سهم آموزش و پرورش از بودجه کشور چقدر است؟

محمد وحیدی، نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در برنامه پرسشگر با موضوع «عدالت آموزشی در تعطیلی مدارس» با اشاره به توجه به عدالت در بیانیه گام دوم انقلاب اظهار کرد: پیش‌شرط عدالت اجتماعی، عدالت آموزشی است. هیچ جای دنیا بدون عدالت آموزشی به عدالت نمی‌رسند و باید فرصت برابر یاددهی یادگیری شود و استعداد و حد توان شکوفا شود و به سمت عدالت اجتماعی برویم.

سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با تأکید بر اینکه از نظریه عدالت آموزشی هنوز فاصله زیاد با نقطه مطلوب داریم، گفت: در پوشش تحصیلی، شرایط خوب است اما در شکاف آموزشی، پوشش خوبی نداریم حتی در فضا، ایجاد کارگاه، فناوری و ایجاد بستر اپلیکیشن شاد هم برابری نیست.

وی تصریح کرد: درحال‌حاضر ۳.۵ میلیون دانش‌آموز داریم که به اپلیکیشن «شاد» دسترسی ندارند. این ۳.۵ میلیون نفر یا در محلی زندگی می‌کنند که اینترنت وجود ندارد یا تبلت و گوشی تلفن مورد نیاز را ندارند.

سهم آموزش و پرورش از تولید ناخالصی ملی کمتر از ۲ درصد

وحیدی با بیان اینکه مجموعه دولت‌ها در ادوار مختلف پشتیبانی درستی از آموزش و پرورش نداشتند، گفت: سهم آموزش و پرورش در دنیا از تولید ناخالص ملی ۴.۶ درصد است در حالی که در کشور ما کمتر از ۲ درصد است؛ عددی که در ایران وجود داشته است در ۳۰ سال گذشته به عدد دنیا بسیار نزدیک بوده است اما افت کردیم. ریشه‎اش این است که آموزش و پرورش را همیشه هزینه‌بر فرض کردیم یعنی مجموعه دولت‌ها هرجا که بودجه کم داشتند از بودجه آموزش و پرورش کم کردند.

سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت از ۱۸ درصد به ۸ درصد رسید

وی به سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی اشاره کرد و افزود: درحال‌حاضر سهم آموزش و پرورش پرورش از بودجه عمومی در کشور، کمتر از ۱۰ درصد یعنی حدود ۸.۹ درصد است و این در حالیست که در دنیا این عدد ۱۴ درصد است. البته در سال ۹۲، این عدد ۱۸ درصد بوده است یعنی این نگاه در آموزش و پرورش در دولت به وجود آمد که آموزش و پرورش را به سمت بخش خصوصی ببرد؛ به ۱۰۰ هزار نفر در آموزش و پرورش کمترین حقوق را پرداخت کنند.

سهم ۱۸ درصدی بخش غیر دولتی در آموزش و پرورش

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: درحال‌حاضر سهم غیردولتی در آموزش و پرورش ۱۸ درصد است و یک میلیون و ۸۵۰ هزار دانش آموز در بخش غیر دولتی تحصیل می‌کنند بخشی از این نگاه، تفکری است و می‌گوییم آموزش و پرورش مولد نیست. گاهی نگاه‌های ما فاجعه را در بلند مدت رقم می‌زند.

بازماندگی یا ترک تحصیل در دختران بیشتر از پسران

وی به بحث عدالت جنسیتی اشاره و اظهار کرد: در خیلی از جوامع شعار عدم تبعیض داده می‌شود اما اینگونه نیست.اما در کشورمان می‌بینیم که بعد از انقلاب فاصله دختران و پسران در آموزش کمرنگ شده است و برخی موارد عدم آموزش دختران به ازدواج زودهنگام و دوری از مدارس باز می‌گردد. در کنکور هم می‌بینیم در ورودی به دانشگاه سهم دختران بیشتر شده است اما بازماندگی در مقاطع وجود دارد و در دختران بالاتر از پسران است.

وحیدی افزود: وقتی تعدادی کلاس‌های چند پایه بالا رفت، مشکل ایجاد می‌شود. مثلاً ۱۰ دانش‌آموز در پایه‎های متفاوت در کلاس هستند و یک معلم درس می‌دهد که در این حالت آموزش سخت است و حجم زیاد کتب وجود دارد و اگر برنامه ویژه نباشد و معلم خاص این مدارس آموزش نبینند، با مشکل مواجه می‌شویم.

