بازار مرغ در یک قدمی طوفان قیمتی

حسن مهربانی یگانه، استاد دانشگاه و رئیس اتحادیه تولیدکنندگان جوجه یک روزه در آخرین وبینار خود؛ گرانی مرغ، وضعیت کنونی بازار و دورنمای آن در سال جدید را تحلیل و پیش‌بینی کرد. با بررسی یافته‌های آماری او می‌توان به پاسخ بعضی سوالات مهم دست یافت. برای مثال مدتی است که درباره کاهش تولید بحث می‌شود؛ آیا واقعا یکی از دلایل اصلی گرانی مرغ، کاهش شدید تولید است؟ یگانه در بررسی آماری خود به این قبیل سوالات مهم پاسخ می‌‌دهد. برای بررسی بیشتر موضوع با گسترش‌نیوز همراه باشید.

کاهش بی‌سابقه تولید

حسن مهربانی یگانه ضمن یادآوری آمار تولید در سال گذشته اظهار داشت: «در سال ۱۳۹۹ جوجه‌ریزی مرغ مادر در نقطه اوج خود به ۹۹۵ هزار (خرداد) و در پائین‌ترین نقطه به ۴۴۷ هزار قطعه رسید. در مجموع حدود نه میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه بوده است. بررسی نمودار تولید نشان می‌دهد که توازن تولید در سال ۹۹ شدیدا به هم خورده و تبعات جدی این مسئله را در سال ۱۴۰۰ مشاهده خواهیم کرد. متوسط تولید در ماه‌های شهریور، مهر و آبان حدود ۶۴۰ هزار قطعه است. این به آن معناست که در فصل بهار و نیمه اول سال کمبود جوجه رقم خواهد خورد. در دهه گذشته، جوجه‌ریزی مرغ مادر به کمترین میزان خود رسیده است. حجم تولید سال ۹۹ در مقایسه با سال ۹۹ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. در سال ۱۴۰۰ قطعا با کمبود جوجه گوشتی مواجه خواهیم شد. از طرف دیگر حجم تولید واقعی در سال ۹۹ به مراتب کمتر از مقدار گفته شده یعنی نه میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه خواهد بود چون حدود ۱۰ درصد از این مقدار به جوجه آرین تعلق دارد و این نوع، متناظر با نژادهای دیگر تولید نخواهد کرد».

تلاطم شدید بازار در ۱۴۰۰

یگانه در ادامه گفت: «این کاهش شدید تولید در حالی رخ داده که جمعیت کشور در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۹ حداقل ۱۰ میلیون نفر افزایش یافته است. این کاهش بزرگ به شدت روی سرانه مصرف کشور در سال ۱۴۰۰ تاثیر خواهد گذاشت. با تکیه بر تجارب به جرئت می‌توان گفت که در ۴۰ سال گذشته هرگز چنین واریانسی نداشته‌‌ایم. در سال ۱۴۰۰ با یک تلاطم بسیار جدی در زمینه تولید جوجه یک‌روزه گوشتی مواجه خواهیم شد. پرونده تولید جوجه یک روزه در فروردین ماه با تولید ۱۲۳ میلیون قطعه بسته شد اما روند تولید جوجه گوشتی حداقل تا مهرماه کاهشی خواهد بود. در نتیجه روند تولید مرغ کاهشی است. البته این آمار از نوع محاسباتی است و در عمل معلوم نیست که به این اعداد [حداقلی] هم دست پیدا کنیم».

قیمت مرغ و جوجه متوازن نیست

وی درباره وضعیت قیمت جوجه یک‌روزه گفت: «قیمت در فروردین و اردیبهشت سال گذشته حدود ۵۴۰ تومان بوده است. این به معنای ضرر ۲ هزار میلیاردی برای مزارع مادر است. دو سه ماهی است که جوجه، بالاتر از قیمت مصوب به فروش می‌رود. همه از دلیل افزایش قیمت می‌پرسند. این وضعیت نتیجه کاهش تولید و افزایش تولید است. به هرحال افزایش قیمت کفاف ضرر مرغداران را نخواهد داد و بسیاری از شرکت‌ها از هستی ساقط شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که آمار تولید مرغ آماده طبخ تا آبان ماه کاهشی باشد. این موضوع اضطراب سنگینی را برای کشور به بار خواهد آورد. بسیاری از اقشار استطاعت خرید گوشت را ندارند و به خرید مرغ رو می‌آورند؛ مرغی که روند تولید آن کاهشی است. با تدبیری که اندیشیده شد قیمت مرغ کمی افزایش یافت اما قیمت مرغ و جوجه گوشتی همچنان منطبق نیست و پرورش‌دهندگان توان خرید به قیمت ۶ هزار تومان را نخواهند داشت».

حتی این آمار هم خوش‌بینانه است

وی در ادامه گفت: «به نظر من تخمین تعداد گوشتی تولید شده از هر مرغ مادر گزافه‌گویی است. به عبارت دیگر اعداد ارائه‌شده تخمین‌های رایانه‌ای و محاسباتی هستند و به نظر من حتی این اعداد اغراق‌آمیز هستند و به راستی‌آزمایی آماری و میدانی نیاز دارند. فاصله قابل‌توجهی بین تعداد جوجه تولیدی ادعایی و پرنده کشتارشده وجود دارد. گفته می‌شود که در فروردین ۱۲۵ میلیون قطعه شده است اما به اعتقاد من فاصله بین این عدد و پرنده کشتارشده حداقل سی درصد است. از طرف دیگر اختصاص ارز ترجیحی ۴۲۰۰ هزار تومانی برای تولید جوجه باعث شده که قاچاق نخم‌مرغ نطفه‌دار و جوجه یک‌روزه بسیار مقرون به صرفه باشد. نکته دیگر آنکه تلفات گله‌های مادر بیش از میزان در نظر گرفته شده است».

وی در تشریح بیشتر احتمالات قریب‌الوقوع گفت: «حجم جوجه تولیدی در استان‌های شمالی تفاوت معناداری با سایر نقاط کشور دارد. دو سوم مرغ تولیدی در فضاهای مرتفع پرورش پیدا می‌کند بنابراین نمی‌توان کمیت و کیفیت استان‌های شمالی و غیرشمالی را برابر دانست. در استان‌هایی مثل خوزستان و سیستان به دلیل موانع اقلیمی، تولید چندان بالایی محقق می‌شود».