتی، سازوکار جبرانی برای مصرف مازاد در نظر گرفته شده است.

تعلیق ناگهانی اصلاح قیمت بنزین، تازه‌ترین نشانه از سردرگمی سیاستگذاری در دولت است؛ تصمیمی که با وجود اعلام رسمی، نه اجرا شد و نه تکلیف آن روشن است. کارشناسان می‌گویند این بلاتکلیفی، هم اعتماد عمومی را تضعیف می‌کند و هم قدرت اصلاحات اقتصادی را از بین می‌برد.

با گذشت بیش از ۹ ماه از وعده اجرای طرح «انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی»، مهلت قانونی تعیین‌شده در بودجه ۱۴۰۴ پایان یافته اما این طرح هنوز عملیاتی نشده است؛ موضوعی که دیوان محاسبات کشور را به بررسی ترک فعل وزارت نفت و بانک مرکزی واداشته و پرسش‌های جدی درباره آینده این طرح ملی ایجاد کرده است.

آلودگی هوای تهران برای اولین‌بار از منظر «ترکیبات» PM۲.۵ (ذرات آلاینده با قطر کمتر از ۲.۵میکرون) و «مکان» انتشار گاز SO۲ (آلاینده دی‌اکسیدکربن) آنالیز شد. نتایج آزمایش‌های یک سازمان دولتی نشان می‌دهد، عمده ذرات معلق در پایتخت، از ۴ نقطه در جنوب شهر، توسط «خودروهای دیزلی، صنایع و زباله‌سوزها» منتشر و در مسیر باد وارد تهران می‌شود؛ گازوئیل بی‌کیفیت همچنین از سه نیروگاه اطراف، ۱۰ تا ۱۰۰برابر حدمجاز، «گوگرد» وارد هوا می‌کند. این گزارش، طرح «زوج‌ و فرد» را فاقد اثر می‌داند.

مدیر طرح سی‌ان‌جی از راه‌اندازی بیش از ۲,۳۶۵ جایگاه با ظرفیت ۴۰ میلیون متر مکعب در روز خبر داد و اعلام کرد که این سوخت جایگزین روزانه ۱۶ میلیون لیتر بنزین شده است .

کیهان هم از سیاست بنزینی دولت خوشش آمد .

روز چهارشنبه ۵ آذر، تهران آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شد. مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها، ناوگان فرسوده و کیفیت نامطلوب بنزین تولیدی در داخل کشور همگی دست به دست هم داده‌اند تا تهران و دیگر کلان‌شهرها همچون سال‌های گذشته گرفتار آلودگی باشند.

شریعتی بیان کرد: همین درآمد اندکی هم که گیر دولت می آید، قبلا دولت کسری بودجه در منابع هدفمندی را دیده که این منابع را اضافه می کند یعنی قبلا این منابع را پیش خور کرده و با تورمی که به صورت انتظاری در کالای راهبردی بنزین ایجاد می شود، عملاً اثر تورمی که ایجاد می کند این درآمد را هم خنثی می کند. این مصوبه احتمالاً در کمیسیون مصوبات دولت با قوانین در مجلس حتما نیاز به اصلاح داشته باشد. وی بیان کرد: یک خانواری که توانسته با قرض و ... خودرو تهیه کند مثلا همین تیبا و ساینا و امثال اینها که خودروهای نسبتا ارزان قیمتی در بازار هستند، از سهمیه محروم کردیم. یک خانواری که به نام اعضای خانواده چند خودرو داشته باشند همه خودروهایشان سهمیه دارند و این کاملاً ناعدالتی است.

حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، با طرح یک پیشنهاد جنجالی، بحث بر سر اصلاح نظام توزیع یارانه بنزین را دوباره به داغترین موضوع روز تبدیل کرد. وی با تأکید بر لزوم هدفمندسازی یارانه ها ، خواستار انتقال سهمیه بنزین به کارت ملی افراد و حذف کامل کارت‌های سوخت شد.

با آغاز خرید بنزین سوپر وارداتی در بورس از دوم آذر، روند ورود این سوخت به چرخه توزیع رسما کلید خورد. به گفته مسئولان وزارت نفت و صنف جایگاه‌داران، عرضه جایگاهی این بنزین پس از تکمیل مراحل ثبت سفارش و حمل، ظرف یک هفته تا حداکثر یک ماه در جایگاه‌های منتخب تهران انجام خواهد شد.

سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان و بیش از ۲ ماه چشم انتظاری، تعرفه عرضه بنزین ویژه وارداتی در بورس کالا مشخص و اعلام شد تا روند عرضه این نوع سوخت که بی ارتباط به بنزین داخلی است، آغاز شود. بازار جدیدی که قرار نیست عرصه را بر بنزین یارانه ای تنگ کند.

مدیرعامل بورس انرژی ایران، در خصوص سازوکار عرضه بنزین ویژه وارداتی (بنزین سوپر) گفت: عرضه‌کنندگان بنزین ویژه طبق شیوه‌نامه وزارت نفت، واردکنندگان و توزیع‌کنندگان هستند. اکنون، توزیع‌کنندگان بنزین را به جایگاه‌داران عرضه می‌کنند که به مصرف‌کنندگان می‌رسد. امیدواریم زنجیره را تا مصرف‌کننده نهایی گسترش دهیم تا مزایای بازار رقابتی آشکار شود.

زنگ هشدار ناترازی انرژی در ایران از مرحله هشدار گذشته و حالا به آستانه بحران رسیده است. روزی که مصرف بنزین از ۱۴۷ میلیون لیتر فراتر رفت، نشانه‌ای بود از آینده‌ای نه‌چندان دور: کشوری که اگر الگوی مصرف را اصلاح نکند، تا سال ۱۴۰۷ با ارزبری ۱۶ میلیارد دلاری و بحران واقعی در پمپ‌های بنزین روبه‌رو خواهد شد.

معاون اجرایی رئیس‌جمهور اعلام کرد هزینه واقعی تولید هر لیتر بنزین در کشور ۳۴ هزار تومان است، اما این سوخت با نرخ ۱۵۰۰ تومان در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ اختلافی که به شکل یارانه انرژی پرداخت می‌شود و اثر تورمی دارد. او تأکید کرد دولت فعلاً برنامه‌ای برای افزایش قیمت ندارد. همزمان، شرکت ملی پالایش و پخش از رشد چشمگیر طرح تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز خبر داده است.

به گفته مدیرعامل بورس انرژی، بنزین سوپر وارداتی تا دو هفته دیگر در تابلوی بورس انرژی کشور عرضه می‌شود. قیمت در روزی که در تابلو عرضه شود، هنگام ارسال، یک نرخ مبنایی خواهد داشت، اما بعد از آن در فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود و ما هم باید ببینیم که رفتار بازار چگونه خواهد بود و قیمت چگونه تصحیح خواهد شد.

کارت سوخت که یکی از ابزارهای اصلی کنترل مصرف و توزیع بنزین در کشور به شمار می‌رود، تنها در شرایط خاص و با دلایل قانونی مسدود یا باطل می‌شود. تفاوت میان «مسدودی» و «ابطال» کارت سوخت اهمیت زیادی دارد، چرا که در حالت مسدودی امکان صدور کارت جدید وجود ندارد اما در ابطال، مالک می‌تواند به‌سادگی کارت المثنی دریافت کند.

در پی صف‌های طولانی سوخت در بندرعباس، مسئول پخش فرآورده‌های نفتی هرمزگان اعلام کرد: استفاده از کارت‌های اضطراری محدود به حداکثر ۱۰ درصد است و تنها ۷ جایگاه در شهر برای هر نازل، یک کارت اضطراری جهت رفع اضطرار عموم در اختیار دارند؛ این تدابیر برای مدیریت مصرف، جلوگیری از قاچاق و اولویت با کارت شخصی اجرا شده است.

با توجه به ناترازی سوخت در کشور، اصلاح قیمت بنزین به یکی از اولویت‌های اجتناب‌ناپذیر دولت چهاردهم تبدیل شده است. در ماه‌های اخیر، گمانه‌زنی‌ها درباره زمان و میزان افزایش قیمت سوخت، موجی از واکنش‌ها را در میان مردم، کارشناسان و نمایندگان مجلس به دنبال داشته و این موضوع را به صدر اخبار اقتصادی و سیاسی کشور بازگردانده است.

دولت چهاردهم با تدوین برنامه‌ای جامع برای رفع ناترازی بنزین، راهبردهایی غیرقیمتی را در اولویت قرار داده و اصلاح تدریجی قیمت سوخت را به‌عنوان گام نهایی در نظر گرفته است. از توسعه سی‌ان‌جی و حمل‌ونقل ریلی تا اسقاط خودروهای فرسوده و تشویق استفاده از خودروهای برقی، این برنامه با هدف کاهش مصرف بنزین، بهبود کیفیت سوخت و کاهش آلودگی هوا طراحی شده است. جزئیات این ۷ گام کلیدی را در ادامه بخوانید.