گرانی موز رکورد زد! + نمودار

افزایش قیمت موز در چند روز گذشته دوباره بحث برانگیز شده‌است. چند هفته پیش رسیدن قیمت موز به بیش از ۴۰ هزار تومان خبرساز شده‌بود. باتوجه به اینکه حدود ۹۹ درصد تقاضای موز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود، وابستگی بالایی بین قیمت آن با نرخ دلار وجود دارد. روند قیمتی موز طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد به طور میانگین قیمت دلاری این محصول در حدود ۱.۱ دلار بوده‌است. با این وجود طی دو ماه گذشته هرچند قیمت دلار کاهش یافته‌ و به زیر ۲۵ هزار تومان رسیده اما همچنان قیمت موز افزایش یافته‌است؛ به نحوی که در برخی خرده فروشی‌های تهران تا ۶۰ هزار تومان رسیده‌است. بنابراین با توجه به نرخ دلار، قیمت موز برابر با ۲.۶ دلار تعیین شده‌است. همچنین مقایسه قیمت موز با قیمت بهمن سال گذشته نشان از افزایش ۲.۵ برابری آن به نسبت سال گذشته دارد. نمودار زیر روند قیمت دلاری موز در بازار ایران را از سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد:

همانگونه که از نمودار فوق مشخص است، افزایش قیمت موز دلیلی فرای افزایش نرخ دلار داشته‌است. برخی نیز ممنوعیت واردات این محصول را دلیل افزایش قیمت عنوان کرده‌اند. به‌گونه‌ای که در اردیبهشت ماه سال جاری به خاطر مشکلات ارزی، ثبت سفارش واردات موز ممنوع شد. با این حال آمار گمرک حاکی از عدم تغییر در واردات این محصول در سال جاری دارد. بنابراین گرانی بیش از حد موز را باید در جای دیگری جستجو کرد. واردات موز با وجود ممنوعیت ثبت سفارش و گرانی‌های چند وقت اخیر نشان از تنگ‌تر شدن حلقه انحصار واردات آن دارد. محصولی که سال‌هاست گفته ‌می‌شود وارداتش در انحصار تعداد محدودی است.

پیش‌تر رسیدن قیمت موز تا قیمت ۴۵ هزار تومان در دی ماه خبرساز شده بود. در آن زمان علت اصلی این افزایش قیمت به گفته دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان تهران، جلوگیری از ثبت سفارش و انحصار واردات این کالا بود؛ به‌گونه‌ای که گفته می‌شود تنها کم‌تر از ۵ نفر امکان واردات این کالا را دارند. همچنین دارابی نژاد هشدار داده بود که در صورت ادامه این روند گرانی‌ها ادامه دار خواهد بود. چند روز بعد خبر واردات محموله سه هزار تنی موز باعث کاهش قیمت آن شد.

اما حالا و بعد از چند هفته دوباره قیمت موز افزایش یافت. با نظر به این که تغییری در انحصار واردات این محصول ایجاد نشده و فقط در زمان‌های تشدید گرانی موز، محموله‌هایی برای کاهش قیمت آن وارد می‌شود، اثر آن تنها به مثابه مسکنی برای بازار است. همان طور که دارابی نژاد به آن اشاره کرد مادامی که این انحصار در ثبت سفارش ادامه دار باشد قیمت موز پایین نخواهد آمد. علاج اصلی این افزایش قیمت‌ها رفع انحصاراتی است که با ایجاد رانت برای افرادی خاص، باعث پر شدن جیب آنها به قیمت خالی شدن جیب مصرف کننده ‌می‌شود.

صحبت‌های اخیر مسئولان گمرک نیز حاکی از آن است که ۴۷ کامیون موز در مرز بازرگان متوقف شده و به دلیل ممنوعیت و اینکه در مقابل آن صادرات سیبی صورت نگرفته، گمرک اجازه ورود نداده است. در عین حال که این کالا هم از سوی وزارت صمت ثبت سفارش و هم از بانک مرکزی تائید ارز شده بود. با این وجود از سوی دستگاه‌های ذیربط این خبر تأیید نشده‌است.