آژیر خطر افزایش قیمت برنج روشن شد

تنگناهای تامین و تخصیص ارز برای واردات انواع برنج خارجی و رشد هزینه تمام‌شده تولید برنج ایرانی، شرایط را برای کمبود و افزایش قیمت انواع برنج در بازار خرده‌فروشی فراهم کرده است به‌نحوی که نرخ هر کیلوگرم از برخی انواع برنج مرغوب اما نه چندان خالص ایرانی در تهران یا مراکز استان‌ها از مرز ۳۵هزار تومان فراتر رفته و قیمت ارقام پر محصول برنج ایرانی نیز به ۱۸تا ۲۲هزار تومان رسیده است.

این افزایش قیمت به همراه کاهش درآمد و قدرت خرید بسیاری از اقشار دارای درآمد کم و حتی متوسط، زمینه کاهش تدریجی سهم این محصول در سبد مصرفی خانوارها را فراهم کرده است. تازه‌ترین آمارهای گمرک ایران در زمینه موجودی کالاهای اساسی در بنادر کشور از دپوی ۲۳۰هزار تن برنج خارجی و ادامه تلاش دولت برای ترخیص آن حکایت دارد. افزایش تعداد منابع تامین برنج توسط وارد کنندگان، راهکار دیگری است که برای کاهش هزینه تمام‌شده واردات و قیمت خرده‌فروشی برنج خارجی در بازار مصرف دنبال می‌شود. به گفته فعالان صنفی، تنگناهای تامین و تخصیص ارز و واردات برنج از هند و پاکستان موجب شده تا پس از مذاکرات دولت و بانک مرکزی با فعالان صنفی این موضوع در دستور کار نشست امروز، دوشنبه، ستاد تنظیم بازار قرار گیرد و حداکثر تا شنبه هفته آینده سازوکارهای تازه‌ای برای واردات برنج از سایر کشورها اتخاذ و اجرایی شود. علاوه بر آن با تخصیص ارز و تسهیل ترخیص برنج‌های دپو شده در بنادر کشور، زمینه رشد عرضه، کاهش احتمالی قیمت و یا حداقل مقابله با سیر صعودی قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در بازار خرده فروشی فراهم شود.

دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج از رشد بیش از ۱۰۰درصدی قیمت برنج خارجی با تغییر ارز مرجع واردات آن از ارز دولتی به نیمایی، افزایش نرخ ارز و مشکلات تامین و واردات آن خبر داد و گفت: شرایط تخصیص ارز برای واردات برنج با وجود دستور معاون اول رئیس‌جمهوری به خوبی پیش نرفته و مقرر شده تا شنبه هفته آینده تکلیف ۲۳۰هزار تن برنج دپو شده در گمرک مشخص شود.

مسیح کشاورز افزود: از سال ۱۳۹۰همیشه سرانه مصرف با توجه به جمعیت ۸۰میلیونی ایران ۴۰کیلوگرم برای هر نفر و در مجموع ۳میلیون و ۲۰۰هزار تن درنظر گرفته می‌شد. با این میزان تقاضا تولید‌کنندگان از تولید ۱.۵تا ۲میلیون تن برنج در کشور خبر دادند اما عملا در چند سال گذشته و حتی سال‌های ۹۷و ۹۸یک میلیون و ۵۰۰هزارتن برنج خارجی وارد کشور شده است. به گفته او بیشتر برنج وارداتی برای مصرف اقشار آسیب‌پذیر در ۵تا ۶دهک پایین جامعه تخصیص می‌یافت اما با اتفاقی که امسال در زمینه شیوع کرونا و تعطیلی برخی مشاغل مانند رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی و... افتاد میزان مصرف عمومی برنج خارجی کاهش یافت. کشاورز تأکید کرد: تا‌کنون رستوران‌ها و تالارهای پذایریی برای اینکه قیمت تمام‌شده مناسبی برای غذای ارائه شده داشته باشند، ازجمله خریداران برنج خارجی بودند و اغلب مشتریان آنها که از این نوع برنج استفاده می‌کردند نیز جزو اقشار درآمدی بالای جامعه نبودند چرا که اکنون نیز برخی از رستوران‌ها برنج ایرانی استفاده می‌کنند اما نرخ غذای آنها به‌مراتب بالاتر است. دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج افزود: سهم عمده نیاز بازار به برنج خارجی متعلق به اقشار آسیب‌پذیر بوده است که متأسفانه با تغییر ارز مرجع واردات برنج به نیمایی و افزایش ۱۰۰درصدی قیمت برنج وارداتی، میزان دسترسی اقشار آسیب‌پذیر به برنج خارجی به‌شدت کاهش یافته است.

