تاثیرات منفی آموزش مجازی بر معلمان و دانش آموزان

با شیوع ویروس کرونا و اعمال محدودیت‌های سراسری، مدارس و دانشگاه‌ها نیز به اجبار تعطیل شدند. با گذشت زمان و درک این موضوع که ویروس کرونا به سادگی پایان نخواهد یافت؛ نظام آموزشی کشور تلاش کرد به آموزش غیرحضوری روی آورد. توسعه اینترنت، گسترش فضای دیجیتال و دسترسی مطلوب به تجهیزات الکترونیکی مناسب همچون گوشی‌های موبایل و لپ‌تاپ موجب شد آموزش غیرحضوری به عنوان یک پدیده اجتماعی مختص به کرونا گسترش یابد.

آموزش غیرحضوری اگر چه به عنوان یک راه حل کوتاه مدت کارساز بود؛ در طولانی مدت معایب خود را نشان داد. مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری در آموزش غیرحضوری، ضعف در آموزش مجازی و افت تحصیلی ناشی از آن از مهم‌ترین دلایل ضعف آموزش غیرحضوری بود. علاوه بر این‌ها پرخاشگری و وجود رفتار ناسازگارانه از جمله مواردی بود که در رفتار کودکان متأثر از آموزش مجازی دیده شده بود. محققان دانشگاه هاروارد، در یک مطالعه با پرسش از ۴۰۵ نفر از والدین دانش آموزان به نتایجی مهمی دست یافتند؛ از جمله این نتایج می‌توان به افزایش موارد پرخاشگری در رفتار، ناسازگاری در برخورد با والدین و انجام ندادن تکالیف درسی اشاره کرد.

والدین حاضر در این تحقیقات اعلام کردند کودکانشان در مقایسه با زمانی که به مدرسه می‌رفتند، بیشتر رفتارهای ناخواسته را از خود نشان می‌دهند و رفتار عمومی آنها در کل بدتر شده است.

‌بهترین آموزش، آموزش حضوری است

حسین خنیفر رئیس دانشگاه فرهنگیان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بهترین آموزش را آموزش حضوری دانست و گفت: دنیای مجازی نمی‌تواند بدیلی برای آموزش حضوری باشد. به عقیده تمامی سازمان‌های ملی و بین المللی آموزشی، آخرین مکانی که در هر بحران باید تعطیل شود، مدرسه است و اولین مکان هم که باید بعد از رفع کامل یا رفع موقتی محدودیت‌ها مجدداً آغاز به کار کند مدرسه و دانشگاه است.

خنیفر در تشریح این موضوع که آموزش‌های مجازی تا چه میزان ممکن است آسیب‌زا باشند؛ افزود: مادر عصر منابع انسانی هستیم. این منابع انسانی اگر از طریق فضای مجازی به شکل ناقص آموزش ببینند، نمی‌توانند آیندگان را به خوبی تربیت کنند.

با بررسی آمارهای موجود در وزارت آموزش و پرورش و مقایسه ارزشیابی دانش‌آموزان در سال جاری با سال‌های پیش از شیوع کرونا می‌توان به راحتی به اثر ناکافی آموزش مجازی در تحصیل دانش‌آموزان رسید.

صادق ستاری فرد، معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، در ۳۰ دی ماه سال جاری و در ارتباط زنده با شبکه خبر سیما، گفت: شرایط آموزش غیر حضوری دانش آموزان، باعث افت تحصیلی ۵۰ تا ۶۰ درصدی بچه‌ها شده است. این وضعیت به ویژه در مقطع ابتدایی بیشتر مشهود است.

علت ضعف عمده آموزش مجازی در مقطع ابتدایی عدم آموزش حضوری حروف الفبا و عدم یادگیری عملی مداد دست گرفتن و نوشتار فارسی است. کودک در سال اول و دوم ابتدایی لازم است در آموزش حضوری و در کنار معلم نحوه نوشتن حروف الفبا را فرا بگیرد و همراه با معلم بنویسد. از این جهت آموزش از راه دور بیشترین ضربه را به دانش آموزان سال اول و دوم ابتدایی زده است.

رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ددر خصوص لزوم توجه به جبران افت و ضعف دانش آموزان گفت: تمرکز اصلی بر مهارت نوشتن دانش‌آموزان است.

از سخنان این معاون وزارت آموزش و پرورش هم می‌توان دریافت ادامه روند آموزش غیرحضوری و جدی نگرفتن لزوم بازگشایی صددرصدی مدارس تا چه اندازه می‌تواند بر وضع سواد و خواندن و نوشتن کودکان امروز اثر منفی بگذارد.

از سوی دیگر علی باقرزاده مسئول سامانه شاد در پاسخ به این سوال که دانش آموزان کدام مقطع تحصیلی بیشتر از شاد استفاده می‌کنند؛ گفت: بیشترین استفاده از شبکه شاد توسط دانش آموزان مقطع متوسطه است و دانش آموزان ابتدایی استفاده کمتری از شاد دارند.

در مجموع به نظر می‌رسد اگر چه شبکه شاد و آموزش مجازی توانسته است برای دانش آموزان مقطع متوسطه تا حدودی جایگزین آموزش حضوری باشد؛ در مقطع ابتدایی و مخصوصاً برای دانش آموزان اول و دوم ابتدایی به هیچ عنوان جایگزین مطلوبی نیست و ادامه محدودیت‌ها در بازگشایی صد در صدی مدارس ممکن است به آسیب جدی در سواد دانش آموزان منجر شود.