صدای زنگ خطر بودجه برای رتبه بندی معلمان

 سرانجام پس از مدت‌‌ها انتظار، لایحه رتبه‌بندی معلمان از سوی دولت به مجلس ارائه شد و در حالیکه پیش از این اخباری مبنی بر اجرای آن در هفته معلم اعلام شده بود اما براساس گفته‌های نمایندگان مجلس، روند بررسی این لایحه طولانی خواهد بود.

رتبه‌بندی تا به امروز در میان قاطبه فرهنگیان با افزایش حقوق گره خورده است اما زمزمه‌هایی که از میان مسئولان آموزش و پرورش شنیده می‌شود، ماجرای دیگری را حکایت می‌کند، مسئولان این موضوع را پیش می‌کشند که لطفا رتبه‌بندی را به افزایش حقوق گره نزنید، هدف این طرح، ارتقای کیفیت آموزش و به طبع آن افزایش انگیزه‌های مالی است.

رتبه‌بندی معلمان با این معیارها

براساس آنچه پس از بررسی لایحه پیشنهادی دولت برای رتبه‌بندی معلمان، متوجه آن شدیم، معلمان براساس صلاحیت‌هایی همچون "صلاحیت معلمی"، " صلاحیت عمومی یا ویژگی‌های رفتاری"، " صلاحیت تخصصی" و "صلاحیت حرفه‌ای" بررسی شده و در رتبه‌های یک تا پنج قرار می‌گیرند. شرایط کسب، ارتقا، توقف و تنزل رتبه در آیین‌نامه اجرایی این قانون تعیین می‌شود ورود به فرآیند رتبه‌بندی معلمان با حداقل ۲ سال سابقه خدمت صورت گرفته و کسب رتبه‌های بالاتر مستلزم حداقل ۶ سال توقف در هر یک از رتبه‌ها و کسب شرایط لازم تعیین شده در آیین نامه اجرایی قانون خواهد بود.

البته وعده اجرای رتبه‌بندی معلمان سال‌هاست که شنیده می‌شود و این موضوع مدت‌هاست محل بحث و اختلاف نظر میان مسئولان، کارشناسان و معلمان است آنجا که در طول سال‌های گذشته در دو مرحله ترمیم حقوق فرهنگیان به نام رتبه بندی اجرا شد با این وجود هنوز عده‌ای زیادی بر این باورند که همچنان در نقطه شروع ایستاده‌اند و رتبه بندی رنگ اجرا به خود ندیده است.

حال باید دید با تدوین قانون رتبه‌بندی، بحث افزایش کیفیت آموزشی و در کنار آن ارائه مشوق‌های مالی به معلمان پس از سال‌ها کش و قوس عملیاتی خواهد شد؟

بودجه سنواتی پاشنه آشیل رتبه‌بندی 

در همین رابطه خلیل جوادیار؛ کارشناس شورای عالی آموزش و پرورش درباره رتبه‌بندی معلمان گفت: براساس آنچه که در برنامه ششم توسعه در ردیف دو از بند الف ماده ۶۳ تکلیف شده، دولت موظف است نظام رتبه بندی معلمان را با توجه به عملکرد رقابتی تدوین و در بودجه سنواتی پیش بینی کند. بودجه سنواتی پاشنه آشیل رتبه بندی معلمان است.

وی درباره تعیین بودجه پایدار برای رتبه‌بندی معلمان گفت: وقتی قرار است قانونی از مجلس به عنوان نظام رتبه‌بندی معلمان گذرانده شود باید ردیف بودجه مستقل، مشخص و دائم پیدا کند، اینکه هر سال بودجه رتبه‌بندی را منوط به بودجه سنواتی کنیم، پاشنه آشیل لایحه رتبه‌بندی معلمان است.

این کارشناس مسائل آموزش و پرورش افزود: رتبه‌بندی باید در فلسفه موضوع به نتیجه یکسان و دیدگاه همجنس در بدنه سیاست گذاری و اجرا برسد، هم‌اکنون هر وقت پول داریم از رتبه بندی صحبت می‌کنیم و هر وقت پول نداریم به شکلی دیگر.

