ضرر بزرگ دولت به صادرکنندگان آجیل

صادرات آجیل و خشکبار مخالفانی دارد اما آمارها نشان می‌دهد که بخش زیادی از محصول، مازاد است. تجار و صادرکنندگان معتقدند که چاره‌ای، جز صادرات آن نیست. با این حال علی‌رغم افزایش تولید، صادرات آجیل کاهش یافته است. برای بررسی بیشتر این موضوع با رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار به گفت‌وگو نشستیم. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

ارزانی در تشریح دلایل کاهش صادرات گفت: «کاهش صادرات آجیل و خشکبار عمدتاً به دو دلیل رخ داده است. اولاً شیوع کرونا باعث شد تا کشورهای همسایه، نقل و انتقالات را محدود کنند. هرسال در ماه ژانویه به واسطه کریسمس، صادرات به مقدار زیادی افزایش می‌یافت اما امسال حجم صادرات کمتر بود. عامل دوم و مهم‌تر، خودتحریمی است. متاسفانه قبل از آنکه دیگران، ما را تحریم کنند خودمان را تحریم می‌کنیم. درست است که امریکا به شکلی ظالمانه، نفت و مشتقات نفتی را تحریم کرده است اما نمی‌تواند مواد غذایی، آجیل و خشکبار را تحریم کند. در این شرایط وضعیت صادرات می‌توانست بسیار بیشتر باشد اما بخش‌نامه‌های دست و پاگیر بانک مرکزی و نیز الزام تجار و صادرکنندگان به بازگشت ارز صادراتی مانع شد. این الزام در حالی اجرا می‌شود که صادرکنندگان اصلاً نمی‌توانند ارز حاصل از صادرات را برنگردانند چون بدون بازگشت ارز نمی‌تواند خریدهای بعدی خود را انجام دهد».

اجحاف در حق صادرکننده

علیرضا ارزانی ممقانی در ادامه افزود: «الزام صادرکنندگان به عرضه ارز در سامانه نیما، اجحاف است چون قیمت ارز در این سامانه حداقل ۵ هزار تومان کمتر از قیمت بازار است. صادرکننده کالا را با قیمت آزاد می‌خرد و پول خود را به نرخ نیمایی می‌فروشد. بدون شک صادرکنندگان از این بابت متضرر شده‌اند. این مانع بزرگ باعث شده است که انگیزه صادرات به شدت کاهش یابد. بخش زیادی از آنها هم صرفاً برای حفظ بازار و مشتریان خود، محصولات را به بازارهای خارجی ارسال می‌کنند؛ وگرنه صادرات برای آنها با ضرر و زیان همراه است».

۶۰ درصد مازاد تولید داریم

برخی بر این اعتقاد هستند که یکی از دلایل گرانی، صادرات است؛ این تحلیل تاچه حد صحیح است؟ علیرضا ارزانی ممقانی در این رابطه به خبرنگار گسترش‌نیوز گفت: «بخش عمده، آجیل صادر می‌شود. برای مثال فقط ۴۰ درصد پسته در داخل به مصرف می‌رسد چون تقاضای بازار زیاد نیست و مازاد تولید داریم. از طرف دیگر برای حفظ سهم خود در بازار راه دیگری نداریم و باید صادرات داشته باشیم. در این شرایط کاهش صادرات به وضعیت معیشتی کشاورزان صدمه می‌زند. آجیل و خشکبار بعد از نفت، مهم‌ترین محصول صادراتی ایران است و بیشترین ارزآوری را نصیب کشور می‌کند بنابراین نباید اجازه داد این سهم و جایگاه خوب در بازارهای بین‌المللی از دست برود. مشکل و دغدغه اصلی آن است که قدرت خرید بسیاری از اقشار کاهش یافته است وگرنه آجیل گران نشده است. سال‌هاست که قیمت پسته ایران در بازارهای جهانی بین ۱۰ تا ۱۲ دلار است. قیمت جهانی صرف‌نظر از نوسانات ارزی در کشور ما همیشه همین در همین حد بوده است. وقتی پسته به قیمت ۲۵۰ هزار تومان به‌دست خرده‌فروش می‌رسد نمی‌توان گفت که قیمت بالاست».

بخشی از محصولاتی مثل آفتابگردان، بادام‌زمینی و تخمه کدو؛ وارد می‌شود. ارزانی ضمن بیان این موضوع درباره کم و کیف واردات آجیل گفت: «رویه واردات آجیل و خشکبار، صحیح نیست. از یک طرف صادرکننده را مجبور به ارائه ارز خود در سامانه نیما می‌کنیم و از طرف دیگر تا چند وقت قبل به واردات، یارانه می‌دادیم. اکنون خوشبختانه ارز موردنیاز برای واردات این قبیل موارد باید از سامانه نیما تهیه شود اما تا چندی پیش ارز مرجع ۴۲۰۰ هزار تومانی اختصاص داده می‌شد. در واقع به کشاورز خارجی یارانه می‌دادیم و کشاورز داخلی، تمام نهاده‌ها و ملزومات زارعت را با ارز آزاد تهیه می‌کرد. در واقع مجبور بود با کشاورز خارجی که از یارانه ما بهره‌مند شده بود رقابت کند. در این شرایط مشخص است که آجیل داخلی امکان رقابت با نمونه وارداتی را ندارد. این درحالی است که برخلاف کشاورزی سنتی ما کشاورزی آن کشاورزی، مدرن و پیشرفته است».