کاهش شدید واردات و عرضه برنج خارجی

دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج با بیان اینکه علاوه بر افزایش قیمت‌ها مشکلات تامین و واردات برنج خارجی نیز بیشتر شده، گفت: واقعیت آن است که برنج خارجی برای عرضه در بازار وجود ندارد و کمبود و گرانی برنج خارجی موجب حذف دومین کالای استراتژیک و قوت لایموت از سبد مصرفی خانوارهای کم‌درآمد شده است. کشاورز افزود: در چنین شرایطی که دولت قادر به کاهش نرخ ارز مرجع واردات و تامین و تخصیص آن نیست، تصمیم گرفته تا تعداد منابع تامین برنج خارجی را افزایش داده و امکان واردات برنج از برخی کشورها مانند تایلند، تایوان، آمریکای جنوبی و... را فراهم کند. اما واردات برنج از این کشورها نیز مسائل و مشکلات خاص خود را دارد که دولت قول داده این مشکلات را حل کند تا واردکنندگان بتوانند با رقابتی شدن فضا و واردات برنج ارزان‌قیمت، بخشی از گرانی برنج به‌دلیل افزایش نرخ ارز را جبران کنند.

 او با بیان اینکه وقتی برنج گران و کم است، این کالا از سفره افرادی که قبلا برنج ۸تا ۹هزار تومانی استفاده می‌کردند، حذف خواهد شد، افزود: با نیمایی شدن ارز واردات برنج، این محصول با دلار ۲۳هزار تومانی نیز وارد کشور شده و با نرخ جدید ارز ممکن است قیمت برنج وارداتی به بیش از ۲۵هزار تومان نیز افزایش یابد. کشاورز افزود: قبلا با ارز نیمایی کمتر از ۲۰هزار تومان قیمت خرده‌فروشی هر کیلوگرم برنج هندی حدود ۱۹هزار تومان بود اما با رسیدن نرخ ارز نیمایی به بیش از ۲۲تا ۲۳هزار تومان، قیمت این محصول در بازار مصرف باز هم افزایش خواهد یافت. امیدواریم که سهم برنج ایرانی از بازار مصرف افزایش یابد اما این شرایط موجب افزایش قیمت انواع پرمحصول و مرغوب برنج ایرانی در بازار خواهد شد.

هشدار افزایش قیمت برنج ایرانی

دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج از احتمال افزایش قیمت انواع برنج ایرانی در بازار به‌دلیل مشکلات واردات و گرانی برنج خارجی خبر داد و گفت: در سال‌های گذشته استفاده از واردات برنج، ابزاری برای تنظیم بازار و جلوگیری از روند رشد غیرمنطقی قیمت برنج ایرانی بوده اما اکنون که واردات برنج متوقف شده، هیچ ارزی برای واردات آن تخصیص نیافته و حتی درصورت تخصیص ارز با قیمت بالا نیز تجار استقبال چندانی برای واردات برنج به‌دلیل ناتوانی در فروش برنج وارداتی گرانقیمت نمی‌کنند. مشخص نیست شرایط قیمت و بازار برنج ایرانی چگونه خواهد بود.

کشاورز افزود: واردات برنج با ارز نیمایی ۲۳هزار تومانی، نرخ فروش این نوع برنج را بسیار افزایش می‌دهد درحالی‌که همواره واردات برنج خارجی باعث کندی روند افزایش قیمت برنج ایرانی در بازار می‌شده است. با این شرایط اکنون بزرگ‌ترین ابزار تنظیم بازار برنج از دست رفته و اگر دلال‌ها بخواهند می‌توانند قیمت انواع برنج ایرانی در بازار خرده‌فروشی را افزایش دهند. او تأکید کرد: برنج کالایی لوکس نیست و بعد از گندم دومین کالای استراتژیک و قوت لایموت مردم است اما متأسفانه نگاه دولت به تامین این کالا چنین نیست. وقتی برنج از فهرست شمول کالاهای اساسی تخصیص ارز دولتی خارج می‌شود، بیانگر بی‌توجهی به نقش این محصول در سبد خانوارهای ایرانی به‌خصوص اقشار کم‌درآمد دهک‌های پایین است.