رتبه‌بندی گرفتار بازی‌های سیاسی 

وی به ضرورت تدوین نظام پرداخت ویژه معلمان پیش از رتبه بندی اشاره و تصریح کرد: رتبه بندی را به بازی‌هایی در سیاست گذاری و اجرا تبدیل کرده‌اند، سال ۹۴ که بحث ارتقای شغلی معلمان مطرح شد به نوعی خواستگاه آن همین رتبه بندی بود؛ نظام پرداخت معلمان را در حداقل ۱۰ کشور مطالعه کردم، آنها نظام پرداخت حقوق را به بحث رتبه بندی پیوند نمی‌زنند، رتبه بندی امری کاملا مستقل و دارای ماهیت، نگاه حرفه ای به معلمان است.

جواد‌یار با اشاره به اینکه نظام پرداخت معلمان باید مشخص تر از آنچه هست، باشد هم‌اکنون از کارمندی، معلمی و حتی برخی اوقات دریافت کارگری به معلمان پرداخت می‌شود، متذکر شد: برای رتبه بندی باید ماهیت مشخص و مستقل قائل باشیم و برای آن بودجه مجزا، سازوکار مستقل و قانون مشخص و مدونی ارائه کنیم تا دستخوش سلیقه بازی و سنوات نشود.

این کارشناس مسائل آموزش و پرورش گفت: حداقل در سه دولت  موضوع رتبه بندی مطرح شده است و هم اکنون به بحث لایحه در سطح مجلس رسیده است؛ ماده ۶۳ برنامه ششم توسعه اشاره می‌کند، "تهیه نظام رتبه بندی و استقرار نظام پرداخت‌ها" متاسفانه تمام افراد فقط بحث نظام رتبه بندی را دیده‌اند و به استقرار نظام پرداخت‌ها توجهی نکرده‌اند.

نظام پرداخت ویژه معلمان تدوین شود

وی ادامه داد: یکی از راه حل‌ها این است ابتدا نظام پرداخت ویژه معلمان ‌و نه فرهنگیان را طراحی کنیم یعنی کادر اداری و خدماتی از آن خارج شوند، معلم تعریف مشخصی دارد و در این لایحه بر آن تعریف صحه گذاشته شده است، اگر نظام پرداخت تدوین و تصویب شود یکی از زیر مجموعه‌های آن بحث رتبه بندی است.

جوادیار با انتقاد از رتبه بندی که هم اکنون در حال اجراست، ادامه داد: رتبه بندی هم اکنون در حال انجام است، معلمانی که به سابقه خاصی می رسند، طبق مصوبه هیئت دولت براساس روش معیوب آزمون الکترونیکی ارزشیابی می‌شوند، مخالف این موضوع هستیم هیچ وقت ابزار را نباید در مصوبه‌ای که شکل آیین نامه و مقرره پیدا می‌کند، لحاظ کرد.

معلمان مدارس غیردولتی از رتبه‌بندی جاماندند

وی با اشاره به اینکه لایحه رتبه بندی معلمان تقدیم مجلس شد تا این قانون در قالب بودجه ۱۴۰۰ تدوین و تصویب شود، بیان کرد: آنچه به آن اصرار دارم این است که نظام رتبه بندی را با نظام سنجش صلاحیت و کسب گواهی نامه صلاحیت معلمی یکسان نبینیم همچنین لایحه تدوین شده با رویکرد معلمان بخش دولتی است و اصلا به مدارس غیردولتی توجه نکرده‌اند آیا فردی که در مدارس دولتی درس می‌دهد با فردی که در مدارس غیردولتی را همین کار را انجام می دهد تفاوتی دارد که عده ای را رتبه بندی و عده‌ای را رها می‌کنیم؟ 

گواهینامه صلاحیت معلمی پاشنه آشیل رتبه‌بندی

جوادیار ادامه داد: نبود روش یکسان در بحث به کارگیری معلمان براساس گواهینامه صلاحیت معلمی یکی از پاشنه آشیل‌های لایحه رتبه‌بندی است که باید به آن توجه زیادی می‌شد البته در مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تبصره ۵ درباره جذب منابع انسانی به بحث گواهینامه صلاحیت معلمی به خوبی پرداخته شده است اگر آیین‌نامه خوبی برای آن تدوین و تمام مدارس دولتی و غیردولتی و تمام افرادی که به شغل معلمی مشغول هستند را در بربگیرد، معلمی را در حرفه فارغ از بحث دریافت حقوق لحاظ خواهد کرد.

وی هشدار داد: هم‌اکنون دانش آموزان توانمند به دلیل نبود شغل در جامعه و خلا اشتغال در تراز بالای درسی، معلمی را انتخاب می‌کنند اما در این انتخاب بحث انگیزه وجود ندارد و فقط مطالبه شغل است!