وی در واکنش به این جمله قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین‌الملل درباره مدارس با تعداد بالا در کشورهای خارجی و امکان سرویس مدارس برای آنها گفت: اختیارات هم ندادیم و اختیار در استان‌ها وجود ندارد. در دانشگاه‌ها اختیار است و بخشنامه‌ها داده شده است اما درباره مدارس اختیار به استان‌ها داده نشده است.

۶ درصد دانش‌آموزان در مدارس خاص تحصیل می‌کنند

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه از ۱۸ درصد مدارس غیردولتی ۱۲.۵ درصد مدرسه غیردولتی و مابقی خرید خدمات است، اظهار کرد: اگر مدارس دولتی را از ۱۰۰ درصد در نظر بگیریم یعنی از ۱۱.۵ میلیون دانش‌آموز، ۹۳.۵ درصد دانش آموزان در مدارس دولتی که همان عادی است، تحصیلی می‌کنند، ۲.۴ درصد در مدارس نمونه دولتی، ۳.۲ درصد در مدارس شاهد و یک درصد هم در مدارس سمپاد تحصیل می‌کنند.

نگاه به آموزش و پرورش به عنوان کالایی برای ثروت اندوزی

وی افزود: مدارس دولتی از نظر مردم از امکانات کمتری برخوردارند، شهریه ندارند، فقط هزینه کتاب و بیمه در این مدارس دریافت می‌شود یعنی اتفاقی که افتاده است، این بوده که نگاه مردم به این مدارس از جنس تفاوت با دیگر مدارس است و فضا در برنامه‌ریزی آموزش و پرورش این نگاه را طوری هدایت می‌کند که اگر نمی‌خواهید فرزندتان به مدرسه دولتی برود، هزینه کنید و فرزندتان را به غیر دولتی بفرستید. نگاه صرفه‌جویی در آموزش و پرورش است البته سوددهی برای یک عده ایجاد می‌کند. نگاهی که آموزش و پرورش به کالایی برای ثروت اندوزی منجر شود.البته منظورم تمام کسانی که مدرسه غیردولتی دایر کردند، نیست.

وحیدی به بازدید از ۸ مدرسه ابتدایی در منطقه ۱۲ تهران اشاره کرد و گفت: در این بازدیدها متوجه شدیم که دسترسی دانش‌آموزان به شاد کم است. برخی گوشی تلفن نداشتند و برخی دانش آموزان اتباع بودند. در روزهایی که کلاس دایر است، برخی روزها فقط ۳ نفر در کلاس حضور می‌یابند. باید بپذیریم این دسترسی به آموزش و پرورش کافی نیست. آیا وزارت ارتباطات سهمی ندارد؟ آیا وزارت صمت، سهمی ندارد؟صدا و سیما یک فرصت ایجاد کرده است اما چون دو سویه نیست، نمی‌توانیم بگوییم که چه تعداد دانش آموز، پای تلویزیون می‌نشینند و آموزش می‌بینند بنابراین فرصت برابر نیست.

حقوق اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها دو برابر دکتر معلمان

وی تصریح کرد: در نقشه جامع علمی کشور، معلم، استاد و پژوهشگر در کنار هم قرار دارند اما فرد دارای مدرک دکتری در آموزش و پرورش نصف حقوق فرد دارای مدرک دکتری در آموزش عالی را می‌گیرد و همچنین بین معلم و نسبت به کارمند دولت فاصله وجود دارد از ۱۵۲۴۹ معلم خراسان شمالی، ۵ هزار معلم روزانه از ۳۰۰ کیلومتر تا بالاتر در مسیر هستند بعضی تا ۱۵۰ کیلومتر به مدرسه می‌روند و ۱۵۰ کیلومتر بر می‌گرداند.

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: ۹۸ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق می‌شود و ۲ درصد برای کیفیت است که آن هم در اختیار ستاد است. معتقدم خیلی از افراد که در کشور صاحب نظرند چرا سیاست‌های دولت را نقادانه بررسی نمی‌کنند و اگر راه را به اشتباه رفتیم باید در مسیر حرکت کرد. دو ماه دیگر زمان ارائه بودجه به مجلس است و دولت می‌تواند نگاه بهتری نسبت به آموزش و پرورش در این زمینه داشته باشد.