سایه سنگین فضای مجازی بر اوقات فراغت جوانان

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، که زیر نظر جهاد دانشگاهی فعالیت می‌کند (ایسپا)، در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ اقدام به اجرای طرح نظرسنجی درباره وضعیت اجتماعی و فرهنگی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی نموده است. این طرح با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام شده است.

در این گزارش که دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی ‌فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم نیز در اجرای آن مشارکت داشته است. اوقات فراغت دانشجویان، میزان استفاده ‌دانشجویان از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، سبک موسیقی مورد علاقه، ‌تماشای فیلم و سریال، منبع پیگیری اخبار و اعتماد اجتماعی، متغیر‌های ‌مورد استفاده در این بررسی است.

در این نظرسنجی با ۲ هزار و ۲۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه‌های دولتی در سراسر کشور ‌مصاحبه حضوری انجام شده است که ۴۷ درصد آنها را دانشجویان مرد و ۵۳ درصد را دانشجویان زن تشکیل می‌دهند.

حدود ۴۷ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، در رده سنی ۱۸تا ۲۲ سال هستند، نزدیک به ۳۴ درصد آنها در رده سنی ۲۳ تا ۲۷ سال قرار دارند و حدود ۱۷ درصد آنها بالای ۲۸ سال، سن دارند. نزدیک به ۶۱ درصد دانشجویان حاضر در این نظرسنجی، در مقطع کارشناسی، ۲۹ درصد در مقطع کارشناسی ارشد و ۱۰ درصد در مقطع دکتری تحصیل می‌کنند.

استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی

طبق نتایج این نظرسنجی، حدود ۹۰ درصد دانشجویان از پیام‌رسان تلگرام استفاده می‌کنند و نزدیک به ۸۶ درصد از آنها نیز کاربر اینستاگرام هستند. واتس‌آپ با ۵۰.۴ درصد، ایتا با ۳۸.۴ درصد، روبیکا با ۲۹.۶ درصد، توئیتر (ایکس) با ۲۳.۵ درصد، بله با ۲۰.۸ درصد، سروش پلاس با ۱۴.۸ درصد، فیسبوک با ۱۰.۹ درصد، تیک‌تاک با ۹.۷ درصد، کلاب‌هاوس با ۵ درصد و تریدز با ۴.۹ درصد در رتبه‌های بعدی استفاده در میان کاربران دانشجوی ایرانی قرار دارد.

گوش دادن به موسیقی

بعد از استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی، گوش دادن به موسیقی، بیشترین طرفدار را در فعالیت‌های گذران اوقات فراغت دانشجویان دارد به طوری‌که ۶۶ درصد دانشجویان، هر روز به موسیقی گوش می‌دهند.

در میان سبک‌های موسیقی، حدود ۳۷ درصد دانشجویان، موسیقی پاپ ایرانی را می‌شنوند، ۱۹ درصد نیز موسیقی سنتی را می‌پسندند، حدود ۱۳ درصد دانشجویان، موسیقی راک و رپ ایرانی را ترجیح می‌دهند، سبک‌های پاپ خارجی نیز ۸.۴ درصد، کلاسیک خارجی ۶.۸ درصد، راک و رپ خارجی ۵.۳ درصد، موسیقی محلی ۴.۴ درصد، طرفدار دارند و ۵.۱ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی در این مورد پاسخ نداده‌اند و نیم درصد هم گفته‌اند که اصلا موسیقی گوش نمی‌دهند.

معاشرت با دوستان

حدود ۵۸ درصد دانشجویان شرکت‌کننده در این نظرسنجی، هر روز با دوستان خود معاشرت دارند، حدود ۳۰ درصد آنها هفته‌ای یک یا چند بار، نزدیک به ۱۰ درصد آنها ماهی یک یا چند بار، نزدیک دو درصد نیز سالی یک یا چند بار، وقت خود را به معاشرت با دوستان، اختصاص می‌دهند و حدود یک درصد نیز گفته‌اند که با هیچ دوستی معاشرت ندارند.

ورزش

۲۱ درصد دانشجویان، روزانه ورزش می‌کنند، حدود ۳۵ درصد نیز هفته‌ای یک یا چند بار، حدود ۲۴ درصد ماهی یک یا چند بار، نزدیک به ۱۰ درصد سالی یا چند بار ورزش می‌کنند و حدود ۱۰ درصد هم گفته‌اند که اصلا ورزش نمی‌کنند.

گوش دادن به پادکست

۱۹.۴ درصد دانشجویان حاضر در این نظرسنجی روزانه به پادکست گوش می‌دهند، ۲۹.۴ درصد نیز هفته‌ای یک یا چند بار، ۲۳ درصد هم ماهی یک یا چند بار و ۱۰.۸ درصد نیز سالی یک یا چند بار، پادکست می‌شنوند و ۱۶.۹ نیز گفته‌اند که اصلا به پادکست گوش نمی‌دهند.

تماشای فیلم و سریال

۱۸.۱ درصد دانشجویان نیز روزانه فیلم و سریال تماشا می‌کنند، ۳۷.۲ درصد آنها هفته‌ای یک یا چند بار، ۳۰ درصد هم یک یا چند بار در ماه، ۱۰.۲ درصد نیز یک یا چند بار سال، فیلم و سریال می‌بینند و ۳.۸ درصد هم گفته‌اند که اصلا علاقه‌ای به تماشای فیلم و سریال ندارند.

۳۹.۴ درصد دانشجویان شرکت‌کننده در این نظرسنجی گفته‌اند که فیلم‌ها و سریال‌های مورد علاقه خود را با دانلود از سایت‌های اینترنتی، تماشا می‌کنند. ۱۸.۷ درصد نیز از طریق پلتفرم‌های نمایش خانگی داخلی، ۱۱.۶ درصد از طریق پلتفرم‌های نمایش فیلم خارجی، ۱۱.۵ درصد از طریق تلویزیون، ۱۰.۱ درصد از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و ۱.۶ درصد با حضور در سالن سینما، فیلم و سریال‌های مورد علاقه خود را می‌بینند و ۱.۷ درصد نیز گفته‌اند که اصلا فیلم یا سریال تماشا نمی‌کنند.